Morgunblaðið - 21.09.2021, Síða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. SEPTEMBER 2021
Grunlaus Kind á beit á Suðurlandi á dögunum sem beið örlaga sinna.
Eggert
Miðflokkurinn er
afl sem hefur lagt
áherslu á að ríkið
hagræði, minnki
flækjustig og geri
skattborgara að bestu
eftirlitsaðilum með
ríkisvaldinu. Það er
markmiðið með því að
bjóða fólki upp á
þátttöku í góðum ár-
angri í rekstri rík-
issjóðs. Besti vörslu-
aðili fjármagns er og verður ávallt
almenningur og íslensk fyrirtæki,
því viljum við lágmarka skatta.
Lækkun skatta hvetur, hækkun
letur.
Við í Miðflokknum köllum eftir
því að báknið minnki. Þrátt fyrir
fögur fyrirheit hefur ríkið stækkað
og það hressilega. Á 138. löggjaf-
arþingi 2009-2010, sbr. þingskjal
nr. 659, svarar þáverandi fjár-
málaráðherra, Steingrímur J. Sig-
fússon, fyrirspurn frá núverandi
sjávarútvegs- og landbúnaðar-
ráðherra, Kristjáni Þór Júlíussyni.
Fyrsta spurning þingmanns Sjálf-
stæðisflokksins, flokks sem nú
hefur starfað of lengi í meirihluta
með Vinstrihreyfingunni – grænu
framboði, gekk út á það að fá upp-
lýsingar um fjölda stöðugilda á
aðalskrifstofum ráðuneyta á ár-
unum 1995 til og með 2009.
Til að gera langa sögu stutta
fjölgaði í forsætisráðuneytinu um
40% frá 1998 til og með 2008. Á
sama tímabili fjölgaði um 43% í
utanríkisráðuneytinu, 52% í fé-
lags- og tryggingaráðuneytinu,
40% í heilbrigðisráðuneytinu, 64%
í samgöngu- og sveitarstjórn-
arráðuneytinu og 39% í umhverf-
isráðuneytinu svo eitthvað sé
nefnt. Hér er aðeins um að ræða
fjölgun stöðugilda á aðal-
skrifstofum ráðuneyta rétt fyrir
hrun fjármálakerfisins þegar allt
eftirlit hins opinbera virkaði ekki.
Hverjir voru þá í stjórn á þessu
tímabili? Framsókn, Samfylkingin
og Sjálfstæðisflokk-
urinn. Þetta voru og
eru enn kerfisflokkar.
Sé litið á ríkisreikn-
ing og mannauðsmál
ráðuneyta á Íslandi
kemur í ljós að stöðu-
gildum fjölgaði milli
2019 og 2020 um 2%
en launakostnaður
jókst á sama tíma um
22%. Hvað kemur til?
Fundu menn gull?
Sé litið til fram-
angreindrar fyrirspurnar Krist-
jáns Þórs Júlíussonar voru stöðu-
gildi umhverfisráðuneytisins um
30 árið 2009. Stöðugildi umhverfis-
og auðlindaráðuneytisins í dag,
reyndar ásamt undirstofnunum,
eru orðin, m.v. 2020, 592. Það eru
fleiri stöðugildi en hjá forsætis-
ráðuneytinu og utanríkisráðuneyt-
inu. Stöðugildum milli þessara ára
hjá félags- og barnamálaráðherra
fjölgaði um 24% og launakostn-
aður hefur aukist þar um 31%.
Hér ætti vel við glænýtt kjörorð
fyrir Framsókn: Kjósum B fyrir
báknið en ekki BUGL!
Sólkonungurinn Loðvík 14, sá er
byggði Versali fyrir utan París og
lifði í vellystingum þar, hefði tæp-
ast gert betur. Elítan fylgdi svo
öll með enda þurfti einhvern til að
dansa við. En kæru kjósendur, er
ekki tími til kominn að taka á
þessu?
Báknið burt. Börn og BUGL
eiga betra skilið.
