Morgunblaðið - 30.07.2021, Síða 12

12 FRÉTTIR
Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 2021
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Tæplega 371.600 manns bjuggu á
landinu um mitt þetta ár og hafa
landsmenn aldrei verið fleiri. Áfram-
haldandi flutningur fólks til landsins
á þátt í þeirri fjölgun.
Þannig fluttu 340 fleiri íslenskir
ríkisborgarar til landsins á fyrri
hluta ársins og 610 fleiri erlendir rík-
isborgarar fluttu þá til landsins en
frá því. Samanlagt tæplega þúsund
aðfluttir umfram brottflutta þrátt
fyrir erfiðar aðstæður í faraldri.
Miðað við þróun síðustu tíu ára má
ætla að meirihluti þessa fólks setjist
að á höfuðborgarsvæðinu og í ná-
grenni, þ.m.t. á Suðurnesjum.
Íbúafjölgun hefur áhrif á eftir-
spurn eftir húsnæði. Því er spurning
hvort flutningur til landsins muni
ásamt öðru hreyfa við íbúðamarkaði.
Leiguverð lítið hækkað
Síðustu misseri hefur íbúðaverð á
höfuðborgarsvæðinu hækkað nokk-
uð stöðugt en leiguverð lítið hækkað.
Virðast þau skil hafa orðið árið 2019
þegar samdráttur varð í ferðaþjón-
ustu og mikið framboð var af nýjum
og óseldum íbúðum í miðborginni.
Þorsteinn Arnalds, framkvæmda-
stjóri hjá Húsnæðis- og mannvirkja-
stofnun (HMS), segir nokkra þætti
skýra hvers vegna leiguverð hafi
ekki fylgt húsnæðisverði.
„Nokkrir þættir urðu til þess að
það slaknaði á leigumarkaðnum.
Meðal þeirra var minni eftirspurn
frá ferðamönnum eftir íbúðum í
skammtímaleigu. Jafnframt jókst at-
vinnuleysi og eru vísbendingar um
að erlendir starfsmenn, sem leigja
frekar en að eiga, hafi farið úr landi.
Þá sýna kannanir okkar á leigu-
markaði að ungt fólk hafi þá í ein-
hverjum mæli farið af leigumarkaði
og flutt í foreldrahús,“ segir Þor-
steinn. Þá geti vaxtalækkanir haft
óbein áhrif til lækkunar leiguverðs.
Vaxtalækkanir hafa áhrif
„Leiguverð endurspeglar kostn-
aðinn við að eiga og reka húsnæði. Sá
kostnaður lækkar þegar vextir
lækka. Það ásamt minnkandi eftir-
spurn eftir leiguhúsnæði held ég að
eigi þátt í lægra leiguverði,“ segir
Þorsteinn sem telur aðspurður að
innkoma Bjargs leigufélags hafi
styrkt þessa þróun. Félagið hafi
enda komið inn á markaðinn þegar
umrædd skil urðu í leiguverði og
íbúðaverði fyrir um tveimur árum.
„Þá var rætt um að ýmsir leigusal-
ar hefðu verið tilbúnir að lækka verð
til að halda í góða leigjendur. Það
hefur haft einhver áhrif,“ segir Þor-
steinn sem spáir hærra leiguverði.
„Ég tel að þessi þróun muni ekki
halda áfram. Ef það verður sterk við-
spyrna í hagkerfinu, og ferðaþjón-
ustan heldur áfram að styrkjast, má
ætla að leiguverð hækki.“
Íbúafjölgun hefur áhrif
Þorsteinn segir aðspurður að
íbúafjölgun á Íslandi á fyrri hluta
ársins, vegna flutninga íslenskra og
erlendra ríkisborgara til landsins, sé
til þess fallin að ýta undir leiguverð.
Tæplega þúsund fleiri fluttu þá til
landsins en frá því.
„Þessir þúsund einstaklingar
þurfa væntanlega um 400 íbúðir. Það
virðist því blasa við að þeir muni
bítast um húsnæði. Það hefur verið
slaki á leigumarki og þetta fólk er
líklegra að fara þangað en að kaupa
íbúðir, sem þegar er slegist um.“
Sækja í séreignina
Magnús Árni Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Reykjavík Eco-
nomics, segir það eiga þátt í þróun
leiguverðs að dregið hafi úr skamm-
tímaleigu til ferðamanna. Þá hafi
lægri vextir dregið úr spurn eftir
leiguhúsnæði en aukið spurn eftir
séreign. Fækkun leigusamninga á
íbúðarhúsnæði vitni um þá þróun.
Jafnframt hafi uppbygging á fé-
lagslegum íbúðum haft áhrif. Meðal
annars hafi Bjarg lækkað leiguverð
en það geti þrýst á aðra leigusala að
bjóða hagstæðari húsaleigu.
Því til viðbótar hafi leigufélögum
vaxið fiskur um hrygg og það aukið
framboð á íbúðum í langtímaleigu.
Sveitarfélög hafi úthlutað mörg-
um lóðum til slíkra leigufélaga.
