Morgunblaðið - 23.06.2021, Page 6

6 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. JÚNÍ 2021VIÐTAL
við ákváðum fljótlega að breyta ekki strategíu
fyrirtækisins; við töldum að kórónuveirufarald-
urinn væri þess eðlis að hann myndi ekki breyta
markaðnum til lengri tíma.
Þetta var hins vegar auðvitað mikið áfall fyrir
allan iðnað í heiminum og það hefur komið í ljós,
eins og gerist alltaf í svona krísum, að það hefur
orðið samþjöppun. Smærri aðilar sækja þá í ör-
yggið og vilja tengjast stærri aðilum. Nú vilja
margir selja okkur fyrirtæki sem eru um allan
heim, mörg í Bandaríkjunum.“
Gott fjárstreymi skapar svigrúm
– Hafið þið svigrúm til að nýta þessi kaup-
tækifæri eða þurfið þið að sækja ykkur hlutafé?
„Fjárstreymi Össurar er svo gott að við höf-
um tækifæri til að kaupa fyrirtæki.
Innri vöxtur Össurar hefur verið um 5% á ári
og við höfum náð að tvöfalda það með upp-
kaupum og það mun halda áfram.“
– Sem sagt náð að vaxa um 10% á ári?
„Við höfum gert það, já.“
– Geturðu upplýst hvaða fyrirtæki þið hafið
verið að kaupa?
„Við keyptum þó nokkur fyrirtæki í fyrra. Við
keyptum til að mynda College Park á síðasta
ári, auk fyrirtækja sem styðja við notendur að
okkar vörum, bæði í Bandaríkjunum og á
meginlandi Evrópu.“
– Hvaða áhrif hafa þessi uppkaup haft á vægi
ólíkra heimssvæða í veltunni?
„Þau hafa enn ekki haft áhrif á þessi hlutföll.
Umsvif okkar eru enn langmest í Vestur-
Evrópu og Bandaríkjunum. Þaðan koma um
90% af tekjum fyrirtækisins en tæplega helm-
ingur af tekjunum kemur frá Bandaríkjunum.“
– Þú nefndir umsvif ykkar í Kína. Hvað með
Indland og Japan?
„Það gengur mjög vel í Japan og ég held það
megi segja að við séum stærsti aðilinn á þeim
markaði. Við höfum lengi verið með markaðs-
skrifstofu í Japan en ekki verið með okkar eigin
sölumenn. Við tókum hins vegar yfir okkar sölu
í Japan í byrjun þessa árs. Stoðtækjamarkaður-
inn í Japan er þó lítill. Japanir borða svo mikinn
fisk,“ segir Jón til gamans.
– Sykursýki er sem sagt ekki útbreidd?
„Rétt. Ég veit þó ekki hvort það sé af því að
þeir borða svo mikinn fisk en það er gaman að
segja frá því að aflimanir eru miklu fátíðari í
Japan en annars staðar.“
Meiri tækifæri í Kína en á Indlandi
– Hvað með Indland?
„Indland er mjög vanþróaður markaður hvað
sölu stoðtækja varðar. Við erum ekki með mikil
umsvif á Indlandi en markaðs- og sölustarfsemi
hefur af ýmsum orsökum ekki gengið jafn vel og
vonir stóðu til.“
– Tengist það endurgreiðslum vegna stoð-
tækja í heilbrigðiskerfinu?
„Já, það hefur mikil áhrif.“
– Hafa margir Indverjar þá ekki ráð á þessu?
„Já, sú er raunin. Öðru máli gegnir hins vegar
um Kína enda höfum við lagt miklu meiri
áherslu á Kína. Við tókum þá ákvörðun fyrir 15
árum en við vissum að við gætum ekki farið inn
á báða markaðina á sama tíma. Við einbeittum
okkur því að Kína og það hefur gengið mjög vel.
Kaldur sumarvindur gnauðar í borginni þegar
Jón Sigurðsson, forstjóri Össurar, býður blaða-
manni til hádegisverðar í höfuðstöðvum fyrir-
tækisins við Grjótháls í Reykjavík.
Hið alþjóðlega fyrirtæki þurfti á skömmum
tíma að laga sig að samkomubanni og faraldri
sem var víðast hvar mun skæðari en á Íslandi.
Því liggur beinast við að hefja samtalið á að
spyrja hvort kórónuveirufaraldurinn muni hafa
varanleg áhrif á reksturinn.
„Við höfum talið að faraldurinn hafi ekki áhrif
á undirliggjandi þætti í rekstri Össurar. Þ.e.a.s.
að markaðurinn muni líta eins út eftir farald-
urinn. Á hinn bóginn erum við í heilbrigðisiðnaði
og faraldurinn hefur haft gríðarleg áhrif á Össur
á þessu tímabili.“
– Hvernig þá?
