Morgunblaðið - 05.06.2021, Síða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. JÚNÍ 2021
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
V
ið erum í upphafinu á tæknibyltingu
og menn eru að átta sig á því, með
það í huga að við erum á þröskuldi
fjórðu iðnbyltingarinnar og sjálf-
virknivæðingarinnar, að við þurfum
að endurhugsa bolfiskvinnlu og svona fjárfest-
ingar eru til þess fallnar að hefja þá vegferð,“
segir Guðmundur H. Gunn-
arsson, nýsköpunarstjóri
hjá Skinney-Þinganesi.
Hann segir að með fjár-
festingum í nýjum vinnslu-
búnaði í samstarfi við Marel
undanfarin ár sé verið að
sækjast eftir því að auka af-
köst. „Þannig að hægt sé að
vinna meira magn á hag-
kvæmari hátt og hin breyt-
an í þessu er að það er verið
að auka sérhæfni, að það sé
hægt að vinna á skilvirkan hátt fjölbreyttari
vörur. Hugmyndafræðin er ekki einungis að
auka magn heldur einnig að auka verðmætin á
hvert kíló, því eins og við vitum er auðlindin
takmörkuð.“
Umfangsmikil fjárfesting
Fjárfesting í hátæknibúnaði skiptir hundr-
uðum milljóna króna og segir Guðmundur um
að ræða langtímafjárfestingar sem ná í gegn
um alla virðiskeðjuna. „Það má í raun og veru
segja að fyrsta skrefið okkar hafi verið endur-
skipulagning og síðan aukin sjálfvirknivæðing
um borð í veiðiskipunum okkar. Til að fara í
svona stefnumótandi breytingu eins og þessa,
að fara að vinna bolfisk í betri afurðir, þarf að
byrja fremst í keðjunni.
Þessi tækni kom fyrst í landi og opnaði ein-
hvern glugga, en vegna þess að við vorum ekki
alveg fyrstir þar gafst okkur tækifæri til að líta
heildstætt á virðiskeðjuna. Fyrsta fjárfestingin
okkar var breyting og stækkun togskipanna
okkar og þar hefjum við vinnsluna. Þar er
myndgreiningarbúnaður og sjálfvirk flokkun á
fiski þannig að vinnslutækin í landi geta gert
sem mest úr hráefninu. Við erum að tala um
stórar fjarfestingar í gegnum alla virðiskeðj-
una.“
Hann segir að í bolfiskvinnslu sé Skinney-
Þinganes að stíga inn í aðra öld. „Það má segja
að hugsunin sé að snúa frá því að vera frum-
framleiðandi á hráefni sem dreift er um heim-
inn yfir í að verða framleiðandi á vörum sem
eru tilbúnar fyrir neytendamarkaðinn.“
Opnar á ný sóknarfæri
Það er hins vegar ekki lítið mál að hefja þann
feril að breyta allri aðferðafræðinni, að sögn
Guðmundar sem segir hafa verið mikilvægt að
geta átt gott samstarf við Marel um verkefnin
og áframhaldandi þróun á búnaði. „Að hefja
þessa vegferð hefur í raun opnað á endalaust
ný sóknarfæri og til að þetta takist er lykilatriði
að notendur þessa búnaðar frá Marel séu í
þéttu samstarfi við Marel um þróunina og
hvernig megi gera enn betur.“
Spurður hvort það sé áskorun fyrir starfs-
fólk fyrirtækisins að mæta tæknivæddara
vinnuumhverfi svarar Guðmundur: „Áherslur
breytast og störfin, sem er jákvætt. Fólk í sjáv-
arútvegi er mjög tilbúið að mennta sig og afla
sér þekkingar. Störfum fækkar ekki endilega í
sjávarútvegi en þau verða sérhæfðari.“ Þá fylgi
breytingum á vinnslulínum töluverðar umbæt-
ur í vinnuumhverfinu, að sögn Guðmundar.
„Það er markvisst hugað að betri lýsingu, betri
hljóðvist og betri vinnuaðstæðum. Það styttist í
að hægt verði að hengja upp málverk í vinnslu-
salnum og labba inn á inniskónum.“
Á undanförnum árum hefur Skinney-Þinganes, í samstarfi við Marel, fjárfest töluvert í tæknivæð-
ingu fiskvinnslu fyrirtækisins á Krossey í Hornafirði og er um að ræða bæði tæki og hugbúnað.
Nú síðast í apríl á þessu ári var gengið frá samningum við Marel um kaup á róbótum sem sjá um
pökkun, samval og kassafrátöku og beinaleitunarvél. Uppsetning tækjanna mun fara fram í haust.
Ljósmynd/Skinney-Þinganes
Fiskvinnsla Skinneyjar-Þinganess í Hornafirði hefur tekið miklum breytingum á undanförnum árum og stendur til að setja upp enn fleiri nýjungar.
