Klifur : fréttablað Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra - 15.10.2000, Blaðsíða 10

Klifur
Atvinna með
Stuðningi
Atvinna með stuðningi (amS)
er ákveðin aðferð sem notuð
hefur verið í atvinnumálum
fyrir þá er þurfa aðstoð við að kom-
ast út á almennan vinnumarkað. Hún
felur í sér víðtækan stuðning við þá
sem hafa skerta vinnugetu vegna lík-
amlegrar- og eða andlegrar fötlunar,
aðstoð við að finna starf við hæfi
ásamt eftirfylgd. Aðferðin, sem hef-
ur víða verið notuð með ágætis ár-
angri, kemur upprunalega frá
Bandaríkjunum. Blaðamaður Klif-
urs mælti sér mót við Áma Má
Björnson, forstöðumann amS í
Reykjavík, til að forvitnast um
hvemig þessi aðferð hefur reynst hér
á landi.
„Svæðisskrifstofa um málefni fatl-
aðra á Reykjanesi hefur unnið eftir
vinnubrögðum sambærilegum við
Atvinnu með stuðningi í um tíu ár
og einnig hefur þessi aðferð verið
notuð á vegum Akureyrarbæjar s.l.
5-6 ár. Atvinnu með stuðningi var
hins vegar ekki komið á í Reykjavík
fyrr en um miðjan mars 1999. Starf-
semin, sem er tilraunarverkefni til
tveggja ára, fór af stað að fmm-
kvæði Svæðisskrifstofu Reykjavíkur
(SSR) sem lagði til fjármagn vegna
stöðugilda starfsmanna. Styrktarfé-
lag vangefinna kom frá upphafi að
þessu verkefni með því að leggja til
húsnæði og standa undir kostnaði
við skrifstofurekstur því tengdu.“
Að sögn Ama hafa vinnubrögð
amS sverið notuð erlendis um langt
skeið og reynst vel fyrir mjög breið-
an hóp einstaklinga, bæði líkamlega
og andlega fatlaða. „Þau hafa einnig
verið notuð með góðum árangri
meðal hópa sem verið hafa án at-
vinnu í langan tíma af ýmsum
ástæðum. Má sem dæmi nefna ein-
Arni Már Björnson, forstöðumaður
amS í Reykjavík. Mynd/kmh.
staklinga sem hafa átt við langtíma
eiturlyfjanotkun að stríða, einstak-
linga er dvalið hafa í fangelsi og fólk
er hefur átt í ýmsum félagslegum
vandamálum. Atvinna með stuðn-
ingi hefur þó gefist hvað best fyrir
þroskahefta, en það er sá hópur þar
sem amS hefur verið mest notað.“
25 einstaklingar í vinnu
Að sögn Áma em nú um 25 einstak-
lingar í vinnu á vegum Atvinnu með
stuðningi og 46 umsóknir sem
liggja fyrir. Hann segir vinnustaðina
marga og mismunandi t.d. verslanir,
leikskóla, skóla, iðnaðarfyrirtæki,
lagerstörf, sjúkrahús og eldhús.
„Vinnustaðir hafa almennt tekið
okkur mjög vel. Þau vinnubrögð
sem amS býður upp á hafa oftar en
ekki riðið baggamuninn um það
hvort viðkomandi fær vinnuna eða
ekki. Á þeim tíma sem amS hefur
starfað hafa aðeins fjórir hætt vinnu.
Tveir vegna tímabundinnar ráðning-
ar, einn vegna þess að hann réði ekki
við starfið og einn vegna þess að
hann vildi fara á sinn gamla vinnu-
stað aftur. Eðlilega hafa ýmis
vandamál komið upp því í mörgum
tilfellum eru einstaklingar að fara í
vinnu á almennum vinnumarkaði í
fyrsta sinn. Fólk þarf því að læra
rétt vinnubrögð, félagsleg samskipti
og almennt um réttindi og skyldur. í
sumum tilfellum er starfið sjálft
ekkert vandamál, en aftur á móti eru
það þessi „skráðu og óskráðu lög“
sem getur reynst erfitt að átta sig á.
Kynning á vinnustaðnum í upphafi á
amS og á einstaklingnum hafa mik-
ið að segja. Eftirfylgdin og önnur
vinnubrögð amS eiga að nýtast báð-
um aðilunum, vinnuveitandanum
jafnt sem starfsmanni, þannig að
tryggt sé að hægt verði að veita að-
stoð eftir þörfum.“
Hefur breytt miklu fyrir marga
Ámi segir að það að eiga kost á
vinnu og að hafa möguleika á þeirri
aðstoð sem þörf er á, vera eitt af
grundvallar mannréttindum allra,
fatlaðra jafnt sem ófatlaðra. „Að fá
aðstoð við að leita sér að vinnu og
eftirfylgd eftir þörfum hefur breytt
miklu fyrir marga þeirra sem amS
hefur komið í vinnu. Það hefur
einnig mikla þýðingu fyrir fólk fé-
lagslega séð að fá vinnu á almenn-
um vinnumarkaði. Það rýfur ein-
angmn, skapar tengsl við samstarfs-
félaga, veitir sjálfsöryggi og eykur
fjárráð. Einstaklingurinn hættir að
vera sífellt þiggjandi, hann fer að
borga skatta og skyldur til samfé-
lagsins, bótagreiðslur minnka og í
einstaka tilfellum leggjast þær alveg
af. Fyrir marga er þetta mjög mikil-
vægt.“
Ovíst með framhaldið
Eins og áður segir er Atvinna með
stuðningi tveggja ára verkefni á veg-
um SSR og segir Ámi óvíst hvort
framhald verði þar á í Reykjavík eft-
ir árið 2000. „Umræða um lengri
lífdaga amS í Reykjavík en út árið
2000 er vissulega í gangi og hafa
tveir möguleikar aðallega verið
nefndir. Annars vegar að tilheyra
- framhald á bls. 23
10