Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1996, Side 242
230
nes også enkelte språklige særegenheter i teksten som peker mot norsk,
men ingen av disse argumentene kan sies å være avgjørende.
Flertallsformer av substantiver på -er er svært frekvente i teksten.
Slike former var i sterk framgang i danske samtidige skrifter, men prak-
sis var ustø og inkonsekvent.56 Mikjel Sørlie hevder at bruk av flertalls-
former på -er likevel slår sterkere igjennom hos norske skrivere enn hos
danske, fordi -er-former, men ikke -e-former, hadde støtte i norsk.57
På bl. 3lr omtales Håkon den godes lov med pers. pron. f. hinde. Slik
pronomenbruk, som er normalt i norsk, kan enda på 1500-tallet fore-
komme også i dansk, men trenges nå tydelig tilbake.58
Eldre diftonger forekommer mest i egennavn (f. eks. Eustein bl. 29v),
men også i enkelte andre ord (f. eks. leyding bl. 31 r, leyd sage bl. 33v,
ouster bl. 3 lr (marg)). Tar vi hensyn til det norrøne forelegget og ser bort
fra egennavnene, må vi si at eksemplene er få. Heller ikke i Laurents
Hanssøns sagaoversettelser er det mange eldre diftonger å se utenom i
egennavn og tilnavn. Det er flere i oversettelsen til Mattis Størssøn.59
Ved siden av diftongene regnes gjerne stemmeløse plosiver som det
viktigste skillemerket mellom norsk og dansk.60 Teksten inneholder ek-
sempler på postvokalisk p, t og k for dansk b, d, g. Av disse er eksem-
pler med k for dansk g det sikreste kjennemerket på norsk. Eldre p og t
for b, d forekommer før 1550 i dansk kansellispråk, men eldre k var full-
stendig utrangert i dansk allerede i reformasjonstiden.61 I oversettelsen
finner vi hele seks eksempler på sammensetninger med kiøp, alle steder
skrevet med p (kiøpmendt bl. 29r, 34r, kiøpskiff bl. 30r, kiøpsted(eme)
bl. 31 r, 33r, 33v). At plosiven i noen av eksemplene etterfølges av
ustemt konsonant, slik som i noen av disse eksemplene, svekker ikke
deres betydning nevneverdig.62 Eksempler med t for dansk d er vitne
(bl. 32r) og leg biter (bl. 33v). Eksempler på k (eller ck) for dansk g fin-
ner vi i navnet Haken (f. eks. bl. 29r). Det forekommer en mengde ste-
der, alltid skrevet med k. I tillegg finner vi tilnavnene s pak i (torleffs
spakis bl. 29r) og hin wickuerske (bl. 34v).
56 Peter Skautrup. Det danske Sprogs Historie II. København 1947, s. 194.
57 Mikjel Sørlie (utg.). Den norske krønike, s. XL.
58 Skautrup. Op. cit., s. 196.
59 Sørlie. Op. cit., s. XXVII f.
60 Ragnvald Iversen. Bokmål og talemål i Norge 1560-1630. Kristiania 1921, s. 179.
61 Iversen. Op. cit., s. 180, 183 og 189.
62 Iversen. Op. cit., s. 195.