„Salan datt niður á tímabili vegna þess að
heilbrigðiskerfin í löndunum, ekki síst í upphafi
faraldursins, voru lömuð. Sjúkrahúsin og heilsu-
gæslan þar með talið. Svo dæmi séu tekin var
útgöngubann á Ítalíu og í Bretlandi mega enn
aðeins vera þrír sjúklingar á stoðtækjaverk-
stæði í einu.“
Eiga inni sölu vegna faraldursins
– Hefur því myndast uppsöfnuð þörf?
„Það er önnur góð spurning. Það verður að
koma í ljós. Að einhverju leyti er það raunin.“
– Þannig að þið eigið þá inni sölu?
„Já, en það er erfitt að áætla hversu mikla.
Við höfum séð þetta í löndum sem komust fljótt
út úr faraldrinum, eins og Kína, en þar var upp-
söfnuð þörf.“
– Fulltrúi Kerecis sagði við ViðskiptaMogg-
ann að faraldurinn hefði leitt til þess að sykur-
sjúkir leituðu síður til læknis í Bandaríkjunum.
Fyrir vikið hafi ástand margra þeirra versnað
og það aukið líkur á aflimunum. Hefur þetta
reynst auka eftirspurnina hjá Össuri?
„Staðan er sú að við vitum þetta ekki; orsaka-
samhengið er mjög óljóst og kemur fram á
löngum tíma. Það hefur hins vegar komið í ljós
að það hefur orðið áframhaldandi samþjöppun í
greininni sem er mjög athyglisvert. Við höfum
verið dugleg við að kaupa önnur fyrirtæki í
þjónustuhlutanum.“
– Eru slík kaup tengd þeirri áherslu fyrir-
tækisins að ná sem mestum lóðréttum samruna;
að hafa alla virðiskeðjuna á sinni hendi?
„Hárrétt.“
Mikill samdráttur í apríl 2020
– Hversu mikið svigrúm hafið þið haft til að
kaupa fyrirtæki?
„Ef við rifjum upp stöðuna í mars í fyrra vor-
um við að berjast fyrir lífi fyrirtækisins í nokkr-
ar vikur. Við horfðum fram á að Össur gæti að
óbreyttu ekki lifað lengur en í fjóra mánuði. Sal-
an var lægst 60-70% af sölu fyrra árs í apríl
2020. En það kom fljótt í ljós, eftir tiltölulega fá-
ar vikur, að þetta réttist við aftur, og á fjórða
ársfjórðungi síðasta árs var salan orðin ríflega
95% af því sem hún var árið áður. Það er ekki
góð staða en fyrirtækið var þó ekki lengur að
berjast fyrir lífi sínu. Þegar við sáum hvert
stefndi urðum við fljótlega sannfærð um að við
myndum koma út úr þessu standandi og gott
betur. Þá hófum við aftur að kaupa fyrirtæki en
Það mun verða afskaplega góður markaður í
framtíðinni.“
– Sérðu fyrir þér að til lengri tíma litið muni
umsvifin ykkar margfaldast?
„Já.“
– Þannig að eftir 10% vöxt á ári í tíu, tuttugu
ár verði fyrirtækið orðið margfalt stærra?
„Nú þurfa menn að gæta sín – prósentutrén
vaxa ekkert upp í himininn,“ segir Jón og brosir.
„Eftir því sem veltan eykst skilar hvert pró-
sent meiri veltu. Þannig að ég ætla ekki að lofa
því að við getum vaxið um 10% á ári næstu 20
árin.“
– Er veltan að aukast á hvern starfsmann?
„Jú, hún á að gera það og við höfum sýnt fram
á skalanleika. Höfum verið að kaupa fyrirtæki
sem eru með minna hagnaðarhlutfall en Össur
en samt sem áður höfum við getað haldið
EBITDA-hlutfallinu í 22 prósentustigum,“ segir
Jón og víkur að tækifærum á nýjum mörkuðum.
Eftirspurnin eykst með efnahagsþróun
„Við sköpuðum okkur sérstöðu á hinum vest-
rænu mörkuðum og teljum okkur sömuleiðis
eiga fullt erindi á þeim mörkuðum sem eru á
sama stað og vestrænir markaðir voru fyrir 20
árum. Sú þróun er víða hröð. Við sjáum til dæm-
is að Suður-Kórea er nánast komin á sama stað
og Þýskaland var fyrir 20 árum. Suður-Kórea er
nú með mjög þróað heilbrigðiskerfi og endur-
greiðslukerfið er ágætt. Sama máli gildir um
Singapúr. Lífskjör í mörgum þessara landa eru
orðin sambærileg og hjá okkur og það sama
mun gerast í mörgum nýmarkaðsríkjum.
Austantjaldslöndin stefna hraðbyri í þessa átt
og Kína líka.“
– Hvað með Afríku? Þið eruð meðal annars
með umsvif í Suður-Afríku.
„Suður-Afríka hefur verið góður markaður og
við erum með mikla starfsemi þar.“
– Hvernig eru horfur þar?
