Morgunblaðið - 22.11.2021, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. NÓVEMBER 2021
Funahöfða 7, 110 Reykjavík | Sími 577 6666
., '*
-�-"%
,�rKu!,
KIEL/ - OG FRYSTITJEKI
Iðnaðareiningar
í miklu úrvali
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Verkefnisstjóri, sem sinna mun und-
irbúningi að skimunum fyrir
krabbameini í ristli og endaþarmi,
verður ráðinn til starfa hjá Heilsu-
gæslu höfuðborgarsvæðisins á
næstu vikum. Ráðherra heilbrigðis-
mála ákvað í sumar að skimum fyrir
krabbameini með áherslu á framan-
greinda þætti yrði nú að veruleika
og var heilsugæslunni falin umsjón
með verkefninu, skráning og annað
slíkt. Rannsóknirnar sjálfar verða
hins vegar í höndum sjálfstætt starf-
andi meltingarlækna.
„Svona verkefni er mikilvægt að
vinna með góðu samráði allra. Við
höfum átt samtöl
við marga vegna
þessara mála og
nú stendur til að
setja á laggirnar
vinnuhóp sem
vinnur betur að
útfærslu mála,“
segir Sigríður
Dóra Magnús-
dóttir, fram-
kvæmdastjóri
lækninga hjá Heilsugæslu höfuð-
borgarsvæðisins, í samtali við Morg-
unblaðið.
Fyrirliggjandi eru leiðbeiningar
frá Landlækni um áherslur í skim-
unum. Þannig stendur til að allir
milli fimmtugs og sextugs verði kall-
aðir að minnsta kosti einu sinni í
ristilspeglun. Hjá fólki 60-70 ára
yrði svo skimað fyrir blóði í hægðum
á tveggja ára fresti. Þátttakendur
fengju þá sýnatökusett sent heim,
tækju sýnið sjálfir og sendu aftur til
baka í greiningu og úrlestur. Að-
staða og tækjabúnaður til úrvinnslu
gagna sýna er tiltækur núna en fara
þarf yfir ýmis mál sem lúta að
tæknilegri útfærslu.
„Ein af forsendum þess að mál
þetta gangi upp er að til verði sam-
eiginlegur miðlægur gagnagrunnur
til að skrá niðurstöður allra speglana
í ristli. Slíkur gagnagrunnur er í
þróun, en ekki er víst hvenær hann
verður tilbúinn,“ segir Sigríður
Dóra.
Ristilskimanir að hefjast
- Heilsugæslan með umsjón og skipulag - Ráða verkefnis-
stjóra til starfa - Meltingarlæknar með framkvæmdina
Sigríður Dóra
Magnúsdóttir
Í vaxandi mæli er leitað eftir sjónar-
miðum verktaka og þeirra sem eru á
vegum úti þegar teknar eru ákvarð-
anir um hvernig standa skal að snjó-
mokstri. Þetta segir Geir Sigurðsson,
verkefnistjóri á vegaþjónustudeild
Vegagerðarinnar. Stofnunin hélt á
dögunum árlega vinnufundi um vetr-
arþjónustu um
land allt til að fara
yfir vinnureglur,
samræma vinnu-
brögð og fræða
starfsmenn sína
og verktaka.
Vaktstöð Vega-
gerðarinnar hefur
umsjón með vökt-
un, skráningu
færðar og mið-
lægri yfirsýn á milli þjónustusvæða.
Starfsstöðvar stöðvarinnar eru í
Garðabæ og á Ísafirði. Starfsmenn í
Garðabæ hafa með að gera Suður- og
Suðvesturland frá Steinum undir
Eyjafjöllum að Holtavörðuheiði að
vestan en stöðin á Ísafirði sér um
Vestur-, Norður- og Austurland og
Suðurlandið að hluta.
„Vetarþjónustan hefur verið efld
töluvert á síðustu árum, sem er svar
við kalli og aðstæðum dagsins,“ segir
Geir, sem starfar á Ísafirði. Hann
bendir á að nú sé á öllum meginleið-
um þjónusta sjö daga vikunnar – og
reynt að halda vegum opnum frá
morgni til kvölds. Úti á landi sé þetta
sérstaklega mikilvægt, til dæmis
vegna skólaaksturs og eins þess að at-
vinnusvæði hafi stækkað. Algengt sé
að fólk sæki vinnu milli byggðarlaga
og þá þurfi leiðir að vera greiðar.
Vetrarþjónustan hefst 1. október
og stendur til loka apríl, með ýmsum
frávikum þó ef aðstæður kalla.
