Skessuhorn - 06.04.2022, Qupperneq 27

MIÐVIKUDAGUR 6. APRÍL 2022 27
Pennagrein
Vísnahorn
Ásmundur á
Högnastöðum
var á sinni tíð
þekktur maður
og nánast þjóð-
sagnapersóna
enda maðurinn bæði afburða glögg-
ur og eftirtektarsamur og minnið
með ólíkindum. Um hann var ort
en gaman væri ef einhver vissi um
höfund og hugsanlega tildrög:
Ásmundur þó ekki sé
íþrótt sinni að flíka.
Veit hann mörk á fólki og fé
og fjölda af hrossum líka.
Fyrir kynni fjarska góð,
feginn vil ég þakka.
Enda svo mitt litla ljóð,
læt það bara flakka.
Það eru orðin þó nokkur ár síðan
Stefán Jóhannesson frá Kleifum sá
um vísnaþátt líklega í NT sáluga, en
um það leyti sendi Eysteinn Gísla-
son honum þessa vísu:
Þjóðin fílar fögur kvæði
og fagnar stökum vísnaþáttar
sem hún telur algjört æði
og ógeðslega meiriháttar.
Einhverjum árum síðar kom
fram snjöll vísa á hinum svokallaða
Leirlista sem var lokaður póstlisti
nokkurra hagyrðinga. Helgi Zim-
sen varð hrifinn af kveðskapnum og
orti:
Mættum við fá meira, plís!
Men! Ég gæti hneggjað!
Þetta er megamasterspís,
meiriháttar geggjað.
Um tíma var það allvinsælt athæfi
á skemmtunum að láta fólk botna
vísuparta og gat árangurinn að
vísu orðið býsna breytilegur eins
og reyndar fyrripartarnir. Eitt sinn
var þessum fyrriparti slegið fram á
samkomu í Aratungu:
„Faglega ég forma nú
fyrripart úr stöku“
Ingibergur Sæmundsson botnaði.
„Enginn bakar eins og þú
andans drulluköku.“
Löngum hafa orðið deildar mein-
ingar með mönnum um form-
ið og þýðingu þess. Sumir tala um
að formið hefti hugsunina en aðrir
telja allt byggjast einmitt á forminu.
Ingólfur Ómar hafði þetta að segja
um atómljóðin:
Verri hróður varla sést
víða hljóðar dapur.
Atómljóðin finnst mér flest
fúsk og sóðaskapur.
Málfar og orðanotkun var lengi
svolítið breytilegt milli héraða og
landshluta þó heldur hafi dreg-
ið úr því á seinni árum og reyndar
almennt úr fjölbreytni í orðavali.
Hvort sem það kallast nú jákvæð
eða neikvæð þróun. Sumir töluðu
um að væri í þeim lurða ef þeir voru
hálfslappir. Eitt sinn kom háseti á
bát í káetuna og var eitthvað lystar-
lítill. Fékk sér tvær brauðsneiðar og
gekk síðan til koju. Þá var ort:
Sig í urðar sængurnar,
sem að furðar engan par.
Í honum lurða einhver var,
át tvær smurðar brauðsneiðar.
Jafnt heilsufar manna sem lík-
amsfegurð hefur nokkuð lengi ver-
ið svolítið breytilegt enda bæði við-
miðunin og smekkur manna breyti-
legt líka. Sjálfsagt er farið að nálg-
ast hálfa öld síðan Hjalti Gíslason á
Hofsósi skaut þessari að vini sínum:
Aldrei varð þér orða vant.
Enginn veggur hruninn.
En á þér og Gary Grant
greina nú allir muninn.
Og Hörður Björgvinsson lýsti
félaga sínum á þessa leið:
210 pund.
Tæpast lifir á nögum.
Þéttur á velli, þéttur í lund,
en þunnur á mánudögum.
