Morgunblaðið - 02.01.2021, Blaðsíða 58

58 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 2.1. 2021
„Líf ólifað“ er ljóð eða dramatísk skissa, sem
snýst um nýja tíma. Þar er sjónum beint að því
sem gerist innra með þeim, sem búa í text-
anum, og innra með okkur lesendum á meðan
við horfum á ballettinn, sem lýst er í ljóðinu.
Kannski þráum við að gera eitthvað raunveru-
legt. Kannski þráum við okkar eigið líf.
Í ljóðinu hittast Ísak og Ísmael á ný. Ég
ímynda mér að þessir bræður hafi saknað hvor
annars lengi. Ég hef hugsað um þá árum sam-
an. Þeir tala um dúfur og dauða, hinn mikla
kondór, og allan tímann eru þeir að horfa á
ballettinn.
Ég vil trúa því að þessi texti sé lifandi svar
við spurningunni um hvað sé mögulegt, jafnvel
á ári eins og 2020.
LÍF ÓLIFAÐ
Svið undir berum himni, dögun,
allar hreyfingar eru í takti, föst dansforskrift, dansararnir dansa ballett
Maður heldur á klukku, að lokum heyrum við bara tifið í klukkunni (skipt frá
sömdum hreyfingum dansarans yfir í einfalt tif klukkunnar)
Ég hef beðið um að nýtt skeið hefjist
Hér hjá okkur
Eldingu lýstur niður (hún sýnir sig)
Þú mátt velja einn vísdóm til að taka með þér
Bara einn
Þú getur eiginlega valið eftir eigin höfði, frelsið er þitt, en ef þú vilt
takmarkanir eru þær fyrir hendi (trekkir klukkuna)
Það sem deyr verður upphaf, skiljið allt eftir
Minningarnar mínar?
Já, þær líka. Það verður ekki hægt að muna. Þú deyrð. Við deyjum öll
Bara si svona?
Já, með ákveðnum hætti, með ákveðnum hætti ekki
Þú munt ekki geta valið hvenær
En það mun gerast
Hvað munt þú vita um hið nýja skeið?
Þú hefur reynsluna. Það sem þú sérð fyrir framan þig.
Það þýðir ekki að vera hræddur.
Gott, gott, það er rétt
Taktu á móti því nýja með sjálfstrausti, sýndu sanngirni
Hver ert þú, sá sem mun skýra þetta allt fyrir okkur?
Aldrei, engar slíkar hugsanir, skiptu um laglínu og hlustaðu á það sem
varla heyrist
Og samt vex það
Hinir dauðu: það vex, það vex, það vex
Rís upp þegar ég tala við þig
Ert þú maður ofbeldisins?
Ég er með hugmyndir, hugsanir.
Hverjar, ef mér leyfist að spyrja?
Hvernig ríkir þú án ofbeldis?
Allt veltur á því að þú trúir mér, hverju einasta orði mínu
Ekki halda eitt augnablik að ég muni leyfa þér að vita neitt um mig
Hinir dauðu: Um mig, mig, mig, mig, mig, mig, mig, mig
Maðurinn sem talaði um nýja tíma gengur með klukkuna sína út af sviðinu
Atarna, þarna fara þeir, allir fífl
Þeir koma ekki til baka, hér erum við ein, við erum frjáls, og þó ekki
Ég skil ekki neitt, segðu nú hvað þú ert að fara
Lífið, það leið hjá, það kemur ekki til baka
Nú þurfa allir að lækna sig sjálfir
Erum við þegar dáin?
Muldur hinna dauðu liggur að baki því, neðan þess, muldraðu eins og þig lystir
Hvað margir, tveir, eða þrír, fimmtíu, hundrað þúsund, sjö hundruð
þúsund og þrjátíu?
Gjörðu svo vel, leggstu bara niður, þarna.
Hann bendir á hina dauðu, muldur þeirra
Svefn þinn verður draumlaus
Ég elska drauma mína
Vertu þá kyrr þarna, þar muntu fá að dreyma
Er það svona auðvelt, bara nokkur orð, hann hlær
Allt byrjar aftur. Ísak, Ísmael, fórnin og eyðimörkin
Hinir dauðu muldra: Ísak, Ísmael, fórnin
Þrumur dyrnja, eldingar leiftra, í bjarma þeirra sjáum við ballett dansaranna
Hver og einn horfir á þá dansa, hver í eigin huga, hugsunum, ef við gætum
heyrt í þeim
Fagnaðarlæti
Horfið bara
Ísak og Ísmael faðmast, hlæja saman
Ísak: Horfðu á ballettinn, þau dansa
Ísmael: Ég verð svo glaður að sjá þetta, svo glaður.
Ísak: Þú ert svo öruggur, aðeins þeir sem eru öruggir fyllast gleði af að
horfa á dans
Ísmael: Kannski það
Þeir hlæja
Maðurinn með klukkuna kemur inn
Maðurinn: Tíminn líður. Ekki gleyma því.
Ísak: Við hittumst og þurfum strax að skilja
Ísmael: Þannig er það skrifað
Ísmael kyssir bróður sinn í kveðjuskyni, verður að fara, strax
Munum við sakna hvor annars?
Í árþúsundanna rás
Vertu sæll. Ísak og Ísmael fallast í faðma
Horfa aftur á ballettinn
Ballettinn á ný um hábjartan dag
Ísmael: Hvaða áhrif hefur það á þig að horfa á þau dansa
Ísak: Það fær mig til að verkja
Ísak: Sannlega, mig verkjar, mig verkjar
Ísmael: Það er þráin eftir hinu ólifaða lífi
Eilífð síðar
Vel mætt
Ísak
Ísmael
Heyrið þetta, sleppið engu smáatriði, þau hvísla hvert að öðru, landslagi
hugsana þeirra er varpað upp fyrir aftan þau.
Fugl flýgur í gegnum landslagið, fellur niður fyrir framan Ísak og Ísmael.
Það er dauðinn, kondórinn, stoltur boðberi dauðans.
Þetta er bara fugl.
Fugl segir þú, hefði þetta verið dúfa værum við þegar farnir að fagna, en
kondórinn, með vængi til að flytja hann úr víti og til baka
Svo fljótur að kljúfa hugsanir, Ísmael, bróðir minn
Um hvað ertu að hugsa?
Akrana sem ég reið um sem barn. Hugsanir, von ef til vill jafn einföld og þetta
Já, von og þrá
Þeir sem þrá lifa.
Bara þeir?
Já. Bara þeir.
©2020 The New York Times Company og Linda Boström Knausgård. Á vegum The New York Times Licensing Group.
Kenneth W. OVeal Jr. með klukkulaga tösku í hönd á afrópönk-hátíðinni í
Brooklyn í ágúst 2019.
Jeenah Moon fyrir The New York Times
Dansarar við New York City-ballettinn koma fram á sviði í Lincoln
Center í New York í september 2014.
Andrea Mohin/The New York Times
Þrá eftir okkar eigin lífi
Fyrir rithöfundinum Lindu Boström Knausgård var árið 2020 tími íhugunar og stöðug áminning um að tíminn er hverfull.
LINDA BOSTRÖM KNAUSGÅRD
er skáld. Nýjasta skáldsaga hennar heitir „Velkomin
til Ameríku“ og kom út á íslensku 2017.
Kannski þráum
við að gera eitt-
hvað raunveru-
legt. Kannski þráum við
okkar eigið líf.
SÝN LJÓÐSKÁLDS Á ÁRIÐ
’’