Fréttablaðið - 24.11.2021, Qupperneq 30

Það er ótrúlegt að
sjúklingur hafi samið
níundu sinfóníuna,
Hammerklavier són-
ötuna og alla þessa
guðdómlegu strengja-
kvartetta og sónötur.
Ég sá ákveðna sam-
svörun milli fuglanna
sem eru læstir inni í
búri og fólksins sem er
innilokað á eyjunni.
Í Sverrissal í Hafnarborg
stendur yfir sýningin Söng-
fuglar, með nýjum verkum
eftir Katrínu Elvarsdóttur, í
sýningarstjórn Daríu Sólar
Andrews. Ljósmyndabók
kemur út í tilefni sýningar-
innar.
„Það eru þó nokkur ár síðan ég var
á Kúbu. Þegar ég kom heim var ég
í sjokki vegna þess að þótt upplif-
unin hafi verið mjög ævintýraleg
þá fannst mér erfitt að vinna mynd-
irnar sem ég hafði tekið þar því ég
vorkenndi fólkinu svo mikið. Þarna
er svo mikil fátækt. Áður hafði ég
aðallega séð glansmyndir af Kúbu,
fallegar túristamyndir. Eftir nokk-
urn tíma fór ég svo að hugsa aftur til
fólksins á Kúbu og myndanna sem ég
tók þar og hafði ekkert gert við. Þessi
hugsun ágerðist þegar heimurinn
lokaðist vegna Covid og þá ákvað ég
að gera þessa sýningu,“ segir Katrín.
Ljósmyndirnar eru allar frá Hav-
ana og flestar þeirra eru af bygging-
um, að utan og innan. Nokkrar ljós-
myndirnar sýna fugla í búrum, en
þeir eru aðalmyndefnið í nýju ljós-
myndabókinni. „Á Kúbu tók ég eftir
því að nánast allir voru með fugla í
búrum. Ég sá skrautfugla heima hjá
fólki, á veitingastöðum og úti á götu.
Það er eins og stöðutákn að vera með
syngjandi fugla í búri. Ég sá ákveðna
samsvörun milli fuglanna sem eru
læstir inni í búri og fólksins sem er
innilokað á eyjunni,“ segir hún.
Katrín vinnur ljósmyndirnar tölu-
vert. „Ég breyti litunum í ljósmynd-
unum, þannig verður myndefnið
meira framandi. Ég hef notað þessar
aðferðir áður, til dæmis á sýningunni
Gróður í Berg Contemporary, þar
sem ég sýndi meðal annars fjólublá
pálmatré. Ég verð fyrir áhrifum frá
þeim stöðum sem ég er á hverju sinni
og ég reyni að fanga tilfinningar sem
ég upplifi. Þegar áhorfandinn kemur
inn á sýninguna í Hafnarborg langar
mig að hann fari í annan heim og
upplifi eitthvað nýtt,“ segir hún.
Katrín hefur haldið fjölda einka-
sýninga hérlendis og erlendis.
Þá hafa verk hennar verið sýnd á
samsýningum víða. Fjórar bækur
hafa áður verið gefnar út með ljós-
myndum Katrínar og verður bókin
Songbirds, sem kemur út samhliða
sýningu hennar í Hafnarborg, sú
fimmta.
Listamanns- og sýningarstjóra-
spjall verður laugardaginn 27. nóv-
ember klukkan 14. n
Annar
heimur og ný
upplifun
Á sýningunni í Hafnarborg sýnir Katrín ljósmyndir frá Kúbu. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Katrín breytir
litunum í ljós-
myndunum og
þannig verður
myndefnið
meira framandi.
TÓNLIST
Verk eftir Beethoven.
Flytjendur: Þóra Kristín
Gunnarsdóttir, Peter Maté og
Aladar Rácz
Salurinn í Kópavogi
sunnudagur 14. nóvember
Jónas Sen
Beethoven var ekki bara heyrnar-
laus seinni hluta ævi sinnar, heldur
líka afskaplega geðvondur. Nú
mætti segja að hann hafi haft ærna
ástæðu til. Ekki getur það verið
skemmtilegt að vera heyrnarlaust
tónskáld. En þetta er f lóknara en
virðist. Rannsóknir hafa leitt í ljós
að Beethoven þjáðist af blýeitrun,
sem hann fékk vegna ofdrykkju.