Allir eru sérfræðingar
„Sem betur fer hefur vetrarþjón-
ustan farið frekar rólega af stað nú í
haust. Lítið hefur snjóað, en þess
frekar þarf að huga að hálkuvörnum,“
segir Geir. Hann kveðst þekkja vel
sterkar skoðanir vegafarenda um
hvernig standa skuli að þjónustu
þessari. Endalaust komi símtöl með
athugasemdum og þar telji allir sig
sérfræðinga. Veðurspár þær sem
Einar Sveinbjörnsson hjá Veðurvakt-
inni ehf. geri fyrir Vegagerðina séu og
mikilvægar þegar teknar eru ákvarð-
anir um snjómokstur hvers einasta
dags.
Fiskeldi er í dag orðinn stór at-
vinnuvegur á sunnanverðum Vest-
fjörðum og á degi hverjum er fjöldi
flutningabíla í ferðum þar. Gjarnan
eru þetta dráttarbílar með stóra
dráttarvagna, sem eru óhentugir í
vetrarfærð. „Slíkt kallar á að vetrar-
þjónusta á leiðum að vestan verði
bætt en ekki er hægt að gera meir en
fjárveitingar til þjónustu leyfa,“ segir
Geir. sbs@mbl.is
Vetrarþjónusta
svari aðstæðum
- Vegagerðin samræmir þjónustuna
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Snjóplógur Leiðin skal vera greið.
Geir Sigurðsson
Jólaundirbúningur í Heiðmörk
hófst um helgina þegar Dagur B.
Eggertsson, borgarstjóri í Reykja-
vík, felldi Óslóartréð sem verður á
Austurvelli yfir hátíðarnar. Tréð
góða er 14 metra hátt sitkagreni.
Því var plantað um 1950 í land-
nemareit Normannslaget, félags
Norðmanna á Íslandi.
Óslóarborg hefur í áratugi gefið
Reykvíkingum jólatré. Ljósin á
trénu góða á Austurvelli verða
tendruð nk. sunnudag, 28. nóv-
ember. Vegna sóttvarna verða þó
engin hátíðahöld af því tilefni.
Jólamarkaður Skógræktarfélags
Reykjavíkur í Heiðmörk verður
opnaður næsta sunnudag og er all-
ar helgar á aðventunni. Því jafn-
hliða gefst fólki kostur á að fara um
skógræktarsvæðið og höggva sér
þar jólatré. Alls má reikna með að
1.000 tré verði tekin úr skógunum
nú og fyrir hvert þeirra eru önnur
50 gróðursett. sbs@mbl.is
Borgarstjóri felldi Óslóarjólatréð
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Heiðmörk F.v. Dagur B. Eggertsson borg-
arstjóri, Aud Lise Norheim, sendiherra
Noregs á Íslandi, og Auður Elva Kjartans-
dóttir frá Skógræktarfélagi Reykjavíkur.
Ómar Garðarsson
Vestmannaeyjum
„Aldrei nokkurn tímann datt mér í
hug að ég ætti eftir að verða hafnar-
stjóri þegar ég kom heim frá námi og
byrjaði að kenna við grunnskólann,“
segir Dóra Björk Gunnarsdóttir sem
tók við stöðu
hafnarstjóra í
Vestmannaeyjum
í mars sl. Hún
kenndi við grunn-
skólann í Vest-
mannaeyjum frá
2000 í tólf ár og
var framkvæmda-
stjóri ÍBV í rúm
sex ár, sem hefur
nýst henni vel í
nýju starfi.
„Tengslanetið sem ég byggði upp
hjá ÍBV nýtist mér ótrúlega vel.
Kynntist mörgum og á öllum sviðum
samfélagsins. Ég var formaður
þjóðhátíðarnefndar í nokkur ár og
öðlaðist þar mikla reynslu í verk-
efnastjórnun. Í dag stunda ég meist-
aranám í forystu og stjórnun við Há-
skólann á Bifröst,“ segir hafnar-
stjórinn.
Starfið er umfangsmikið
Dóra Björk segir það hafa komið
sér á óvart hve fjölbreytt, umfangs-
mikið og skemmtilegt hafnarstjóra-
starfið sé. Horft sé til framtíðar og
unnið að stefnumótun fyrir höfnina
sem sé spennandi.
„Þarna nýtist námið á Bifröst mér
vel. Ég hef nýtt fyrstu mánuði í starfi
til að kynna mér allar hliðar starf-
seminnar. Farið út með Lóðsinum,
farið með í hafnsögu, sinnt yfirsetu
og farið með strákunum í spotta svo
eitthvað sé nefnt. Finnst ég nú vera
komin með yfirsýn til að geta byrjað
á stefnumótavinnu fyrir höfnina sem
er mikilvægt til framtíðar litið.“
Fá fleiri og stærri skip
Vestmannaeyjahöfn er þriðja
stærsta höfn landsins í aflagjöldum
og fjórða tekjuhæsta. Starfsmenn
eru 11, það eru hafnarverðir og áhöfn
Lóðsins. Sjá um alla vigtun á afla,
hafnavernd og taka á móti Herjólfi
sem fór 1.738 ferðir á síðasta ári.
