Morgunblaðið - 04.12.2021, Qupperneq 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 2021
Ragnheiður Birgisdóttir
ragnheidurb@mbl.is
Leiksýningin um Emil í Kattholti
verður frumsýnd í dag, 4. desember,
í Borgarleikhúsinu en það verk hef-
ur ekki verið sett upp í stóru leik-
húsunum hér á landi síðan árið 1992
og má því með sanni segja að tími sé
til kominn.
Þórunn Arna Kristjánsdóttir, sem
leikstýrir verkinu, segir að það allra
fyrsta sem hafi þurft að gera þegar
ákveðið var að setja upp Emil í Katt-
holti hafi að sjálfsögðu verið að finna
aðalleikarana í sýninguna, börnin
sem leika Emil og Ídu. Haldnar voru
áheyrnarprufur og um 1.200 börn
sóttu um. „Guð minn góður hvað það
voru margir hæfileikaríkir sem
komu í prufurnar en af því að við
vönduðum okkur þá fundum við líka
akkúrat réttu krakkana fyrir þessi
hlutverk og ég held ég gæti bara
ekki verið ánægðari með þetta val,“
segir Þórunn.
Gunnar Erik Snorrason og Hlyn-
ur Atli Harðarson skiptast á að leika
Emil en Sóley Rún Arnarsdóttir og
Þórunn Obba Gunnarsdóttir fara
með hlutverk Ídu.
„Þessir krakkar eru algjörlega
stórkostlegir. Að fylgjast með þeim
vaxa og dafna síðan í sumar er búið
að vera dásamlegt. Þetta er heil-
mikið að taka að sér aðalhlutverk í
svona stórri sýningu, hvað þá þegar
maður er 8, 9 eða 10 ára. Við erum
með einn reynslubolta í hópnum en
þrjú eru að stíga sín fyrstu skref á
svona stóru sviði. Þau eru öll rosa-
lega ólík og hafa mismunandi styrk-
leika.“
Nýir textar fyrir nýja kynslóð
Þegar búið var að finna Emil og
Ídu þurfti að velja leikgerð og það
tók að sögn Þórunnar svolítinn tíma.
„Við erum nokkur hér innan húss
sem erum miklir aðdáendur Emils
og hver og einn á sínar uppáhalds-
sögur. Svo það tók tíma að finna
réttu leikgerðina sem innihélt flest-
ar sögurnar sem okkur langaði til að
segja. Það tókst en endaði þannig að
við fengum góðfúslegt leyfi til þess
að skrifa inn eina litla, söguna af var-
úlfunum og því þegar Emil hélt jóla-
veislu í Kattholti fyrir fátæka fólkið í
sveitinni.“
Þórarinn Eldjárn þýddi leikgerð-
ina og hefur þýtt alla söngtextana
upp á nýtt. „Það er sumt sem við er-
um vön og er tengt nostalgíunni sem
við myndum kannski ekki vilja
breyta en almennt myndi ég segja
að nýju þýðingarnar hans Þórarins
séu algjörlega frábærar. Þær tala
miklu betur inn í hjörtun okkar og
tungumálið okkar í dag. Það var
kominn tími á nýja söngtexta fyrir
nýja kynslóð,“ segir leikstjórinn.
„Þessar sögur sem við segjum eru
allt frá dásamlega barnalegum
prakkarastrikum yfir í hetjudáðir af
hálfu Emils. Hvert á sinn hátt er svo
fallegt og skemmtilegt. Megin-
áherslan sem hefur verið hjá okkur,
þegar við erum að vinna senurnar og
búa til heiminn, er að leika okkur.
Við leikum okkur og leikum okkur.“
Lee Proud er danshöfundur
verksins. „Það er búið að vera stór-
kostlegt að vinna þetta með honum.
Hann þekkti ekki Emil sem barn og
kemur nýr að þessu en hann þekkir
auðvitað að vera lítill strákur.“
Börn eru bara börn
Þórunn er sannfærð um að Emil í
Kattholti eigi erindi við börn sam-
tímans og samfélagið í heild. „Þetta
er drengur sem er ótrúlega uppá-
tækjasamur. Allt samfélagið í kring-
um Emil er alltaf að tala um hvað
hann sé óþekkur. Hann passar ekki
inn í fullorðinsheiminn af því að
hann er svo mikið fyrir fullorðna
fólkinu, það er svo mikil fyrirferð í
honum. Það sem mér finnst Emil
kenna okkur er að við eigum að
horfa meira á börnin okkar út frá því
sem þau eru en ekki því sem við full-
orðna fólkið viljum að þau séu. Börn
eru bara börn, börn eru með læti,
börn eru forvitin, börn eiga það til að
brjóta fína hluti á heimilinu sem
kosta mörg þúsund krónur.
