Morgunblaðið - 23.10.2021, Blaðsíða 51

TÓNLIST
Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@arnareggert.is
Kristín Anna og plata hennar
Howl. Bára Gísla og plata hennar
HIBER. Þessi sterku verk koma
m.a. upp í hugann þegar ég hlýði á
nýjustu plötu Sóleyjar. Nefndar
plötur eru það jafnbesta sem ég
hef heyrt í íslenskri tónlistar-
sköpun síðustu ár; listaverk sem
eiga það sammerkt að vera alger-
lega án afsláttar en gjörsamlega
barmafull af heilindum. Mother
Melancholia er
þannig verk. Á
henni er Sóley
búin að sníða alla
poppfitu af tón-
listinni ef svo má
segja og eftir
stendur nakin
beinagrind. Nakin, en ógurleg.
Platan er þannig ansi ólík fyrri
verkum Sóleyjar hvar vel mátti
rekja þráð á milli. Fyrstu tvær
áþekkar (We Sink og Ask the
Deep) en sú þriðja (Endless Sum-
mer) með þónokkurt magn af sól-
skini, samanborið við hinar tvær
sem flutu um á gotneskri tjörn.
Þessi nýja plata er hins vegar kol-
svört – á köflum – og minnir meira
á þyngri lögin á upphafsárum Sól-
eyjar. Einnig hugsar maður ómeð-
vitað um afstrakt verk hennar, eins
og Krómantík og Harmóník.
Ég er það heppinn að hafa
fylgst með þessari einstöku tónlist-
arkonu okkar frá upphafi, allt síðan
hún gaf út hina dulmögnuðu stutt-
skífu Theater Island árið 2010. Ég
reit þessi orð þá, í hálfgerðum
transi, og ég stend við hvert orð:
„… dimm en um leið sakleysisleg,
Engin grið gefin
Ljósmynd/Sunna Ben
Svarthvítt Sóley syndir
um í dökku tónmáli á
nýjustu plötunni.
töfrum bundin og ævintýraleg; ein-
manaleg en upplífgandi í senn. Ég
veit að þetta kann að hljóma upp-
hafið og klisjukennt en svona er
þetta bara! Tilfinningarnar fara í
rúss.“
Mother Melancholia er kon-
septplata, byggist á heildar-
hugmynd. Sóley sjálf lýsir henni
snilldarlega í fréttatilkynningu:
„Nosferatu rekst á Thelmu og
Louise í kirkju vampíranna á með-
an David Lynch vakir yfir atburða-
rásinni.“ Hugleiðingar um hlýnun
jarðar, feðraveldið og umhverfis-
femínisma mætast í nokkurs konar
tónsettri líkræðu yfir plánetunni
sem er bókstaflega í lífshættu nú
um stundir eins og allir vita. Sóley
skefur ekki utan af því og í frétta-
tilkynningunni segir hún: „Feðra-
veldið lítur á konur sem hverfular,
móðursjúkar. Jörðin og konur eru
annaðhvort bjargvættir eða eyðing-
arafl. Það er svo auðvelt að mis-
nota bæði jörð og konur, eins og
feðraveldið hefur gert frá upphafi
tíma, biðjast svo fyrirgefningar og
lofa að gera þetta aldrei aftur.“
Hvernig hljómsetur maður síð-
an þessar pælingar, sem eru ekki
beint í fjaðurvigt? Jú, með því að
skrifa volduga tónlist sem læsir sig
utan um hlustandann, smýgur inn
og heltekur. Fyrsta lagið, „Sunrise
Skulls“, er sjö og hálf mínúta. Það
skríður draugalega áfram og þó að
ýjað sé að töfraheimi erum við
mestmegnis á leiðinni til helvítis.