Landrafmagn er fyrir hendi og er
það vel nýtt. Þó vantar meira afl þeg-
ar landað er úr stærstu skipunum.
Unnið er að endurbótum þar. Aðeins
Faxaflóahafnir standa betur að vígi
með rafmagn fyrir skip. Bryggju-
kantar í Eyjum eru alls 2.038 metrar.
„Tækfæri hafnarinnar eru í því
fólgin að geta tekið á móti stærri og
fleiri skipum og að hafnaraðstaðan sé
þannig að veður hafi minni áhrif,“
segir Dóra. Með betri aðstöðu megi
sinna þjónustu við viðskiptavini hafn-
arinnar betur og þar með samfélagið
allt. Síðastliðið sumar komu tæplega
60 skemmtiferðaskip en 20 sigldu
fram hjá, komust ekki inn vegna
hafnaraðstæðna og veðurs. Aðeins
hluti af tekjum Vestmannaeyja-
hafnar kemur frá skemmtiferða-
skipum en fyrir ferðaþjónustu skiptir
þetta gríðarlegu máli.
Undirbúa loðnuvertíð
Núverandi aðstaða skapar óöryggi
í fragtflutningum sem getur skapað
óþægindi fyrir sjávarútvegs-
fyrirtækin. Hafa útgerðirnar í ein-
hverjum tilfellum nýtt Herjólf til að
koma vörum til móts við flutninga-
skip á fastalandinu en það er tekju-
tap fyrir höfnina því ekki eru greidd
vörugjöld af afla fluttum með Herj-
ólfi.
Dóra Björk segir að áskoranir
hafnarinnar felist líka í því að að
flutningaskipin fari stækkandi. „Við
tökum á móti 130 metra löngum skip-
um í dag og snúum þeim hér innan
hafnar. Næstu kynslóðar gámaskip
verða allavega 150 metrar og komast
ekki inn að öllu óbreyttu,“ sagði Dóra
Björk. Hún væntir þess að nið-
urstöður um hvað þurfi að gera liggi
fyrir sem allra fyrst.
Hvernig er staðan með fiskiskip,
útflutning og aðföng? Það er mikil
starfsemi við höfnina og er Vest-
mannaeyjahöfn ein af stærstu höfn-
um landsins þegar horft er til um-
svifa.
„Þetta stendur stundum tæpt eins
og sýndi sig nú fyrr í mánuðinum
þegar inni voru þrjú flutningaskip,
þrjú uppjávarskip biðu löndunar og
var verið að landa úr tveimur. Fyrir
utan beið flutningaskip eftir að kom-
ast inn. Allt stór skip þannig að það
var þröng á þingi og mikið að gera.
Það að hafa ekki nema 2.000 metra af
bryggjuköntum var vandamál þenn-
an dag og þegar horft er til framtíðar
þurfum við að huga að meira plássi
til að geta aukið enn frekar við um-
svifin. Þá erum við núna að undirbúa
komandi loðnuvertíð. Stór hluti af
loðnukvótanum er á höndum útgerða
í Vestmannaeyjum. Vertíðin stendur
stutt og því mikið í húfi að allt gangi
upp,“ segir Dóra hafnarstjóri og að
síðustu:
Höfnin er okkar auðlind
„Að geta þjónustað viðskiptavini
hafnarinnar óháð veðri er drauma-
staðan. Auðvitað kostar þetta pen-
inga en við sem samfélag þurfum að
hugsa stórt til að standa okkur í sam-
keppni. Fyrirhugað laxeldi í Vest-
mannaeyjum þýðir meiri inn- og út-
flutning og því verðum við að mæta.
Vestmannaeyjar hafa verið síðasta
höfn áður en siglt er til Evrópu og
því þurfum við að halda. Næsta kyn-
slóð fragtskipa verður stærri og um-
hverfisvænni og berum við öll
ábyrgð í loftslagsmálum. Höfnin er
okkar auðlind og við verðum að horfa
til framtíðar,“ sagði Dóra hafn-
arstjóri.
Hugsa stórt til að
standast samkeppni
- Dóra Björk er nýr hafnarstjóri í Vestmannaeyjum
Ljósmynd/Jóhann Sigurður Þórarinsson
Umsvif Í Vestmannaeyjahöfn Fragtskip á leiðinni inn, landað úr tveimur
uppsjávarskipum, tvö bíða löndunar og eitt fragtskip bíður fyrir utan.
Dóra Björk
Gunnarsdóttir