Náttúruverndarsjónarmið eru
alltaf vinsæl til umræðu enda vilja
að sjálfsögðu allir náttúrunni það
besta og vernda hana með hverj-
um þeim hætti sem skerðir ekki hag
þeirra sjálfra. Eftirfarandi vísa held
ég að sé eftir Starra í Garði og ort
löngu áður en umhverfismálin urðu
mál málanna:
Að því bið ég Guð að gá,
af gæsku og mildi sinni.
Að ekki níðist nokkur á,
náttúrunni minni.
Ef ég man rétt var það séra Ein-
ar Friðgeirsson sem orti svona um
náttúruna:
Náttúran öll og eðli manns
er í kvartélinu.
Saurug hugsun syndugs manns
sveimar að sponsgatinu.
Þó veturinn hafi ekki farið neitt
sérstaklega vel með okkur hlýt-
ur honum að ljúka fyrr eða síðar
og vonum bara að vorið hegði sér
skikkanlega. Þessi vorvísa er það ég
best veit eftir Kristján Sigurðsson á
Brúsastöðum:
Fuglar hagleg hefja ljóð,
hljómar lag við kvæði.
Vefur dagur gulls úr glóð
geislafagurt klæði.
Og önnur eftir Þormóð Sveins-
son frá Skatastöðum:
Yfir landi og lygnum sæ
leikur andardráttur
vorsins, handan vetrar æ
vakir andans máttur.
Sagt var að einn ágætur Borg-
firðingur hefði sagt eitt árið á
útmánuðum; „Oo mikið kvíði ég
fyrir vorinu.“ Nú hvað er svo slæmt
við það var hann þá spurður. „Oo
þá byrjar bölvað spóagargið.“ En
hvað sem því líður. Eigum við samt
ekki að reikna með að blessaðir far-
fuglarnir heiðri okkur með nær-
veru sinni í vor eins og vanalega þó
móttökurnar verði kannske eins og
Egill Jónasson kvað:
Hnípnir þröngan hafa kost,
háðir ströngum raunum,
þeir sem löngum fjúk og frost
fá að söngvalaunum.
En svo var líka kveðið líklega á
Borgarfirði eystra þó ekki viti ég
nánar:
Á Íslandi þó oft sé kalt
og ærnar drepi horinn.
Ferhendurnar fljúga um allt
sem fiðrildin á vorin.
Um leið og ég þakka lesturinn
langar mig að biðja lesendur mína
ef einhver skyldi þekkja vísurnar um
Ásmund sem ég byrjaði þáttinn á
að senda mér upplýsingar um höf-
und og eftir atvikum tilefni ef ein-
hver vissi.
Dagbjartur Dagbjartsson,
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Að ekki níðist nokkur á - náttúrunni minni
Pennagrein
Í síðasta blaði Skessuhorns þann
30. mars birtist pennagrein eftir
undirritaðan er varðaði nýja veg-
línu um Borgarnes. Með greininni
birtist mynd, en hún var því miður
óskýr og sýndi ekki vel fyrirhugaða
veglínu sem rætt var um í greininni.
Því var ákveðið að birta nýja mynd
er sýnir
mögulega
veglínu frá
Brúartorgi
um Sand-
vík, með stuttum jarðgöngum und-
ir Hrafnaklett.
Ragnar Frank Kristjánsson
Rauð lína sýnir hugmynd að nýrri veglínu þjóðvegar nr. 1 um Borgarnes.
