Morgunblaðið - 05.02.2021, Blaðsíða 6

Ljósmynd/Úr skýrslu RNSA
Óhapp Leki kom að Mars HU sem
strandaði á Húnaflóa í maí 2019.
Sex atvik, þar sem stjórnendur báta
voru sofandi er óhapp varð, voru af-
greidd með lokaskýrslu hjá siglinga-
sviði rannsóknarnefndar samgöngu-
slysa á síðasta ári, en slysin urðu
2019. Í öllum tilvikum strönduðu bát-
arnir, en mannbjörg varð. Vökutími
áður en óhappið varð var í þremur
tilvikum 20 klukkutímar eða lengri.
Slys á sjó frá og með árinu 2000
þar sem stjórnendur eru sofandi
þegar óhapp verður eru nú orðin um
50 talsins. Oft hafa óhöpp af þessum
toga verið 1-2 á ári, en 2020 voru sex
slík mál afgreidd frá RNSA, eins og
áður sagði, 2019 voru þau fimm og
fjögur bæði árin 2005 og 2007.
Samkvæmt upplýsingum Jóns
Arilíusar Ingólfssonar rannsókna-
stjóra urðu sjö strönd á síðasta ári og
tvö atvik urðu þegar skip tók niðri.
Fjögur af þessum atvikum eru
órannsökuð, en svo virðist sem eitt
þeirra gæti fallið í þennan flokk.
aij@mbl.is
Sofandi í um 50
óhöppum á 20 árum
 Rannsóknarnefnd samgönguslysa af-
greiddi sex slík tilvik á sjó á síðasta ári
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2021
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratug
a
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið og ekki hafi náðst að afgreiða allar
pantanir að fullu. Vonast Guðni til
að jafnvægi komist á í mars.
Ræktun á nokkrum tegundum
útiræktaðs grænmetis og kartaflna
hefur heldur aukist á milli ára, að
sögn Guðna. Opinberar tölur um þá
framleiðslu liggja ekki fyrir. Guðni
segir að aukning hafi verið í rækt-
un á káli, til dæmis á blómkáli.
Ekki hafi tekist eins vel til með
spergilkál. Báðar þessar kálteg-
undir hafa verið vinsælar í fæði
landsmanna síðustu ár vegna
megrunarkúra af ýmsu tagi. Blóm-
kál og spergilkál hafa ekki langan
geymslutíma og seldust upp í októ-
ber og síðan hefur það verið flutt
inn. Hvítkálið dugði fram að ára-
mótum og Guðni reiknar með að
hafa íslenskar gulrætur á boð-
stólum fram í mars. Á hann von á
því að ræktun á hvítkáli og fleiri
tegundum verði aukin í ár.
Ræktun á gúrkum er hafin í
tveimur gróðurhúsum sem byggð
voru á síðasta ári, á Laugalandi í
Borgarfirði og Gufuhlíð í Biskups-
tungum og framleiðsla á tómötum
er sömuleiðis hafin í stóru gróður-
húsi sem byggt hefur verið í Frið-
heimum í Biskupstungum.
Jafnvægi náð í mars
Þrátt fyrir viðbótina hefur ekki
náðst að anna að fullu spurn eftir
gúrkum að undanförnu. Guðni
Hólmar Kristinsson, framkvæmda-
stjóri afurðasviðs SFG, segir að
erfiðleikar hafi verið í ræktun hjá
stórum framleiðanda á síðasta ári
og áform um framleiðslu í nýju
húsi dregist. Það hafi valdið skorti
á gúrkum sem leiddi til innflutn-
ings á vetrarmánuðum. Segir hann
að ýmislegt geti komið upp á í
ræktun. Spurnin eftir gúrkum er
að venju mikil í janúar og febrúar
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Framleiðsla innanlands á helstu teg-
undum grænmetis úr gróðurhúsum
dróst aðeins saman á síðasta ári.
Framleiðsla á tómötum og gúrkum
er að aukast verulega í byrjun nýs
árs og vonast framkvæmdastjóri hjá
Sölufélagi garðyrkjumanna til að
betur gangi að anna eftirspurn á
komandi vikum og mánuðum.