Ef við leyfum börnum að vera
börn á þeirra forsendum þá held ég
að samfélagið okkar geti orðið svo
miklu betra. Þá sendum við líka heil-
steyptari manneskjur inn í full-
orðinsárin. Þannig að mér finnst er-
indi þessa verks vera að fagna því að
börn fái að vera börn og að sýna að
allt sem Emil gerir gerir hann af
góðum hug. Hann ætlar aldrei að
gera neitt af sér, það er bara full-
orðið fólk sem segir að hann sé óal-
andi og óferjandi. Hann er með risa-
stórt hjarta, sér óréttlætið í
heiminum og setur vini sína, fjöl-
skyldu og þá sem minna mega sín í
forgang. Saga Emils er líka svolítil
þroskasaga samfélagsins. Emil er
enn uppátækjasamt barn undir lok
sýningarinnar en við sjáum það
hvernig samfélagið hefur breytt við-
horfi sínu gagnvart þessu barni,“
segir Þórunn.
Fegurð og kærleikur
„Ég ákvað að það sem mig langaði
mest af öllu að gera væri að vera trú
henni Astrid Lindgren og segja
þessa sögu í þeim heimi sem hún býr
til, Smálöndunum í Svíþjóð um 1900.
Eva Signý Berger leikmyndahönn-
uður, María Th. Ólafsdóttir bún-
ingahönnuður og við öll hin reynum
að lyfta þeim heimi. Mig langaði að
upphefja fegurðina og kærleikann í
þessum heimi.“
Þetta er fyrsta stóra leikstjórnar-
verkefni Þórunnar, en hún setti upp
sýningu fyrir leikskólabörn á Stóra
sviði leikhússins í fyrra.
„Hjarta mitt slær mikið með
barnamenningu og ég hef mikið unn-
ið með börnum í gegnum tíðina. Þar
kem ég með mikla reynslu inn í
þetta en ég er að læra heilmikið í
leikstjórastarfinu. Þetta hefur verið
ótrúlega gaman og mjög gefandi.
Það er svo gaman að taka þátt í
svona áskorun þar sem maður kem-
ur sjálfum sér á óvart á hverjum
degi. Svo er ég auðvitað líka með
frábært fólk á öllum sviðum, alls
staðar í kringum mig. Þannig að
saman erum við að búa til eitthvað
stórkostlegt,“ segir hún.
„Við erum með boðskapinn henn-
ar Astrid með okkur og þetta að
upphefja það barnslega, svo það er
búið að vera rosalega gaman hjá
okkur á æfingum. Mér finnst það
hafa gengið ótrúlega vel að setja
þetta saman. Ég er rosalega spennt
og tilfinningin er góð. Ég held að við
séum með fallega sýningu í hönd-
unum sem á eftir að hreyfa við hjört-
um allra í salnum.“
Ljósmynd/Grímur Bjarnason
Fjör Hlynur Atli í hlutverki Emils, Sóley Rún sem Ída ásamt Ásthildi Úu Sigurðardóttur og Sigurði Þór Óskarssyni.
Upphefja hið barnslega
- Leiksýningin Emil í Kattholti frumsýnd í Borgarleikhúsinu - Leikstjórinn Þórunn Arna segir
verkið minna á að börn eigi að fá að vera börn - Eru trú þeim heimi sem Astrid Lindgren skapaði
Árlegir jólatónleikar Kammer-
sveitar Reykjavíkur verða í Norð-
urljósasal Hörpu á morgun, sunnu-
dag, kl. 16 og að venju verður boðið
upp á hátíðlega efnisskrá.
Flutt verða þekkt eftirlætisverk
meðlima kammersveitarinnar eftir
Johann Sebastian Bach, Branden-
borgarkonsert nr. 4 í G-dúr, Fiðlu-
konsert í E-dúr og Branden-
borgarkonsert nr. 1 í F-dúr en í
Kammersveitinni er margreynt
listafólk í hverju rúmi.