Eftir Danith Chan
»Hér ætti vel við glæ-
nýtt kjörorð fyrir
Framsókn: Kjósum B
fyrir báknið en ekki
BUGL!
Danith Chan
Höfundur skipar 2. sæti á lista Mið-
flokksins í Reykjavíkurkjördæmi suð-
ur. Með LLM-meistarapróf í lögfræði
frá HÍ og MBA í viðskiptafræði frá
HR.
Almenningur njóti
ávaxtanna
Samtökin Frjálst
land, Heimssýn og Ork-
an okkar spurðu fram-
boðin til kosninganna
um afstöðu þeirra til
fullveldis, lýðræðis og
sjálfstæðis. Í svörunum
við spurningum 2 og 3
(sjá www.frjalstland.is)
kom í ljós að af þeim
níu sem svöruðu voru
tvö, Miðflokkurinn og
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn, sem
tóku afdráttarlausa afstöðu með full-
veldi og sjálfstæði og endurskoðun
eða uppsögn EES-samningsins.
Flokkur fólksins, Vinstri-grænir og
Sósíalistaflokkurinn höfðu ekki full-
mótaða afstöðu. Framsókn svaraði
ekki. Í svörum annarra flokka kom
fram misskilningur um EES-
samninginn:
Samfylkingin svaraði m.a.: „Land
og þjóð nýtur góðs af þeim fjölmörgu
réttindum og viðskiptatækifærum
sem með samningnum hlýst. Með
EES-samningnum fæst miklu meira
en fengist með fríverslunarsamningi.
EES-samningurinn hefur m.a.
tryggt ýmsar réttarúrbætur hér á
landi og opnar fyrir aðgengi Íslend-
inga að fjórfrelsi Evrópusambands-
ins sem tryggir Íslendingum aukið
frelsi og aðgang að mörkuðum og at-
vinnutækifærum í hinu stóra sam-
félagi þjóða sem Evrópusambandið
spannar.“
Hér kemur röð af misskilningi:
Mikilvægasti hluti hinna fjölmörgu
réttinda var þegar umsaminn við ým-
is lönd V-Evrópu löngu fyrir EES og
hefði þróast áfram án EES. Við-
skiptatækifærin voru líka flest löngu
komin, aðallega með fríverslunar-
samningnum 1972 sem er enn í fullu
gildi og tryggir tollfrjálsan aðgang að
markaði ESB með helstu útflutnings-
vörur landsins. Aftur á móti spillti
EES ýmsum viðskiptatækifærum við
alþjóðamarkaði með viðskiptahindr-
unum (NTB) og refsiaðgerðum gegn
mikilvægum viðskiptalöndum eins og
Rússlandi. Að EES hafi tryggt rétt-
arúrbætur er öfugmæli; hann hefur
valdið þarflausum og skaðlegum
áhrifum á frelsi lands-
manna.
EES-tilskipanafjöldinn
og meðfylgjandi eft-
irlitsskrifræði hamlar
framtaki, fram-
kvæmdum og fram-
förum. EES hefur m.a.
spillt orkugeiranum,
fyrirtækjamarkaðnum,
komið á óþörfum kvöð-
um og álögum og spillt
fjárhag fyrirtækja, rík-
isins og sveitarfélaga.
Að Íslendingar hafi „að-
gengi“ að fjórfrelsinu er misskiln-
ingur á hugtakinu. „Fjórfrelsi“ geng-
ur í báðar áttir og er ein af fyrir-
mælum ESB í EES-samningnum um
að aðildarlönd EES setji ekki hömlur
á vöru- og þjónustuviðskipti, fjár-
magnsflutninga og fólksflutninga
milli aðildarlanda. ESB setur þó
sjálft miklar hindranir á viðskipti.
