Morgunblaðið - 30.11.2021, Page 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 2021
Miðaldastofa verður með fyr-
irlestra nk. fimmtudag í Lögbergi
101 í Háskóla Íslands, eða öllu
heldur samræðu um túlkun, þar
sem fjallað verður um Snorra
Sturluson og þeirri spurningu velt
upp hvort hann hafi verið frum-
kvöðull frjálslyndrar íhaldsstefnu.
Fyrirlesarar verða Sverrir Jak-
obsson, sagnfræðingur og sérfræð-
ingur í miðaldasögu, og Hannes
Hólmsteinn Gissurarson, prófessor
í stjórnmálafræði.
Samræðurnar fara fram á ís-
lensku, hefjast kl. 16.30 og eru öll-
um opnar þar til 50 manna há-
marki hefur verið náð. Krafa er um
grímuskyldu.
Snorri heima með Locke?
Hannes Hólmsteinn reifar í
fyrirlestrinum túlkun sína á Snorra
Sturlusyni og Sverrir bregst við. Í
tilkynningu frá Miðaldastofu segir
meðal annars:
„Hvers vegna skipaði Hannes
Snorra Sturlusyni fremst í tveggja
binda rit sitt, Twenty-Four Con-
servative-Liberal Thinkers? Hvers
vegna á Snorri heima með heil-
ögum Tómasi af Akvínas og John
Locke? Vegna þess að í Heims-
kringlu setti Snorri skýrt fram
tvær hugmyndir, sem áttu eftir að
gegna mikilvægu hlutverki í frjáls-
lyndri íhaldsstefnu Lockes og eft-
irmanna hans. Hin fyrri er, að vald
konunga sé sótt til þjóðarinnar.
Þeir ríki við samþykki þegnanna,
ekki af náð Guðs. Seinni hug-
myndin er, að konungar séu
bundnir af óskráðu samkomulagi,
hinum góðu, gömlu lögum, og ef
þeir brjóta það, til dæmis með
þungum sköttum og óþörfum hern-
aði, þá mega þegnarnir steypa
þeim af stóli. Þetta sést best af
ræðu Þórgnýs lögmanns. Við þetta
bætist þriðja hugmyndin úr ræðu
Einars Þveræings: Úr því að kon-
ungar eru misjafnir er best að hafa
engan. Svipaðra hugmynda um sér-
stöðu Íslendinga gætir í ræðu Þor-
geirs Ljósvetningagoða, sem Ari
fróði samdi.“
Skiptast á skoðunum
um Snorra Sturluson
- Fyrirlestrar í Lögbergi á fimmtudag
Sverrir
Jakobsson
Hannes Hólm-
steinn Gissurarson
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Hverfisgatan er hluti af fyrstu lotu
borgarlínu og samkvæmt fram-
kvæmdaáætlun á heimasíðu verkefn-
isins verða framkvæmdir við fyrstu
lotu frá miðju ári 2022 og fram á mitt
ár 2025.
„Það stendur því ekki til að setja
gangbrautarljós á Hverfisgötu, en
auðvitað verður umferð gangandi og
gönguleiðir skólabarna í forgrunni
við hönnun á breytingum sem til
koma með borgarlínunni.“
Þetta kemur fram í svari frá skrif-
stofu samgöngustjóra og borgar-
hönnunar í Reykjavík við fyrirspurn
Morgunblaðsins. Fyrirspurnin var
lögð fram vegna þess að foreldrar
barna í Austurbæjarskóla vilja að
umferðaröryggi við Hverfisgötu
verði tryggt. Vilja þeir fá gangbraut-
arljós við Vitastíg eða Frakkastíg.
Erindi foreldrafélags skólans var
tekið fyrir á síðasta fundi íbúaráðs
Miðborgar og Hlíða, þar sem óskað
var eftir svörum við því hvort til
stæði hjá borginni að auka öryggi
skólabarna. Frá þessu máli var sagt
í Morgunblaðinu sl. föstudag. Þær
framkvæmdir á Hverfisgötu sem
koma fram í frumdrögum borgarlínu
miða að því að lágmarka bæði bíla-
umferð og aksturshraða, segir í
svarinu.