Í tilkynningu segir að einleikari í
hinum fræga E-dúr-fiðlukonsert sé
Una Sveinbjarnardóttir, konsert-
meistari Kammersveitarinnar, en
verkið er í sérstöku uppáhaldi hjá
Unu. Brandenborgarkonsertar
Bachs hafa ekki heyrst oft í Hörpu
en þeir eru meðal allra vinsælustu
verka frá barokktímanum og
hljóma oft á aðventunni. Árið 1721
tók Bach saman þessa sex konserta
og tileinkaði þá furstanum Christi-
an Ludwig von Brandenburg.
Kammersveitin Fluttir verða þrír dáðir konsertar meistara Bachs.
Jólatónleikar Kamm-
ersveitarinnar í Hörpu
- Flytja rómuð verk eftir J.S. Bach
„Ég held að ég sé haldinn heimþrá,
samt ekki“ er heiti sýningar sem
myndlistarmaðurinn Jakob Veigar
opnar í Gallerí Fold við Rauðarár-
stíg í dag, laugardag, kl. 14.
„Þetta eru landslagsportrett,
hlaðin íslenskri náttúru. Náttúr-
unni sem þolir ekki að við slökum á
vegna þess að það er aldrei logn en
við elskum hana samt,“ er haft eftir
Jakobi í tilkynningu. Hann bætir
við: „Verkin eru sagan mín, piss-
andi upp í vindinn sem ég elska – og
elska að hata. Sagan af okkur sem
lifum í allt of miklu myrkri eða í allt
of mikilli birtu – sem gerir okkur
geðveik.“
Jakob Veigar útskrifaðist úr LHÍ
árið 2016 og úr Listaháskóla í Vín-
arborg með MA-gráðu 2019. Hann
hefur tekið þátt í fjölda samsýninga
og sett upp einkasýningar víða um
lönd.
Landslagsportrett Hluti eins verka
Jakobs Vals á sýningunni í Gallerí Fold.
Jakob Veigar sýnir
í Gallerí Fold
Bandaríski myndlistarmaðurinn
Lawrence Weiner er látinn, 79 ára að
aldri. Weiner var í hópi kunnustu og
áhrifamestu konseptlistamannanna,
þekktastur fyrir textaverk sem víða
hefur mátt sjá í og á söfnum, í gall-
eríum og stofnunum víða um heim.
Undanfarinn aldarfjórðung hafa
verk Weiners verið áberandi í ís-
lensku myndlistarsamhengi en hann
kom oft til Íslands, setti hér upp sýn-
ingar og starfaði með i8 galleríinu
og íslenskum listamönnum. Sýningar
á verkum Weiners voru til að mynda
settar upp á Annarri hæð og í Safni
við Laugaveg, nokkrar sýningar á
verkum hans voru settar upp í i8 og
einnig á Listahátíð í Reykjavík. Verk
eftir Weiner er til að mynda í Háskólanum á Akureyri og í tengslum við
sýningu hér á landi útbjó hann eitt sinn fimm „öndvegissúlur“, viðarverk
með texta, sem hann setti á flot við Vestmannaeyjar, og fyrir sýningu í i8
gerði hann upplagsverk úr fiskikörum.
Listamaðurinn Lawrence Weiner látinn
Textaverk Lawrence Weiner við eitt
verkið á sýningu sinni í i8 galleríi 2010.
Morgunblaðið/Ernir
Myndlistarkonurnar Álfheiður og Árný
Björk opna í dag, laugardag, klukkan 14
sýninguna „Í krafti kvenna“ í Grósku-
salnum við Garðatorg í Garðabæ.
Í tilkynningu segir að „frjálst flæði og
næmi í blöndun lita skapi heillandi blæ í
vatnslitaverkum Árnýjar Bjarkar. Hún
málaði fyrir sýninguna undir áhrifum
frá skrifum Látra-Bjargar og þeim nátt-
úrumyndum sem dregnar eru upp í ljóð-
um hennar.“ Álfheiður vinnur í sínum
verkum með tengsl kvenna við marga þætti og tengir konuna við náttúr-
una og orkuna. Þær eru báðar félagar í Grósku og í hópi listamanna sem
reka Gallerí Grástein við Skólavörðustíg.
Álfheiður og Árný Björk í Gróskusalnum
Í lífsins dansi Verk á sýningunni.