Fjórfrelsisákvæði ESB hafa valdið
miklum skaða hérlendis og litlu
gagni. ESB-fyrirtæki hafa ekki fjár-
fest mikið í uppbyggingu á Íslandi,
þeir sem fjárfesta hér eru aðallega
enskumælandi. Frjálst flæði fjár-
magns fór nærri því að setja Ísland í
ruslflokk í hruninu þegar inn í landið
voru fluttar „frjálst“ gífurlegar fjár-
hæðir. „Frjáls“ innflutningur fólks er
stjórnlaus og löngu kominn úr bönd-
unum. Frjálst flæði þjónustu hefur
m.a. gert að EES-fyrirtæki hafa
keypt upp íbúðablokkir til þess að
leigja út og gera ungt fólk að leigulið-
um andstætt íslenskri eignamenn-
ingu.
Sjálfstæðisflokkurinn svaraði m.a.:
„Sjálfstæðisflokkurinn vill tryggja
áfram opinn og frjálsan aðgang að
innri markaði Evrópusambandsins.
Sjálfstæðisflokkurinn vill því áfram
byggja samskipti sín við Evrópusam-
bandið á EES-samningnum.“
Þessi afstaða Sjálfstæðisflokksins
er furðu lífseig; EES er ekki nein for-
senda aðgangs að mörkuðum ESB,
sem sést m.a. á viðskiptum Sviss og
Bretlands auk t.d. Suður-Ameríku,
Kanada o.fl. sem standa utan „innri
markaðarins“. Fríverslunarsamn-
ingnum frá 1972 þarf ekki að segja
upp þótt Ísland yfirgefi EES. Að
EES-samningurinn sé um „sam-
skipti“ er villandi; EES er að mestu
um valdsvið ESB og hvernig á að
koma tilskipanavaldi (löggjafarvaldi,
framkvæmdavaldi) og dómsvaldi
ESB í framkvæmd á Íslandi.
Píratar svöruðu m.a.: „Við fáum
aldrei betri samning við ESB en
EES-samninginn.“
Þetta er ein helsta bábiljan um
EES; mörg viðskiptalönd ESB, utan
EES, hafa svipaða eða betri samn-
inga en Ísland. Sviss og Bretland
hafna EES-samningnum alfarið,
standa utan „innri markaðarins“ en
hafa verslunarsamninga við ESB,
Sviss er með uppfærðan fríversl-
unarsamning frá 1972 eins og Ísland.
Viðreisn svaraði m.a.: „Viðskipta-
hagsmunum Íslands – og margvís-
legum öðrum hagsmunum – væri
mun verr þjónað með hefðbundnum
fríverslunarsamningi en með þeirri
aukaaðild að innri markaði Evrópu
sem EES-samningurinn færir okkur,
með fullri þátttöku í fjórfrelsinu svo-
nefnda (frjálsri för vara, þjónustu,
fólks og fjármuna), að meðtalinni
þátttöku í rannsóknasjóðum, starfs-
þjálfunar- og skiptinámsáætlunum.“
EES er ekki forsenda aðgangs að
mörkuðum ESB. Hinn margumtalaði
„innri markaður“ ESB hrörnar hratt
meðan alþjóðamarkaðir eflast, að-
ildin að EES stendur í vegi fyrir
frjálsum viðskiptum Íslands við al-
þjóðamarkaði vegna viðskiptahindr-
ana ESB. „Þátttaka“ í fjórfrelsinu
(þ.e. blind hlýðni) tók nauðsynleg
stjórntæki frá íslenskum stjórnvöld-
um og hefur valdið stórskaða. Að-
gangur að rannsóknafé, þjálfunar- og
skiptinemakerfum er á forsendum
ESB og til þess fallið að afla sam-
bandinu stuðnings. „Styrkir“ gefa Ís-
landi yfirleitt lítinn ávinning en tíma-
bundin störf við áhugamál ESB,
styrkir eru fáanlegir frá ýmsum öðr-
um lömdum.
Eftir Friðrik
Daníelsson »Misskilningur um
EES-samninginn
stendur í vegi fyrir
sókninni til fullveldis.
Friðrik Daníelsson
Höfundur situr í stjórn
Frjáls lands.