Innflutningur á helstu grænmetis-
tegundum minnkaði á síðasta ári,
eins og sést á meðfylgjandi grafi.
Undantekningin er gúrkur en inn-
flutningur á þeim þrefaldaðist vegna
skorts sem myndaðist á markaðnum
í vetur. Innflutningurinn er hins
vegar tiltölulega lítill. Innlend fram-
leiðsla er með 91% markaðarins. Ís-
lenskir garðyrkjubændur eru með
44% markaðarins fyrir tómata en
aðeins 11% markaðar fyrir papriku.
Innflutningur grænmetis og innlend framleiðsla
Innflutningur 2019-2020
Innflutningur 2019-2020
Innlend framleiðsla 2015-2020
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
2.250
2.000
1.750
1.500
750
500
250
0
Tonn Tonn
Gúrkur Tómatar Paprika Kartöflur 2015 2016 2017 2019 2020 2020
207%
-17% -7%
-34%
Innlend framleiðsla 2019-2020
Innlend framleiðsla Innflutningur
Innlend fram-
leiðsla, tonn
Breyting
2019-2020
Gúrkur
2019 2020 tonn %
1.914 1.808 -106 -6%
Tómatar
2019 2020 tonn %
1.183 1.163 -20 -2%
Paprika
2019 2020 tonn %
202 203 1 0,5%
2019 2020
Gúrkur
Tómatar
Paprika
Magn innflutnings og
breyting 2019-2020
9%
52%
88%
1.808
1.163
203
Tegund 2019 2020 Breyting
Tómatar 1.520 1.261 -259 -17%
Paprika 1.599 1.487 -112 -7%
Gúrkur 56 172 116 207%
Jöklasalat 923 736 -187 -20%
Tegund 2019 2020 Breyting
Sveppir 330 248 -82 -25%
Kartöflur 3.269 2.163 -1.106 -34%
Gulrætur
og næpur 973 563 -410 -42%
Tegund 2019 2020 Breyting
Blómkál 620 575 -45 -7%
Hvítkál 607 578 -29 -5%
Spergilkál 500 426 -74 -15%
Heimild: Hagstofa Íslands og Atvinnu-
vegaráðuneytið, bráðabirgðatölur
Meira berst af grænmeti
 Framleiðsla á gúrkum og tómötum að aukast með nýjum
gróðurhúsum  Innflutningur á grænmeti dregst saman
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Neyðarkall björgunarsveitanna þessa dagana er björg-
unarsveitarmaður með leitarhund sem sumum þykir
svipa nokkuð til Söndru Sjafnar Helgadóttur sem með
Stormi sínum er í Björgunarhundasveit Íslands. „Hvorki
ég né hundurinn vorum fyrirmyndir þegar frumgerðin
að Neyðarkallinum var mótuð. En sumir þykjast, að
minnsta kosti í gamni sagt, greina þarna svip af mér og
hundinum sem er bara skemmtilegt,“ segir Sandra
Sjöfn sem var á vettvangi í fyrradag þegar sala á Neyð-
arkallinum var kynnt og hófst.
Stormur sem er golden retriever er annar leitarhund-
urinn sem Sandra Sjöfn þjálfar. Hann er átta mánaða og
því enn að taka út þroska og þjálfun. Mikil vinna felst í
því að þjálfa upp leitarhund. Að jafnaði er slíkt fullt
þriggja ára verkefni og svo þarf að halda þjálfuninni
áfram alveg meðan dýrið er á útkallslista. Almennt
þykja björgunarhundar nauðsynlegir til dæmis við leit
og björgun. Fólk í björgunarsveitum víða um land er
með góða og vel þjálfaða hunda sem skipta sköpum, til
dæmis við leit eftir snjóflóð. Við leit að týndu fólki getur
leit hundanna verið úrslitaatriði í björgunaraðgerðum.
„Samband okkar Storms er mjög gott og samvinnan
gengur vel. Ég eyði miklum tíma með honum á hverjum
degi og sé stöðugar framfarir,“ segir Sandra Sjöfn.
