Fréttabréf Ættfræðifélagsins - nov 2020, Qupperneq 9

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2020
http://www.ætt.is aett@aett.is9
Frá Þorsteini Þorsteinssyni í Úthlíð
Móðir mín, Guðrún Vigfúsdóttir, sem fædd var
15. 10. 1861 í Syðra-Langholti, d. 27. 3. 1953,
var samtíða afa sínum Þorsteini Þorsteinssyni,
f. 5. 3. 1797, d. 20. 8. 1875, í Víðinesi, 1870,
en þangað fluttu foreldrar hennar á fardögum
það ár. Þau voru Vigfús Guðmundsson smiður,
f. 1823 d. 1875, og Auðbjörg Þorsteinsdóttir, f.
11. 11. 1829 í Vatnsdal, d. 20. 1. 1924 í Vatnsdal
í Geysisbyggð. Þau bjuggu í gamla bænum, en
Þorsteinn bjó í tvílyftu timburhúsi með seinni
konu sinni, Sesselju Árnadóttur. Hann var þá
nýbúinn að kaupa Víðinesið, þar sem hann bjó
þangað til hann flutti til Reykjavíkur og keypti
Stöðlakotið, þar sem hann bjó til æviloka. Móðir
mín lýsir afa sínum svo: Hann var hár, beinvax-
inn, fríður sýnum og höfðinglegur í framgöngu.
Sesselju, seinni konu hans, lýsir hún svo: hún var
há og þrekin, fremur lagleg og sópaði að henni,
hún var lítið heima í Víðinesi þann tíma sem þau
Þorsteinn bjuggu þar.
Ætterni Þorsteins
Faðir Þorsteins var Þorsteinn bóndi á Hvoli í Mýrdal,
Þorsteinssonar frá Kerlingardal, Steingrímssonar
bónda á Þverá í Skagafirði, Jónssonar lögréttu-
manns á Flugumýri í Skagafirði. Bróðir Þorsteins
í Kerlingardal var Jón Steingrímsson prófastur á
Kirkjubæjarklaustri. Systir þeirra var Helga, kona
Jóns prófasts í Þykkvabæjarklaustri, og þeirra sonur
var Steingrímur, d. 1845, prestur í Odda og biskup.
Móðir Þorsteins í Úthlíð, kona Þorsteins bónda
á Hvoli, var Þórunn Þorsteinsdóttir eldri, frá
Vatnsskarðshólum í Mýrdal. Í manntalinu 1801 búa
á Hvoli Þorsteinn Þorsteinsson bóndi, 42 ára, kona
hans var Þórunn Þorsteinsdóttir 30 ára, börn þeirra,
Eyjólfur 7 ára, Þorsteinn 5 ára, Þuríður á fyrsta ári og
sonur Þórunnar áður en hún giftist, Þorsteinn Ketilsson
11 ára. Móðir Þórunnar var Karitas Jónsdóttir
klaustur haldara í Reynihlíð Vigfússonar og Þórunnar
Hannesdóttur Scheving. Þorsteinn Þorsteinsson fór
14 ára að Odda til Steingríms Jónssonar prófasts og
síðar biskups.
Þorsteinn fer utan
Þorsteinn mun hafa verið rúmlega tvítugur þegar hann
fór til Danmerkur og lærði þar garðyrkju hjá manni að
nafni Jonas Collin, f. 6. 1. 1776, d. 28. 8. 1861, var
hann þar í þrjú ár. Collin var danskur lögfræðingur
og mektarmaður. Hann var traustur verndari og fjár-
hagslegur stuðningsmaður Hans Christian Andersen.
Hann var í stjórn sjúkrahúss í Kaupmannahöfn,
framkvæmdastjóri Kurantbankans og einn stofn-
enda sparisjóðs fyrir Kaupmannahöfn og nágrenni
og brautryðjandi um stofnun almenningsbókasafns í
Kaupmannahöfn.
Þorsteinn lærði að synda þar ytra og var hann all-
góður sundmaður. Á meðan Þorsteinn var úti bar
svo við eitt sinn er hann var úti á gangi, að hann
heyrði kallað á hjálp, heyrðist honum hljóðið koma
frá stórum skurði, skammt frá. Gekk hann að skurð-
inum og meðfram honum og sér einhvern berjast um
í skurðinum sem var bæði djúpur og breiður og full-
ur af vatni. Þorsteinn brá skjótt við og kastaði sér út
í skurðinn og bjargaði stúlku sem hafði fallið í hann.
Það mátti ekki tæpara standa að hún hefði drukknað.
Þegar hún var komin upp úr skurðinum, og var að
jafna sig, fékk hann að vita að þetta var Gyðingastúlka,
sem hann hafði bjargað. Stúlkan var mjög þakklát líf-
gjafa sínum og mat hann mikils. Þegar Þorsteinn kom
heim sagði hann Collin frá þessu, sem ráðlagði hon-
um að tala sem minnst um þetta, svo að það kæm-
ist ekki í hámæli. Um þessar mundir voru Gyðingar
í litlu áliti og jafnvel ofsóttir. Þorsteinn sagði svo frá
að hann hefði fengið vel launaða björgunina á stúlk-
unni.
Lítið er vitað um ferðir Þorsteins og dvöl hans í
Danmörku annað en þetta. Það er ekki vitað um ferð
hans út en sennilegast að hann hafi farið með dönsku
verslunarskipi frá Eyrarbakka frekar en Reykjavík.
Kristinn Kristjánsson vann þessa grein upp
úr samantekt sem Vigfús Kristjánsson, lang-
afabarn Þorsteins ritaði. Vigfús var fæddur 6.
febrúar 1899 á Hafnarnesi, dáinn 1. júlí 1978.
Steinunn kona Þorsteins var frá Drangshlíð undir
Eyjafjöllum, dóttir Jóns ríka Björnssonar bónda þar.
Þótti hún öllum kvenlegum kostum búin.