Lokað fyrir umferð bíla
Í frumdrögunum kemur fram að
borgarlínan muni aka á borgar-
línurein til vesturs á Hverfisgötu og
með bílaumferð til austurs. Á milli
Barónsstígs og Snorrabrautar verð-
ur Hverfisgatan borgarlínubraut og
því lokuð fyrir umferð bíla. Lagt er
til að hámarkshraði verði 20 km/klst.
Þó er gert ráð fyrir að aðkoma íbúa
að bílastæðum á lóðum verði heimil.
Lagt er til að fjarlægja samsíða bíla-
stæði í götunni.
Á Hverfisgötu vestan Barónsstígs
verður einstefna til austurs fyrir
bílaumferð og borgarlínurein til
vesturs. Samsíða bílastæði verði
fjarlægð úr götunni, til að ná sem
mestum gæðum fyrir alla ferðamáta.
„Umferð gangandi og hjólandi
hefur aukist á Hverfisgötu í takt við
uppbyggingu á svæðinu. Í dag eru
mjóir hjólastígar á götunni og er
hjólaleiðin skilgreind sem stofnleið.
Lagt er til að gangstéttir verði
breikkaðar og notist sem sameigin-
legur stígur beggja vegna götunnar.
Hægt verður að hjóla á götunni en
þess vegna er lagt til að hámarks-
hraði verði lækkaður og jafnframt
verði sérstaklega hugað að útfærslu
fyrir gangandi og hjólandi við stöðv-
ar, til að stuðla að umferðaröryggi.
Áfram munu hjólandi geta valið aðr-
ar leiðir sem vinsælar eru í dag, þ.e.
Skúlagötu, Sæbraut og Laugaveg,“
segir í frumdrögum.
Ekki er tiltekið í frumdrögum
borgarlínu hvert bílar geti leitað eft-
ir að umferð hefur verið skert um
Hverfisgötuna á stórum hluta og
lokað fyrir bílaumferð efst í götunni.
Gangbrautarljós
ekki sett upp
vegna borgarlínu
- Hverfisgatan er hluti af fyrstu lotu
borgarlínu - Framkvæmt 2022-2025
Mynd/Úr framkvæmdaáætlun
Hverfisgatan Hinir nýju vagnar
borgarlínu munu fara um götuna.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Öllum laxi hefur verið slátrað upp
úr eldiskví Laxa fiskeldis í Reyð-
arfirði þar sem upp kom grunur um
blóðþorra (ISA). Í gær voru sýnin
send til rannsóknarstofu í Þýska-
landi til raðgreiningar, til að fá end-
anlega staðfestingu á sjúkdómnum.
Jafnframt er verið að undirbúa sér-
stakt eftirlit með laxi í öðrum kví-
um.
Er þetta í fyrsta skipti sem sýk-
ing af þessu tagi kemur upp við Ís-
land. Gísli Jónsson, dýralæknir fisk-
sjúkdóma hjá Matvælastofnun,
segir að stofnunin hafi fyrirskipað
að öllum fiski úr viðkomandi kví yrði
fargað. Tekur hann fram að það hafi
verið gert í góðri samvinnu við
stjórnendur og starfsmenn Laxa
fiskeldis og hafi starfsmenn fyrir-
tækisins unnið að slátruninni og lagt
til nauðsynleg tæki.
Stökkbreyting vegna álags
Blóðþorri virðist landlægur í Nor-
egi og kom upp í Færeyjum á ár-
unum 2014 og 2016-2017. Þar eru
notaðar sömu aðferðir og hér, það
er að segja að slátra upp úr kvíum
sem sýking kemur upp í og eftirlit
aukið með fiski í öðrum kvíum.