„Stormur er líka einstaklega vinnufús; hann er yfirveg-
aður og einbeittur fyrir þeim verkefnum sem eru sett
fyrir hann og hann er ekki lengi að leysa úr þeim. Og
núna eru æfingar í snjóflóðaleit á dagskrá. Á sameigin-
legri leitaræfingu björgunarhundasveitarinnar, sem
haldin var í Bláfjöllum um síðustu helgi, sýndi Stormur
mjög góða takta þar sem hann var í annað sinn að grafa
sig ofan í holu. Ég hlakka til framhaldsins, en svona dýri
þarf að halda við með daglegri þjálfun.“
Sandra Sjöfn hefur tekið þátt í starfi Hjálparsveitar
skáta í Garðabæ um árabil. Fólk úr þeirri sveit, eins og
öðrum björgunarfélögum, fer um nú um helgina og sel-
ur Neyðarkall, við verslanir, á fjölförnum stöðum og
annars staðar. Í þessari fjáröflun ætlar Sandra Sjöfn að
taka þátt og Stormur verður ekki langt undan.
Stormi fer stöðugt fram
 Sandra Sjöfn með leitarhund í þjálfun  Sambandið er
gott  Svipur Neyðarkallsins sem seldur verður um helgina
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Tilbúin Björgunarsveitarkonan Sandra Sjöfn Helgadóttir
hér með hundinum Stormi og sjálfum Neyðarkallinum.
„Manni líður eiginlega eins og Þór-
ólfi hlýtur að líða þegar hann svarar
til um bóluefnin. Þótt málin séu gjör-
ólík er eftirspurnin gríðarleg og eng-
an veginn hægt að framleiða nóg,“
segir Ólafur Þór Jóelsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Senu.
Sena sér um dreifingu fyrir Sony
og þar með hina vinsælu Playstation
5 tölvu sem kom á markað seint á síð-
asta ári. Það hefur vart farið fram
hjá mörgum að leikjatölvan var ein
af vinsælustu jólagjöfum síðasta árs
þrátt fyrir að fremur fá eintök af
henni hafi borist til landsins. Raunar
er það svo um allan heim að færri
hafa fengið PS5 en vilja. Og enn ból-
ar ekkert á vélunum hingað.
„Sony er að gera sitt besta til að
framleiða vélar í þessu undarlega ár-
ferði. Við fengum sendingu fyrir jól-
in og fáum vonandi aðra fyrir lok
mánaðarins. Það er samt ekki nánd-
ar nærri nóg til að anna eftirspurn og
hreinsa upp biðlista,“ segir Ólafur.
Undir þetta tekur Gestur Hjalta-
son, framkvæmdastjóri Elko. „Við
vitum ekkert hvenær það koma fleiri
vélar eða hvað við fáum margar. Það
eru einhver hundruð sem eru á bið-
listum hjá okkur og sumir eru þegar
búnir að greiða fyrir vélarnar. Þegar
við fengum 260 vélar aukalega fyrir
jólin réð kerfið ekki við eftir-
spurnina. Það voru átta þúsund
manns að reyna að kaupa þær á 2-3
mínútum. Því fóru einhver kaup í
gegn sem við gátum ekki klárað.
Margir völdu að halda sínum
greiðslum inni og eru því framar í
röðinni. Við hefðum getað selt fleiri
þúsundir véla til viðbótar við þau
hundruð sem við seldum fyrir jólin.“
Ólafur bendir á að sjö ár eru liðin
síðan síðasta Playstation-tölva kom
út. Þá hafi Íslendingar mátt bíða í
þrjá mánuði frá útgáfudegi þar til
fyrsta vélin barst hingað. Í ofanálag
hafi fleiri vélar borist fyrsta kastið
nú en þá. „En maður skilur að biðin
getur verið erfið. Ég finn svo sann-
arlega til með fólki sem þarf að gera
það.“ hdm@mbl.is
Langir biðlistar
og algjör óvissa
 Bið eftir fleiri PS5-vélum til landsins
Vinsæl Margir bíða spenntir eftir
að fá nýjustu Playstation-vélina.