Morgunblaðið - Sunnudagur - 15.08.2021, Side 21

ÚRÚGVÆ „Kirkja verkamannsins Krists og okkar frúar í Lour-
des“ var sett á heimsminjaskrá. Kirkjan er í Estacion Atlantida,
um 45 km frá Montevideo, höfuðborg Úrúgvæ og var vígð 1960.
Verkfræðingur kirkjunnar var Eladio Dieste, sem fæddist 1917
og lést 2000. Í arkitektúrnum gætir áhrifa frá kirkjulegum bygg-
ingum á Ítalíu frá árdögum kristni og miðöldum. Í henni eru múr-
steinar notaðir með nýstárlegum hætti, veggir hennar og þak
ganga í bylgjum. Hvelfingarnar eru bornar uppi með lagi, sem
Dieste var upphafsmaður að og kennt er við þýska stærðfræð-
inginn Gauss. Á myndinni er horft upp í sívalan kirkjuturninn.
AFP
HOLLAND Vatnsvirki frá fyrri hluta nítjándu
aldar í Hollandi voru settar á heimsminjaskrá.
Á myndinni sést Loevestein-kastali í Poederoij-
en, sem er hluti af varnarlínunni, sem liggur á
milli Muiden og Gorinchem og er frá 1815.
Bætast þeir við varnarkerfi, sem þegar var á
heimsminjaskrá. Vatnsvirkin voru notuð í hern-
aði. Þau eru eina dæmið um varnir, sem byggja
a því að stjórna vatni. Frá sextándu öld hafa
Hollendingar notað sérþekkingu sína í verk-
fræði til að stjórna vatni í varnarskyni, segir í
rökstuðningi UNESCO. Miðja landsins var var-
in með neti 45 víggirtra virkja. Þar var barist og
um leið var flókið kerfi skurða og flóðgátta
notaða til að hrekja óvininn brott með vatni.
RÚMENÍA Hátt uppi í Karpatafjöllum stendur þetta hrörlega hús í þorpinu
Rosia Montana. Á hinni myndinni sést inngangur í námu frá tímum Rómverja. Í
fjöllunum hafa verið uppi áform um gullnámur, en sumir íbúa þorpsins voru að
vonast til þess að minjar um námagröft frá tímum Rómaveldis yrðu settar á
heimsminjaskrá til að koma í veg fyrir þau. Þeim varð að ósk sinni.
Í rökstuðningi UNESCO fyrir að setja staðinn á heimsminjaskrá segir að þar
sé um að ræða umfangsmestu og tæknilega fjölbreytilegustu neðanjarð-
arnámur, sem vitað sé um frá tímum Rómverja. Þarna hafi verið mikið gullnám,
sem stóð yfir í 166 ár og hófst 106 eftir Krist. Alls hafi Rómverjar grafið upp
500 tonn af gulli. Þeir hafi stuðst við flókna verkfræði, námagöngin hafi alls
numið 7 kílómetrum og meðal annars notast við vatnshjól. Nákvæmar upplýs-
ingar um námagröftin hafi varðveist á vaxbornum töflum. Ekki er vitað til þess
að slíkri tækni hafi verið beitt annars staðar svo snemma. Námavinnsla fór
einnig fram á svæðinu milli miðalda og okkar tíma, en í mun minna mæli. Um-
merki hennar má víða sjá í kringum og í mannvirkjum Rómverjanna.
15.8. 2021 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21