Hringvegur um
Borgarnes
Jafnrétti til náms hefur verið mér
mjög hugleikið frá því að ég hóf
háskólanám síðastliðið haust. Ég
legg stund á BA nám í félagsráð-
gjöf í Háskóla Íslands, sem er fag
sem ég brenn fyrir og það var gam-
all draumur að mennta mig á því
sviði. Það er skortur á félagsráð-
gjöfum víða um land og sérþekk-
ing þeirra eftirsótt, enda mikil-
vægir liðir í félagsþjónustu, réttar-
kerfinu, heilsugæslu, sjúkrahúsum,
og svo mætti lengi telja. Félags-
ráðgjöf er hins vegar ekki í boði í
fjarnámi við Háskóla Íslands, sem
er eini háskólinn sem býður upp
á nám í faginu. Land sem er jafn
ríkt og Ísland ætti að hafa efni á
að bjóða öllum nám við hæfi óháð
stöðu, stétt og ekki síst búsetu. Það
ætti að vera sjálfsagt að ríkið hvetji
og styðji fólk til þess að mennta sig
og hagur samfélagsins alls að bjóða
upp á fjölbreyttara námsframboð í
fjarnámi.
Við núverandi aðstæður finnst
mér ekki vera jöfn tækifæri til náms
óháð búsetu, það er verulega tor-
sótt fyrir flesta nemendur sem búa
úti á landi að keyra í hverja einustu
kennslustund. Við Háskóla Íslands
stundar fjölbreyttur hópur fólks
nám sem kemur víðs vegar að og
margir eiga börn sem erfitt er að
slíta sig frá um lengri tíma. Eðlilega
hafa margir foreldrar ungra barna
lent í erfiðleikum með að stunda
nám sem þau hafa áhuga á og metn-
að fyrir af þessum orsökum. Í mín-
um augum er lausnin mjög auðveld
og það er að Háskóli Íslands inn-
leiði fjarkennslu sem valmöguleika
og sýni þeim nemendum skilning
sem ekki geta stundað staðnám.
Ég bý við þau forréttindi að búa
stutt frá höfuðborginni en það eru
margir sem neyðast til að keyra
lengri vegalengd. Bensínkostnað-
urinn er gífurlega hár, sérstaklega
á þessum tímum þar sem lítrinn er
kominn yfir 300 kr. Menntasjóð-
ur námsmanna lánar þar að auki
ekki fyrir auknum samgöngukostn-
aði þeirra sem þurfa að keyra til
Reykjavíkur til að sækja kennslu-
stundir. Það er fráleitt að nemend-
ur sem búa í dreifbýli þurfi að sitja
uppi með þennan aukna kostnað,
fyrir utan tímann og orkuna sem
fer í endalausar Reykjavíkurferðir.
Háskóli Íslands telur sig ekki vera
í stakk búinn til þess að bjóða upp
á fjarnám og hafa margir nemend-
ur sem stunda nám tjáð óánægju
sína yfir því að fjarkennsla sé ekki í
boði og skilja nemendur ekki hvers
vegna háskóli sem hefur starfað
svona lengi sé ekki ennþá kominn
á þann stað árið 2022 að geta þjón-
ustað nemendur út um allt land.
Covid varpaði ljósi
á stöðuna
Á þessari önn fundum við sam-
nemendur mínir hins vegar fyr-
ir miklum breytingum þar sem
okkur var óheimilt að mæta vegna
samkomutakmarkana. Því vil ég
meina að Covid hafi í raun varp-
að ljósi á sannleikann, að fjarnám
er víst möguleiki. Kennslustundir
fóru fram í gegnum tölvur og gekk
það mjög vel fyrir sig. Viðbrögðin
við Covid sýndu að það er víst hægt
að koma til móts við nemendur sem
búa utan höfuðborgarsvæðisins.
Ég tel mikilvægt baráttumál
landsbyggðarinnar að það sé fund-
inn farvegur til þess að mæta nem-
endum þar sem þeir eru stadd-
ir. Þannig njóta allir góðs af
háskólagöngu sinni, því háskólaár-
in eiga að vera skemmtilegur tími
í lífi hvers og eins og allir eiga að
fá tækifæri til þess að njóta sín og
blómstra í námi.
Ísfold Rán Grétarsdóttir.
Höf. skipar 7. sæti á lista VG í
Borgarbyggð
Jöfn tækifæri til að
blómstra í námi