Morgunblaðið - 05.06.2021, Side 22

22 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. JÚNÍ 2021
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Á
uppvaxtarárum sínum á
Akureyri vakti það ekki
endilega fyrir Þóru Ýri
Árnadóttur að starfa í
sjávarútvegi. Hún minn-
ist þess að gott orðspor fór af rót-
grónum og stöndugum útgerðum
bæjarins en þegar Þóra hélt suður
til Reykjavíkur í háskólanám vakti
fyrir henni að gerast næring-
arfræðingur.
„Það vildi þannig til að fyrsta
árið eru næringarfræði og mat-
vælafræði kennd saman og rann
það fljótlega upp fyrir mér að mér
fannst miklu áhugaverðara að læra
um framleiðsluferla matvæla en að
rýna í næringartöflur, svo ég
ákvað að breyta um stefnu,“ segir
hún.
Þóra lauk matvælafræðigráðu
frá Háskóla Íslands en meist-
aranáminu skipti hún á milli HÍ og
Massachusets-háskóla. „Á sumrin
vann ég hjá Sýni í Reykjavík sem
er rannsóknarstofa sem þjónustar
matvælaiðnaðinn með ýmsum
hætti, og að námi loku flutti ég
aftur heim til Akureyrar og fékk
starf hjá ProMat, dótturfyrirtæki
Sýnis fyrir norðan,“ segir Þóra
söguna. „Þar vann ég í nokkur ár,
meðal annars sem ráðgjafi fyrir
matvælaframleiðendur. Eitt af
stærstu verkefnum mínum sneri
að rækjuvinnslu Ramma á Siglu-
firði og þegar ég sá að þetta verk-
efni var farið að taka næri allan
minn tíma ræddi ég við stjórn-
endur fyrirtækisins og spurði þá
hvort þeir vildu ekki hreinlega
ráða mig í vinnu sem gæðastjóra.“
Mikil samskipti á bak við tjöldin
En hvaða verkefni eru það sem
heyra undir gæðastjórann? Þóra
segir svarið breytilegt á milli
vinnustaða, og vinnudagur gæða-
stjóra á einum stað geti verið
gjörólíkur vinnudegi gæðastjóra
hjá öðru fyrirtæki. „Vinnudeginum
ver ég að mestu fyrir framan tölv-
una og er þar í góðu sambandi við
okkar kaupendur og gæðadeild-
irnar hjá þeim. Á bak við tjöldin í
öllum viðskiptum með sjávaraf-
urðir fer fram mikil pappírsvinna
og skiptumst við á skjölum, eyðu-
blöðum og upplýsingum til að
tryggja að öllum formkröfum sé
fullnægt og upplýsingagjöf í takt
við óskir kaupandans.“
Þarfir kaupenda geta verið mjög
breytilegar, í takt við lagalegar
kröfur í hverju landi og eins óskir
neytenda á hverjum stað. Þá vilja
kaupendur vita sem mest um eig-
inleika vörunnar, s.s. stærð og
fjölda bita í hverri sendingu.
„Vörulýsingin þarf að vera skýr og
tiltaka m.a. hvernig umbúðir eru
notaðar og úr hvaða efni, og stað-
festa atriði á borð við hvort um-
búðirnar séu endurvinnanlegar og
hæfar til að geyma matvæli,“ út-
skýrir Þóra. „Þá vilja margir
kaupendur fá upplýsingar um
þætti sem snúa að vinnslunni
sjálfri, s.s. húsakosti og viðhaldi á
honum, og aðbúnaði starfsmanna.“
Af og til kallar starf Þóru á að
mæta á staðinn, taka sýni og gera
mælingar. „En þá er ég oftast
bara að horfa yfir öxlina á því
fólki sem heldur utan um vinnsl-
una. Við erum með rosalega gott
fólk að störfum sem fylgist með
því að gæði og ástand vörunnar sé
eins og best verður á kosið og er
það helst þegar verið er að inn-
leiða nýja ferla og aðferðir að ég
verð að fylgjast mjög náið með
daglegum störfum í fiskvinnsl-
unum.“
Síbreytilegir staðlar
En væri ekki hægt að auka sjálf-
virkni í starfi gæðastjórans, og t.d.