Laxinum var slátrað um helgina.
Laxinn var hífður um borð í stóran
vinnubát, svæfður, hakkaður og
settur í tank með maurasýru sem
dauðhreinsar afurðina. Meltunni var
landað á Reyðarfirði og flutt í
geymslutanka á Djúpavogi en þaðan
verður hún flutt til Noregs þar sem
gerður verður úr henni áburður.
Vinnubáturinn og áhöfn hans er
ekki í öðrum verkefnum þar til lokið
verður við sótthreinsun á öllum bún-
aði. Um 140 tonn af um tveggja
kílóa laxi komu upp úr kvínni.
Gísli segir að tvö afbrigði ILA-
veirunnar, sem oft er kölluð laxa-
flensa enda hefur hún flest sömu
einkenni og inflúensa hjá spendýr-
um og fuglum, séu þekkt. Annað sé
góðkynja og valdi ekki sýkingu. Það
finnist að öllum líkindum alls staðar
í umhverfi laxa, bæði í eldisumhverfi
og villtum laxi, meðal annars hér við
land og hafi væntanlega gert frá
örófi alda. Hitt er meinvirkt og veld-
ur sýkingu og afföllum.
Ekki er vitað hvers vegna sýk-
ingin hefur komið upp í laxakvínni í
Reyðarfirði. Gísli segir að einhverj-
ar umhverfisaðstæður valdi því að
veiran stökkbreyttist. Bendir hann
á að á þessu ári hafi ýmislegt gengið
á hjá laxinum á Gripalda. Árið hafi
byrjað með óveðri sem varð til þess
að fóðurprammi fyrirtækisins sökk
en síðan bættust við þörungablómi í
vor og marglyttuálag í haust. Segir
hann hugsanlegt að ónæmi fisksins
hafi dalað í þessu volki.
Sýni voru í gær send til raðgrein-
ingar á rannsóknarstofu í Þýska-
landi. Segir Gísli að hún muni stað-
festa endanlega þessa sýkingu og
hversu afbrigðileg hún er frá hinni
hefðbundnu laxaflensu. Þá sé hægt
að sjá hvort þetta sé séríslenskt af-
brigði sem orðið hafi til í þessu um-
hverfi eða hvort það finnist erlendis
og hafi þá borist hingað með flökku-
fiski eða á annan hátt, sem Gísli tel-
ur ósennilegt. Síðast en ekki síst er
mikilvægt að þekkja einkenni veir-
unnar til samanburðar síðar, til
dæmis ef upp koma fleiri sýkingar.
Aðeins um 70 metrar eru í næstu
kvíar á Gripalda. Segir Gísli að í
næstu viku verði byrjað að skima
fisk úr öðrum kvíum á svæðinu.
Hann tekur fram að engin merki
séu um að sýkingin hafi náð þangað,
fiskurinn sé fallegur og heilbrigður
að sjá, ólíkt því sem var í sýktu
kvínni. Segir hann mikilvægt að tek-
ist hafi að slátra fljótt upp úr kvínni,
til þess að draga úr smithættu.
Slátrað verður upp úr kvíunum á
Gripalda eftir því sem fiskurinn nær
sláturstærð í vetur og verður því
lokið næsta sumar og þá fær stað-
setningin hvíld samkvæmt áætlun
um árgangaskipt eldi. Matvæla-
stofnun tekur fram að veiran sé
skaðlaus mönnum og berist ekki
með fiskafurðum.
Sérstakt eftirlit með
laxi í næstu kvíum
- Lokið við að slátra úr sýktu kvínni - Sýni rannsökuð betur
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Reyðarfjörður Þjónustubátur var notaður til að slátra upp úr kvínni á Grip-
alda og hefja gerð meltu í sérstökum tanki. Myndin er úr safni.
ÁR
1921-2021
Í Y
KKA
R ÞJÓNUSTU
10%
afsláttur
fyrir 67 ára
og eldri