„Suður-Afríka glímir við sín vandamál eins og
svo mörg lönd en það er góður markaður fyrir
okkur og mun þróaðri en margir ætla,“ segir
Jón sem kveðst að öðru leyti ekki vilja spá um
þróunina í Afríku. Áherslan sé nú fremur á Asíu
og Austur-Evrópu. Þar með talið Rúmeníu,
Búlgaríu, Pólland og Tékkland.
Opnuðu söluskrifstofu í Mexíkó
– Hvað með Rómönsku-Ameríku?
„Við höfum lengi verið í Brasilíu og opnuðum
okkar eigin söluskrifstofu í Mexíkó í fyrra.
Það kostar mikið að setja upp beina sölu –
kostnaðurinn við það hefur aldrei verið undir
milljón dollurum á ári – og sá kostnaður stýrir
því hversu hratt við getum farið. Við förum eins
hratt og við treystum okkur til en það hefur allt-
af mjög jákvæð áhrif á söluna að opna söluskrif-
stofu.“
Spurður hvernig vöruframboðið hafi þróast
segir Jón að vörulínan hafi breikkað.
„Össur hannar, framleiðir og selur stoð- og
stuðningstæki sem bæta hreyfigetu fólks og
stuðla að lífi án takmarkana. Stoðtæki koma í
staðinn fyrir útlimi, bæði fætur og hendur, og
vörulínan samanstendur af mekanískum vörum
sem og háþróuðum vörum sem nýta gervigreind
og aðra hátækni. Stuðningstæki spanna allt frá
léttum stuðningshlífum til sérgerðra spelkna
fyrir til dæmis slitgigt og endurhæfingu eftir
meiðsli.
Vöruframboð Össurar hefur bæði aukist og
breyst með aukinni nýsköpun og tækni-
framþróun. Þróunin hefur verið í átt að háþró-
aðri og dýrari vörum sem hafa aukið notagildi.
Með tímanum hefur Össur einnig þróað sér-
sniðnar vörur fyrir mismunandi notendahópa
með góðum árangri.
Varðandi nýsköpun þá byggjum við ekki vöxt-
inn á magnaukningu heldur liggur stór hluti af
okkar vexti í því að selja dýrari vörur. Til ein-
földunar má segja að í staðinn fyrir að selja reið-
hjól séum við að selja bíla og það náttúrulega
Umsvif Össurar
muni margfaldast
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Heilbrigðistæknifyrirtækið Össur fagnar 50 ára afmæli í ár við óvenjulegar aðstæður. Um 3.400 manns starfa
hjá fyrirtækinu í yfir 30 löndum, þar af um 500 á Íslandi. Því var áskorun að halda starfseminni gangandi með
fjarvinnu samhliða samkomutakmörkunum við upphaf heimsfaraldurs í fyrra. Fyrirtækið horfði þá fram á mikið
tekjufall en náði síðan vopnum sínum og er eftirspurnin að fara í fyrra horf. Jón Sigurðsson, forstjóri Össurar,
segir fyrirtækið stefna að frekari vexti með vöruþróun og kaupum á fyrirtækjum í stoð- og stuðningstækjaiðn-
aðinum. Fram undan sé áframhaldandi vöxtur á nýjum mörkuðum, ekki síst í Austur-Evrópu og Asíu. Þá muni
nýjar gerðir stoðtækja og nýjar heildarlausnir í afhendingu stoðtækja styrkja samkeppnisstöðu fyrirtækisins.
Jón Sigurðsson, forstjóri Össurar,
segir mikil tækifæri fram undan.
Eftir skráningu á hlutabréfamarkað árið 1999
hefur velta Össurar aukist úr tæplega 18
milljónum bandaríkjadala í rúmlega 686 millj-
ónir dala árið 2019, síðasta heila starfsárið
fyrir kórónuveirufaraldurinn, og hefur því
rúmlega 38-faldast án tillits til verðbólgu.
Þá hefur starfsmönnum fjölgað úr 122 í
tæplega 3.400 sem er tæplega 28-földun.
Hafa upphaflegir fjárfestar því ávaxtað
pund sitt vel með bréfum í fyrirtækinu.
Fram hefur komið hjá fasteignafélaginu
Eik að til skoðunar sé að byggja við höfuð-
stöðvar Össurar á Grjóthálsi í Reykjavík.
„Við þurfum að stækka við okkur og erum
að skoða hvaða möguleika við höfum. Einn
af þessum möguleikum er stækkun á Grjót-
hálsi 1 sem er oft kallað B&L-húsið. Það er
verið að skoða það og við komumst að niður-
stöðu um það mjög fljótlega,“ segir Jón Sig-
urðsson, forstjóri Össurar, um verkefnið.
– Hvernig mynduð þið nýta það húsnæði?
„Það yrði einkum nýtt undir þróunarstarf.“
Ákvörðun um stækkun