Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.03.2021, Page 14

G
laðbeitt börn á skólabekk.
Kona á gangi í eyðimörkinni.
Búfénaður að svala brennandi
þorstanum. Vandvirkur hár-
greiðslumaður. Konur að dæla
vatni upp úr brunni. Áhugasamir piltar að
læra tölvuviðgerðir. Það kennir margra grasa
á ljósmyndasýningu Þorkels Þorkelssonar í
Smáralindinni en hún er afrakstur heimsókna
hans til Eþíópíu og Úganda á síðustu árum í
tengslum við þróunarsamvinnuverkefni Hjálp-
arstarfs kirkjunnar á þessum stöðum.
Bjarni Gíslason, framkvæmdastjóri Hjálp-
arstarfs kirkjunnar, er hæstánægður með
samstarfið við Þorkel. Bjarni og samstarfsfólk
hans hefur verið duglegt að taka ljósmyndir í
heimsóknum sínum til Eþíópíu og Úganda en
hann segir mann eins og Þorkel, sem býr að
áratugareynslu sem fréttaljósmyndari, koma
með miklu meiri dýpt inn í myndirnar. „Við er-
um Þorkeli mjög þakklát fyrir hans framlag.
Hann á heiður skilinn,“ segir Bjarni en Hjálp-
arstarfi kirkjunnar er frjálst að nota myndir
Þorkels að vild. „Myndir hans segja lifandi
sögu og það er frábært að geta sett upp svona
sýningu sem kynnir verkefnin okkar í Afríku
fyrir Íslendingum frá víðara sjónarhorni. Von-
andi er þetta bara fyrsta sýningin af mörgum á
myndum Þorkels en hugur okkar stendur til
að setja upp fleiri sýningar í kirkjum, safn-
aðarheimilum og mögulega víðar.“
Það eru ekki bara myndirnar. „Glöggt er
gests augað og það hefur verið gagnlegt fyrir
okkur að fá sýn Þorkels á þessi verkefni. Hann
féll strax fyrir Eþíópíu þegar hann kom fyrst
þangað fyrir meira en tuttugu árum og er far-
inn að þekkja vel til okkar starfs á þessum
slóðum,“ segir Bjarni.
Hjálparstarf í fimmtíu ár
Tilefni sýningarinnar er að á síðasta ári voru
fimmtíu ár liðin frá því að Hjálparstarf kirkj-
unnar var sett á laggirnar. Til stóð að halda
sýninguna þá en henni var frestað vegna kór-
ónuveirufaraldursins, eins og svo mörgu. Sjálf-
ur var Bjarni á leið til Eþíópíu þegar farald-
urinn skall á í fyrra en þurfti að hætta við för
sína. Hann komst að vonum ekkert utan á síð-
asta ári en gerir sér vonir um að geta heimsótt
landið seint á þessu ári eða snemma á því
næsta.
Bjarni og fleiri starfsmenn Hjálparstarfsins
fara reglulega utan til að fylgjast með gangi
mála í Eþíópíu og Úganda og segir hann bæði
verkefnin ganga ljómandi vel. Það megi glöggt
sjá á fyrir-og-eftir-myndum Þorkels sem til
dæmis sýni brunn á svæði þar sem áður var
brakandi þurrkur. Oft þarf ekki mikið til að
auka lífsgæði fólksins á þessum stöðum.
„Stærsta verkefnið okkar er í Sómalífylki í
Eþíópíu en það hefur staðið í tíu ár og er stutt
af utanríkis- og þróunarsamvinnuráðuneytinu.
Við byrjuðum í Jijigahéraði og hefur verkefni
Hjálparstarfs kirkjunnar náð þar beint og
óbeint til 130 þúsund manns og breytt lífi
þeirra til hins betra. Fyrir þremur árum hóf-
um við samstarfsverkefni í nágrannahéraðinu
Kebri Beyah sem er austur af Jijica en það
snýst sem fyrr um fæðuöryggi, aðgang að
vatni og valdeflingu kvenna,“ segir Bjarni.