Búnaður í vinnslu
Skinneyjar-Þinganess
5 Í júlí 2018 voru fest kaup á Flexicut-
kerfi: Flexitim-snyrtilínu, Flexicut-
vatnsskurðarvél og Flexisort-flokkara.
5 Annað Flexicut-kerfi keypt í janúar
2020.
5 Í apríl 2021 fóru fram kaup á róbóta-
pökkunarlausn: SensorX-beinaleit,
þriggja hausa samvalsróbót með
sjálfvirkri kassafrátöku. Uppsetning
fer fram í september.
5 Hafa innleitt Innova-hugbúnað sem
tengir öll kerfi miðlægt og veitir
stjórnendum heildaryfirsýn yfir og
stjórn á vinnslunni.
Vinnslulína í fremstu röð
Guðmundur H.
Gunnarsson
„Sjálfvirkar róbótalausnir eru tiltölulega ný-
komnar á markað og rosalega flott að sjá loks-
ins róbótalausnirnar í hvítfisknum. Þetta breyt-
ir tegund starfa við fiskvinnslu, sparar töluvert
af vinnutíma og skilar svo
mikilli nákvæmni,“ segir
Guðbjörg Heiða Guð-
mundsdóttir, fram-
kvæmdastjóri fiskiðnaðar
hjá Marel. Hún bendir sér-
staklega á mikilvægi öflugs
samvalskerfis, en það eru
róbótar sem velja hvaða
bitar af unnum fiski á færi-
bandinu fara í hvaða kassa
eftir vigt, stærð og ummáli.
Þannig sé hægt að stýra
bæði hver þyngdin er í hverjum kassa og hvaða
tegundir og stærðir af bitum eru valdir saman.
„Þannig er maður með færri frávik og aukna
möguleika til að framleiða fjölbreyttar vörur
sem öllum er pakkað á sama tíma og staðlaðan
máta í gegnum róbótana,“ útskýrir Guðbjörg
Heiða.
Hún segir samstarfið við Skinney-Þinganes
hafa gengið mjög vel. „Það er náttúrlega engin
endastöð þegar maður er í nýsköpun. Við hverja
lausn sem búin er til opnast alltaf nýjar dyr í
leiðinni og þetta samstarf mun halda áfram. Ég
tel að þegar Skinney-Þinganes er komið inn
með róbótakerfið og beinaleitunarvélar auk
vatnsskurðvélanna [sem eru þegar komnar
upp] sé þetta orðið verksmiðja í fremstu röð
þótt víða væri leitað. […] Þetta er svakalega
flott vinnsla sem þeir hafa byggt upp á und-
anförnum árum.“
Heimamarkaðurinn enn mikilvægur
Spurð hvert næsta skref kunni að vera í sam-
starfinu svarar Guðbjörg Heiða: „Þá er spurning
hvernig við vinnum saman áfram og ég sé fyrir
mér að það yrði gaman að ræða frekar þætti
sem varða vinnslustýringuna og stafræna þró-
un þar. Það er rosalega mikil þróun hjá Marel í
stafrænum lausnum og lausnum sem svara sí-
aukinni kröfu um sjálfbærni við matvæla-
vinnslu. Svo eru alls konar tæki á vöruþróun-
arleiðarvísinum okkar. Miðað við hvernig
samstarfið hefur verið hingað til sé ég fyrir mér
að það haldi áfram að vera sterkt, því báðir að-
ilar eru með sterka framtíðarsýn og þora að
hugsa út fyrir rammann.“
Marel er orðið stórt fyrirtæki í matvælaiðnaði
alþjóðlega, en Guðbjörg Heiða segir það ekki
draga úr mikilvægi markaðarins á Íslandi.
„Þetta er okkar heimamarkaður. Ég lít svo á að
ef þú ert ekki í góðu sambandi við heimamark-
aðinn, hvernig ætlarðu þá að spila góðan leik út
á við? Íslensku sjávarútvegsfyrirtækin eru gríð-
arlega mikilvæg og þau eru framsækin. Þau
vilja fjárfesta, þau vilja bjóða yfirburðagæði á
erlendum vettvangi enda að selja mest úr
landi.“
Þá sé sérstaklega mikilvægt fyrir Marel að
eiga viðskiptavini innan fiskiðnaðar sem eru hér
á landi þar sem það skapi góðan grundvöll fyrir
sameiginlegt vöruþróunarsamstarf sem er báð-
um aðilum í hag.
Guðbjörg Heiða segir íslensku fyrirtækin
móttækileg fyrir vöruþróunarsamstarfi og mjög
opin fyrir nýjungum. „Það er mín tilfinning. Eins
og í hvítfisknum eru þau mjög opin. Þau vilja
auka vöruframboð sitt, vilja bjóða upp á vörur í
réttum gæðum og vera leiðandi í sjálfbærni.“
Hugsa út fyrir
rammann
Guðbjörg Heiða
Guðmundsdóttir