Afstaða flokkanna til fullveldis
Það blasir orðið við
að stofna verði á ný
sjálfstæðan garð-
yrkjuskóla á Reykj-
um í Ölfusi til að
ljúka seinni tíma
óvissu- og raunasögu
Garðyrkjuskóla rík-
isins sem starfað
hafði sjálfstætt frá
stofnun 1939, en sam-
einaðist Landbún-
aðarháskóla Íslands
árið 2005. Við sameininguna fór
að fjara undan innviðum starfs-
menntanáms í garðyrkju á Reykj-
um og nú er svo komið að þetta
skólaár gæti orðið hið síðasta í yf-
ir 80 ára sögu skólahalds á þess-
um stað. Starfsfólki fækkar, húsa-
kosti er ekki haldið við og fleiri
feigðarmerki í starfseminni blasa
við. Sögulokin skrifa sig sjálf
haldi svo fram sem horfir. Ætlum
við að láta þetta gerast þegjandi
og hljóðalaust?
Garðyrkjubændur og hags-
munasamtök garðyrkjunnar vör-
uðu á sínum tíma við afleiðingum
sameiningarinnar fyrir 16 árum.
Því miður hafa öll þeirra varn-
aðarorð gengið eftir.
Núverandi menntamálaráð-
herra ákvað svo að taka mark á
sjónarmiðum Sambands garð-
yrkjubænda og margra fleiri og
færa starfsmennta-
nám í garðyrkju og
skyldum greinum frá
Landbúnaðarháskól-
anum til Fjölbrauta-
skóla Suðurlands. Og
hvað svo? Spyr sá er
ekki veit. Ekkert er
að frétta af fyrirhug-
uðu fyrirkomulagi
garðyrkjunáms í
ranni Fjölbrautaskól-
ans og að því er ég
best veit hefur hvorki
verið leitað ráða hjá
forystusveit
garðyrkjubænda né sérfræðinga á
Reykjum í málefnum garðyrkju-
náms. Slík sniðganga væri hrein-
lega óhugsandi ef í hlut ættu aðr-
ar iðn- og starfsmenntagreinar.
Það fullyrði ég.
Samráði ábótavant
Það var greinilegt á við-
brögðum stjórnenda Fjölbrauta-
skóla Suðurlands að þar hafi sam-
ráði í aðdraganda ákvörðunar
verið ábótavant.
Ég sé fyrir mér að í endur-
reistum, sjálfstæðum garðyrkju-
skóla á Reykjum verði sérhæft
iðn- og starfsmenntanám í garð-
yrkju og tengdum greinum á
framhaldsskólastigi, endur-
menntun og námskeið fyrir fag-
fólk og almenning, rannsóknir og
tilraunir í samstarfi við háskóla
og stofnanir. Garðyrkjuskólinn
gæti auðvitað átt náið samstarf
við til dæmis Fjölbrautaskóla
Suðurlands um fræðslu í um-
hverfismálum í víðu samhengi og
fleira.
Garðyrkjan þarf á fagskóla að
halda og grænn lífsstíll kallar
sömuleiðis eftir því að garð-
yrkjunám á Reykjum verði styrkt
og eflt en ekki að horft sé upp á
að stoðirnar þar bresti og stað-
urinn grotni niður.
Við skulum ekki eyða tíma í að
velta okkur upp úr þeirri stað-
reynd að sameining Garðyrkju-
skóla ríkisins og Landbúnaðarhá-
skólans mistókst á sínum tíma og
var misráðin eins og að henni var
staðið. Lærum því af reynslunni
og tryggjum að kjarnastarfsemi
garðyrkjunáms á framhalds-
skólastigi verði áfram á Reykjum.
Rætur námsins og skólans eru á
Reykjum og þar verður best
tryggð farsæl framtíð garðyrkju-
menntunar í landinu.
Hefjum garðyrkjunám á Reykj-
um á ný til vegs og virðingar
Eftir Guðrúnu
Hafsteinsdóttur » Garðyrkjan þarf á
fagskóla að halda og
grænn lífsstíll kallar
sömuleiðis eftir því að
garðyrkjunám á Reykj-
um verði styrkt.
Guðrún
Hafsteinsdóttir
Höfundur er oddviti Sjálfstæðis-
flokksins í Suðurkjördæmi.