Aukið sjálfstæði kvenna
Hann kveðst sjá mun frá ári til árs en unnið er
út frá sjálfbærnimarkmiðum Sameinuðu þjóð-
anna, fólkið á svæðinu á sjálft að taka verk-
efnið yfir og bera ábyrgðina. Bjarni nefnir sem
dæmi að konur í héraðinu hafi mestmegnis
notað tíma sinn í að sækja vatn og eldivið,
sinna börnum og elda mat, en í framhaldi af
námskeiðum sem Hjálparstarf kirkjunnar hef-
ur gengist fyrir um sparnað og smærri við-
skipti séu þær í auknum mæli farnar að afla
tekna sem þær fá sjálfar að ráða yfir. „Áður
voru þær alfarið háðar eiginmanni sínum um
fjármuni. Þetta gerir það að verkum að þær
verða smám saman sjálfstæðari.“
Hefð er fyrir því að konur sæki vatnið í hér-
aðinu og með tilkomu brunns eða vatnsþróar
hafa þær mun meiri tíma til að sinna öðru enda
ekki óalgengt að þær þyrftu að ganga í þrjá til
fjóra tíma á dag til að sækja vatn til daglegra
nota. „Við sjáum líka að fæðuöryggisþátturinn
virkar, sem er mjög ánægjulegt, þannig að við
getum farið að færa okkur austar á bóginn,“
segir Bjarni. Mikil spenna hefur verið í Eþíóp-
íu undanfarna mánuði sem tengist ætt-
bálkaerjum og deilum um yfirráð á landi.
Verst hefur ástandið verið í Tigrayfylki í norð-
urhluta landsins og enda þótt yfirvöld hafi nú
náð tökum á uppreisnaröflum sem berjast fyr-
ir sjálfstæði fylkisins kraumar ólgan undir
niðri. „Það er mikill órói í landinu sem ekki sér
Þar sem sagan
lifnar við
Sýning á ljósmyndum Þorkels Þorkelssonar frá Eþíópíu og
Úganda stendur nú yfir í Smáralindinni fyrir atbeina
Hjálparstarfs kirkjunnar en Þorkell hefur verið duglegur
að fylgjast með starfinu á þessum slóðum á seinustu árum.
Tilefnið er fimmtíu ára afmæli stofnunarinnar.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Bóndi í Sómalífylki í Eþíópíu
svalar brennandi þorsta búfén-
aðar síns. Gott aðgengi að vatni
skiptir öllu máli þar um slóðir.
Kona á gangi í eyðimörkinni í Eþíópíu. Ílát eru
gjarnan borin á höfðinu. Tvennt hreyfðist ekki
meðan smellt var af, fjallið og ílátið.
Mikilvægt er að gefa ung-
mennum í Afríku tilgang og
tækifæri í þessu lífi.
fyrir endann á en sem betur fer hefur ekki ver-
ið vopnaður ófriður í okkar fylki,“ segir Bjarni.
Verkmenntasmiðjur í Úganda
Annað verkefni er í þremur fátækrahverfum í
Kampala, höfuðborg Úganda, en þar hefur
Hjálparstarf kirkjunnar sett upp verkmennta-
smiðjur fyrir ungmenni á aldrinum 14 til 24 ára.
Mikið atvinnuleysi er í þessum hverfum og marg-
ir hafa komið utan af landi í von um vinnu. Þess í
stað lendir fólk gjarnan í atvinnuleysi og leiðist
jafnvel út í glæpi og/eða vændi. Smiðjunum er
ætlað að hjálpa fólki að koma undir sig fótunum
en þar má meðal annars læra hárgreiðslu, þjón-
ustustörf, tölvu- og farsímaviðgerðir og klæð-
skurð. Í framhaldi af námskeiðunum er fólk síðan
aðstoðað við að komast í starfsnám.
„Einnig er mikilvægt að fræða fólk um kyn-
heilbrigði, getnaðarvarnir, réttindi, heilsu og
fleira. Markmiðið er að fá 500 ungmenni í
smiðjuna á ári enda er fátæktin oft og tíðum
síst minni í borgunum en á landsbyggðinni,“
segir Bjarni.
Hægst hefur á vegna veirunnar
Kórónuveirufaraldurinn hefur herjað á Afríku
eins og aðrar heimsálfur. Að sögn Bjarna hafa
HJÁLPARSTARF
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.3. 2021