„Circles“ situr í þessari stemningu
líka en kunnuglegt, Sóleyjarlegt pí-
anómótíf nær þó að láta á sér
kræla. „Blows Up“ herðir enn á
heimsendastemningunni og við er-
um komin inn á hryllingsmynda-
svæðið („Þetta gæti verið úr „The
Conjuring““ sagði tónelsk dóttir
mín og gaf tvo þumla upp). „Ambi-
ent“-stemning er tilfinnanleg á
plötunni, hefðbundnar lagasmíðar
víkja fyrir hreinum stemmum eins
„Parasite“ sem er svo gott sem
hreint hljóðverk. „In Heaven“ er
dálítið eins og titillinn, hvar við
heyrum aðeins í „gömlu“ Sóleyju
þar sem hún syngur og leikur á pí-
anó. En söngurinn er engu að síður
kæfður, fjarskabundinn, eins og í
takt við þyngslalegt þemað.
„Elegía“ lokar þessari myrkrareið,
alvöru útgöngusálmur sem hefði
smellpassað inn sem lokalag á
Closer Joy Division.
Þetta er að sönnu „erfiðasta“
verk Sóleyjar til þessa en upp-
skeran er glæst. Slíkt gerist iðu-
lega ef maður þorir að fara eftir
kompási hjartans. Það er reisn yfir
þessu verki og ég greini endur-
hljóm, löngu eftir að platan hættir
að snúast …
Myndband var gert við fyrstu
smáskífuna, „Sunrise Skulls“, og
fleiri myndbönd munu líta dagsins
ljós þar til kvikmyndin Mother
Melancholia verður til. Sóley fer
svo í langþráðan Evróputúr í nóv-
ember.
»
Fyrsta lagið er sjö
og hálf mínúta. Það
skríður draugalega
áfram og þó að ýjað sé
að töfraheimi erum við
mestmegnis á leiðinni til
helvítis.
Mother Melancholia er
fjórða breiðskífa Sól-
eyjar og hæglega henn-
ar afdráttarlausasta
verk til þessa. Platan
kom út í gær.
MENNING 51
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 2021
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
TRYGGÐU ÞÉR
MIÐA INNÁ
S . F. C H R O N I C L E
B B C
T I M E O U T
84%
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI
Frábær ný mynd fyrir alla fjölskylduna með íslensku tali.
Bandaríski leikarinn Alec Baldwin
skaut upptökustjóra kvikmyndar
sem hann leikur í til bana og særði
leikstjórann. Um voðaskot mun
hafa verið að ræða, við tökur á
vestranum Rust skammt fyrir utan
Santa Fe í Nýju-Mexíkó. Málsatvik
eru ekki ljós, hvort skotið var á æf-
ingu eða við tökur en kvikmynda-
tökukonan Halyna Hutchins varð
fyrir skoti og lést á sjúkrahúsi. Hún
var 42 ára gömul og hafði hlotið
mikið lof fyrir verk sín. Leikstjór-
inn Joel Souza var einnig fluttur á
sjúkrahús. Talsmaður Baldwins
segir að púðurskot hafi átt að vera í
byssunni sem Baldwin hleypti af.
Leikarinn, sem er einn framleið-
enda myndarinnar, gaf lögreglunni
skýrslu um atburðinn.
AFP
Leikarinn Baldwin mun hafa átt að skjóta
púðurskotum en skaut banvænum kúlum.
Baldwin varð konu
að bana við tökur
„Náttúra úr fók-
us“ er yfirskrift
„pop-up“-
sýningar á verk-
um Þórunnar
Báru Björns-
dóttur sem verð-
ur opnuð í Gall-
erí Fold í dag,
laugardag, kl.
14. Þórunn Bára
lauk prófi í mál-
un og teikningu frá Listaháskól-
anum í Edinborg og mastersprófi
frá Wesleyan-háskóla í Bandaríkj-
unum. Í tilkynningu segir að hún
vinni stór, litrík verk með óræðum
formum með það að markmiði að
stöðva tímann eitt augnablik og fá
fólk til að velta fyrir sér öllu því
góða sem náttúran ber í skauti sér.
Náttúran í verkum
Þórunnar Báru
Hluti eins verka
Þórunnar Báru.