Vín á þessum tíma var „bragðbætt“
með blýi. Blýeitrun veldur öllum
kvillunum sem hann var haldinn á
seinni hluta ævinnar, það er að segja
árásargirni, pirringi, lystarleysi,
svefnleysi, höfuðverkjum, upp-
köstum, hægðatregðu og öðru ógeði.
Í stuttu máli sagt: Beethoven
hafði það skítt. Og svo var hann
alkóhólisti.
Í ljósi þessara aðstæðna verður að
segjast að tónlistin hans er krafta-
verk. Það er ótrúlegt að sjúklingur
hafi samið níundu sinfóníuna,
Hammerklavier sónötuna og alla
þessa guðdómlegu strengjakvart-
etta og sónötur. Beethoven var ein-
hver mesti snillingur sögunnar.
Rýr dagskrá
Dapurlegt er því að ekki hafi tekist
að halda almennilega upp á 250
ára afmælið hans. Covid gerði út
um það. Meðal annars stóð til að
íslenskir píanistar, einnig útlend-
ingar sem eru íslenskir ríkisborg-
arar, myndu flytja allar 32 sónötur
tónskáldsins í Salnum í Kópavogi.
Það tókst ekki. Einhverjir af þessum
tónleikum hafa þó verið haldnir
upp á síðkastið, og undirritaður fór
á eina slíka. Þar áttu þrjár sónötur
að vera leiknar, auk tilbrigða. En eitt
atriðið féll niður, svo dagskráin var
býsna rýr.
Fyrst lék Þóra Kristín Gunnars-
dóttir tilbrigði í c-moll. Túlkun
hennar var stórbrotin og gædd við-
eigandi ákafa. Tilbrigðin eru mjög
fjölbreytt og krefjast mismunandi
leiktækni. Þóra Kristín hafði þau
ágætlega á valdi sínu. Engu að síður
hefði áslátturinn mátt vera einbeitt-
ari. Hann var dálítið holóttur ef svo
má að orði komast, sumar nótur
heyrðust ekki nægilega vel, eða voru
hreinlega ekki til staðar.
Listin óskast
Næst á dagskránni var sónata nr.
11 í B-dúr op. 22 sem Peter Maté
lék. Spilamennskan var afar fag-
mannleg, allar nótur á sínum stað
og áslátturinn lýtalaus. Hins vegar
tókst Peter ekki að gera verkið
áhugavert. Segja má um sónötuna
að hún er óvanalega vanaleg. Beet-
hoven var byltingarmaður í tón-
listinni, og fór oft út fyrir ramma
viðtekinna venja í tónsmíðum. En
ekki hér og túlkunin þarf að bæta
upp fyrir það. Til allrar óhamingju
skorti upp á innlifunina í leik Pet-
ers, og útkoman var hvorki fugl né
fiskur. Ekki er nóg að spila bara
nóturnar; hjartað verður að fylgja
með líka. Maður vill LIST, ekki
handverk.
Miklu meiri tilþrif voru í leik
Aladars Rácz, en hann f lutti són-
ötuna nr. 13 op. 27 nr. 1. Vissulega
er sjálft verkið mun dramatískara,
en túlkun Aladars var fyllilega í
anda þess, og gott betur. Hann lagði
greinilega allt í sölurnar, og því var
leikurinn sérlega spennandi. Aftur
á móti vantaði af og til skýrleikann í
spilamennskuna, eins og til dæmis í
ásláttarkenndum öðrum kaflanum,
sem hefði getað verið snarpari.
Heildarmyndin var samt sann-
færandi, og var þetta f lottur endir
á tónleikunum. n
NIÐURSTAÐA: Flutningurinn á
píanóverkum Beethovens var
stundum áhugaverður.
Misjafnlega spennandi Beethoven
Beethoven var einhver mesti snillingur sögunnar. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb
@frettabladid.is
26 Menning 24. nóvember 2021 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 24. nóvember 2021 MIÐVIKUDAGUR