Magnús Árni væntir þess að-
spurður að nafnverð íbúða haldi
áfram að hækka. Þá ekki síst vegna
takmarkaðs framboðs næstu 24
mánuði. Staðan geti hins vegar
breyst hratt ef Seðlabankinn hækk-
ar vexti á næstu mánuðum.
Gæti þrýst á leiguverðið
- Tæplega þúsund fleiri fluttu til landsins en frá því, á fyrstu sex mánuðum ársins
- Sérfræðingur segir aðflutninginn mögulega munu ýta undir leiguverð á íbúðum
Búferlaflutningarmilli landa eftir ríkisfangi 2000-2021*
Aðfluttir umfram brottflutta
Íslenskir Erlendir
2000 62 1.652
2001 -472 1.440
2002 -1.020 745
2003 -613 480
2004 -438 968
2005 118 3.742
2006 -280 5.535
2007 -167 5.299
2008 -477 1.621
2009 -2.466 -2.369
2010 -1.703 -431
2011 -1.311 -93
2012 -936 617
2013 -36 1.634
2014 -760 1.873
2015 -1.265 2.716
2016 -146 4.215
2017 352 7.888
2018 -65 6.621
2019 -175 5.136
2020 506 1.734
2021* 520 960
+7
+6
+5
+4
+3
+2
+1
0
-1
-2
-3
-4
Þúsundir
'00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20 '21
Samtals Íslenskir Erlendir
2000-2021 -10.772 51.983
2005-2008 -806 16.197
2009-2011 -5.480 -2.893
2012-2021 -2.005 33.394
2015-2021 -273 29.270
Íslenskir ríkisborgarar
Erlendir ríkisborgarar
*Til og með 30. júní 2021 (fyrstu sex mánuði ársins)
Fyrstu 6 mán.
ársins 2021
Heimild: Hagstofa Íslands
Vísitala húsnæðis- og leiguverðs
Íbúðarhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu, janúar 2007 til júní 2021
275
250
225
200
175
150
125
100
75
'07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20 '21
Vísitölurnar sýna breytingar á
vegnu meðaltali fermetraverðs
Heimild: Þjóðskrá Íslands
Allir flokkar íbúðarhúsnæðis, vegið meðaltal
Vísitala húsnæðisverðs
Vísitala leiguverðs*
Janúar 2011 = 100
201,3
246,9
*Útreikningar á
vísitölu leiguverðs ná
aftur til janúar 2011
Þorsteinn
Arnalds
Magnús Árni
Skúlason
« Veitingahúsið Jómfrúin tapaði 24,7
milljónum króna í fyrra og jókst tapið
frá árinu 2019 þegar það nam 17,6
milljónum. Rekstrartekjur drógust
saman um 15,4% og námu 286,3
milljónum. Segir í skýrslu stjórnar
sem fylgir ársreikningi fyrirtækisins að
tekjutapið megi rekja til fjöldatak-
markana sem leiddu af sóttvarna-
aðgerðum stjórnvalda.
„Félagið brást við þessum að-
stæðum meðal annars með því að
nýta sér þau úrræði sem félagið hafði
kost á að nýta, þar á meðal frystingu
lána. Engu að síður er félagið í
ágætri stöðu og telur stjórn að félag-
ið sé rekstrarhæft um fyrirsjáanlega
framtíð.“
Eignir Jómfrúarinnar námu 91,3
milljónum í árslok 2020 en skuldir
námu 116,9 milljónum króna.
Tap Jómfrúarinnar nam
24,7 milljónum króna
30. júlí 2021
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 125.69
Sterlingspund 174.4
Kanadadalur 100.0
Dönsk króna 19.953
Norsk króna 14.156
Sænsk króna 14.554
Svissn. franki 137.37
Japanskt jen 1.1419
SDR 178.86
Evra 148.4
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 177.2702
« Seðlabanki Ís-
lands tapaði 29,3
milljörðum króna á
fyrri árshelmingi
2021, samanborið
við 98 milljarða
hagnað yfir sama
tímabil í fyrra.
Virðisbreytingar
eigna voru nei-
kvæðar sem nam
6,6 milljörðum en
höfðu verið jákvæðar sem nam 13 millj-
örðum í fyrra. Munar þar nær einvörð-
ungu um virðisbreytingu erlendra
eigna. Stærstan hluta hins bókfærða
taps má hins vegar rekja til gengis-
munar. Var hann neikvæður sem nam
21 milljarði að þessu sinni en var já-
kvæður um 88 milljarða á fyrri árshelm-
ingi 2020.
Rekstrarkostnaður bankans hækk-
aði um 177 milljónir milli ára og nam
3,9 milljörðum króna. Laun og launa-
tengd gjöld hækkuðu um 10 milljónir og
námu 2,5 milljörðum króna. Eignir
bankans námu í lok júnímánaðar 895,8
milljörðum króna. Langstærsta eign
bankans er bundin í erlendum verð-
bréfum og öðrum eignum gjaldeyr-
isforðans eða 665,4 milljarðar króna.
Tap Seðlabankans á
fyrri hluta árs 29,3 ma.
Ásgeir
Jónsson
STUTT
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla ❚ Árstíðabundinn lager ❚ Lager ❚ Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla ❚ Kæligeymsla ❚ Leiga til skemmri eða lengri tíma