Rit Mógilsár - apr. 2002, Blaðsíða 7

7
4 EFNI OG AÐFERÐIR
4.1 TILRAUNALÝSING
Áætlun um hvaða upplýsingum skildi safnað var gerð í Finnlandi ásamt
leiðbeinanda mínum Peter Melen. Upplýsingum um hæðarvöxt var
safnað á Hallormsstað, þar sem lerki var gróðursett í birkiskóg og í
Mjóanesi þar sem gróðursett var á berangri. Í rannsókninni var það
vöxtur meðalhæðar sem var skoðaður. Aðferðin sem notuð var við
greiningu á meðalhæðarvexti trjánna var svokölluð árhringjagreining
(stamanalys). Hún fól í sér að trjábolir úrtakstrjáa voru bútaðir niður og
með ákveðnu millibili voru sagaðar af sneiðar. Þær voru síðan notaðar
við að endurskapa hæðarvöxtin hjá trénu með því að telja árhringi í
hverri sneið. Safnað var sýnum af trjám úr 11 teigum, samtals 34 trjám.

4.2 Val á teigum og kvæmum
Val á lerkiteigum og kvæmum var gert í samráði við Þór Þorfinnsson
skógarvörð á Hallormsstað og Sigurð Blöndal fyrrverandi
skógræktarstjóra og skógarvörð á Hallormsstað. Þessir menn hafa
besta yfirsýn yfir lerkirækt í Hallormsstaðaskógi og nágrenni. Sett var
sem skilyrði að reitirnir hefðu vaxið eðlilega, án verulegra áfalla og að
viðkomandi kvæmi hefðu verið gróðursett í einhverjum mæli á
Hallormsstað. Arnór Snorrasson (1986) hefur sýnt fram á að ekki er
tölfræðilegur munur á hæðarvexti rússalerkis og siberíulerkikvæmisins
Hakaskoja og voru tekin tvö úrtakstré af því kvæmi. Reynt var að hafa
allar elstu gróðursetningarnar með í rannsókninni því að við endurgerð
á hæðarvextinum lýsa eldri tré lengri atburðarás og gefa því betri mynd
af hæðarvextinum yfir lengri tíma.

4.3 Val og gagnasöfnun á mæliflötum
Þegar búið var að velja teiga og kvæmi voru mælifletir valdir eftir
gróðurhverfum og þeir hafðir eins einsleitir og mögulegt var. Reynt var
að fá sem flesta mælifleti innan hvers gróðurhverfis. Við
gróðurhverfagreiningu var notuð gróðurhverfalýsing Hauks
Ragnarssonar og Steindórs Steindórssonar (1963).
Til að minnka hugsanleg jaðaráhrif voru mælifletirnir staðsettir að
minnsta kosti 5 metra frá jaðri teiganna. Stærð og lögun mæliflatanna
var 100m2 hringflötur. Á hverjum mæliflöt var safnað upplýsingum um
botngróður, halla lands og hallaátt, jarðvegsdýpt og þykkt húmusar.
Hæð var mæld á grennsta og sverasta trénu innan mæliflatarins.