samræma söfnun og miðlun gagna
til að létta Þóru og kollegum
hennar lífið? Hún segir málið ekki
alveg svo einfalt: „Það hafa margir
reynt en engum tekist að gera
þennan hluta rekstursins sjálf-
virkan. Skýringin er meðal annars
sú að það eru svo margir ólíkir
staðlar í boði og nýir staðlar bæt-
ast stöðugt við. Hjá Ramma erum
við aðallega að vinna með um það
bil tíu staðla sem snúast í raun all-
ir um það sama, en engu að síður
verður ekki hjá því komist að gera
mikið af vinnunni handvirkt.“
Vinna gæðastjórans felst líka í
því að auka gæði og bæta starfs-
hætti með forvirkum hætti og
reyna að sjá fyrir þarfir mark-
aðarins. Þannig vinnur Þóra núna
að því að búa til umgjörð utan um
mælingu á samfélagslegum áhrif-
um starfsemi Ramma en margir
sérfræðingar reikna fastlega með
því að á komandi árum muni kaup-
endur gera æ ríkari kröfur um að
seljendur sjávarafurða geti fært
sönnur á að veiðar og vinnsla fari
fram með samfélagslega ábyrgum
hætti.
„Þessu tengt tókum við nýlega
upp jafnlaunastefnu og skrifuðum
undir samfélagsstefnu Samtaka
fyrirtækja í sjávarútvegi. Um-
hverfisáhrifin koma líka við sögu
við mat á samfélagslegum áhrifum
og þó þeir hafi ekki enn beðið um
það er ég þess fullviss að áður en
langt um líður muni kaupendur
sjávarafurða vilja fá ítarlegar upp-
lýsingar um kolefnisspor vör-
unnar.“
Miðlar alls kyns upplýsingum til kaupenda
Starf gæðastjóra felst
ekki síst í því að vera í
samskiptum við kaup-
endur og gæta vandlega
að hvers kyns form-
kröfum. Þóra Ýr hjá
Ramma reiknar með
að upplýsingar um
samfélagsleg áhrif
og kolefnisspor muni
hafa æ meira vægi.
Svipmyndir úr starfsemi Ramma. Þar er oft handagangur í öskjunni enda fjögur skip og bátar í flotanum, fiskiðjuver á Þorlákshöfn og rækjuvinnsla á Siglufirði.
Allt sem á sér stað er vandlega skráð í samræmi við ótalmarga staðla.
„Það hafa margir reynt en engum tekist að gera þennan hluta rekstursins sjálfvirkan,“ segir Þóra um verkefni gæðastjóra.
Eru betur
meðvituð um
krossmengun
eftir faraldur
Líkt og önnur sjávarútvegsfyr-
irtæki þurfti Rammi að tryggja
góðar smitvarnir í kórónuveiru-
faraldrinum. Þóra segir að ekki
hafi komið til mikilla breytinga
enda hafi skilvirkar forvarna-
aðgerðir þegar verið til staðar í
rekstrinum. Var það helst á
starfsstöð Ramma á Þorláks-
höfn að ráðast þurfti í ögn
stærri breytingar því þar eru
fleiri að störfum í einu og sama
rýminu.
Þótt það hafi verið áskorun
að takast á við faraldurinn þá
vonast Þóra til að sú vitund-
arvakning sem varð í faraldr-
inum muni ekki gleymast: „Far-
aldurinn gerði almenning mjög
vel meðvitaðan um hættuna af
krossmengun, hvernig örverur
geta borist á milli yfirborðsflata
með snertingu. Ég held að fyrir
marga hafi þetta verið lær-
dómsríkt tímabil og breytt hug-
arfari fólks þegar kemur að
öruggri meðhöndlun matvæla
heilt yfir iðnaðinn, frá frum-
framleiðendum til kjörbúða eða
veitingahúsa og allt þar á milli.“
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum