Feykir - 16.06.2021, Blaðsíða 8

Kvenfélag Sauðárkróks
ÁSKORANDAPENNINN | palli@feykir.is
Ég vil byrja á að þakka dóttur
minni, Bryndísi Þóru Bjarman,
fyrir að skora á mig. Ég hef
marga fjöruna sopið um mína
ævidaga og því af nógu að
taka þegar kemur að efnisvali
í þennan pistil. Eftir smá
yfirlegu ákvað ég að velja
smá stiklu úr löngu erindi
sem ég flutti á 100 ára afmæli
Kvenfélags Sauðárkróks, fyrir
nokkrum árum síðan…
Með þorrablótum
Kvenfélags Sauðárkróks hófst
mikil menningarþróun hjá
félaginu því þá uppgötvuðust
miklir listamannshæfileikar hjá
ótrúlegustu konum. Árið 1971
var stofnaður Þjóðdansaflokkur
í tengslum við þorrablót og
varð með stofnun hans mikill
uppgangur hjá félaginu. Um
svipað leyti stofnuðum við
kvenfélagskonur listaflokkinn
Rauðsokkur og þessi frægi
flokkur gerði víðreist. Ég ætla
að grípa hér niður í staðarblaðið
okkar á þeim tíma, Stefán á
Alþingi, og lesa gagnrýni eða
lof um nokkrar af listakonunum.
„Rauðsokkur sýndu hér
óperuna Skagfirðingurinn
fljúgandi við mikinn fögnuð
áhorfenda og hefur slík innlifun,
Áskorandinn Guðbjörg Bjarman.
MYND AÐSEND
Guðbjörg Bjarman - brottfluttur Króksari
tilfinning og þekking á list aldrei
sést hér á Sauðárkróki. Ég má
til með að minnast á frábæra
túlkun hjá sumum konunum.
Þar vil ég fyrst nefna frú
Fjólu Þorleifsdóttur í Dansi
nautabanans. Aldrei hef ég séð
aðra eins næmni og tilfinningu
í dansi og þegar þessi hálf-
spænska senjoríta tók að lokum
þrefalt kraftstökk ætlaði allt um
koll að keyra í salnum. Það er
merkilegt að venjuleg ljósmóðir
norðan úr Dumbshafi skuli geta
sýnt svona suðræna tilburði. Ég hef heyrt sagt að
listakonan fari alltaf til Mallorca
á sumrin í frekara dansnám, en
sé alltaf mætt hér á Krók níu
mánuðum eftir sæluviku, tilbúin í
djobbið.
Næst er að minnast á
yngismey eina, Stellu á Mel, öðru
nafni Aðalheiði Ormsdóttur. Hún
verður okkur alltaf minnisstæð
í hlutverki Vorgyðjunnar þegar
hún dansaði Dans Vorgyðjunnar.
Þarna sveif hún um sviðið líkt
og vorvindar glaðir og hreif alla
með yndisþokka sínum, þessi
smáfætta, móeygða vorgyðja.
Gilla og Rakel dönsuðu hinn
rammíslenska vikivaka Logandi
hegrann. Þær voru íklæddar
mjög svo efnislitlum fötum
og var yndisþokki þeirra svo
mikill í dansinum að jafnvel
blindir menn heilluðust og
þótti bræðrabylta þeirra í lok
vikivakans sérlega vel útfærð.
Hinn landskunni línudansari
og uppeldisfræðingur, frú
Helga Sigurbjörnsdóttir,
dansaði línudansinn Hvarf
Lagarfljótsormsins og var
hún svo æðislega fífldjörf er
hún tiplaði eftir 15 metra hárri
línunni að það steinleið yfir
jafnvel hraustustu karlmenn.
Heyrt hef ég sagt að hún hafi
lært þessa íþrótt er hún var
ung heima í föðurgarði, austur
á Héraði, þar sem hún æfði
sig í línudansinum á baki
Lagarfljótsormsins.
Aðalsöngkonan og príma-
donnan í hópnum var frú Minna
Bang og þótti túlkun hennar
á texta elektrónísku ballöðu
Rúnu Bjössa alveg sérstaklega
hrífandi, einkum og sér í lagi
vegna þess að enginn skildi
orð af því sem hún söng.
Ballaðan hennar Rúnu hét
Ljósaperan einmana og var hún
þakkaróður til rafveitunnar og
allra karla sem þar vinna.
Forstjórinn í Sútun, frú
Sigríður Árnadóttir, var aðal-
ballerínan í Dansinum í Hruna
og var hún íklædd gærum
frá hvirfli til ilja og var það
tilkomumikil sjón að sjá hana
koma inn í öllum þessum
reifum.
Að lokum vil ég minnast
á hirðfíflið í hópnum, frú
Guðbjörgu Bjarman, sem
dansaði sóló í dansinum
víðfræga, Sátt mega þröngir
sitja, en það var bara svo
þröngt á sviðinu að hún
komst ekki fyrir – mér fannst
það lélegt.“ Þess má geta að
staðarblaðið Stefán á Alþingi
var að sjálfsögðu hugarfóstur
kvenfélagskvenna…
- Ég skora á Önnu Pálu
Gísladóttur að skrifa næsta
pistil, hún rúllar því upp!

Heilir og sælir lesendur góðir.
Dettur í hug að byrja þáttinn að þessu sinni
með kunnuglegri vísu sem ég held að sé
eftir Guðrúnu Benónýsdóttur.
Vísa hver sem vel er gerð
víða nýtur hylli.
Leggur upp í langa ferð
landshornanna á milli.
Þegar aldur færist yfir fólk fara margir að
hugleiða hvað eftir muni vera og hugsa þá
gjarnan til æskuára. Adolf J Petersen er
höfundur að þessari.
Í hugferð húmar að kveldi
hljóðlátt, skín á það svið.
Bjarmi frá æskunnar eldi
sem aldnir hlýja sér við.
Fleiri vísur koma hér eftir Adolf.
Vetri hallar vora fer
víkur af fjalli njóta.
Alda mjallar eyðir hver
ilmar vallar fjóla.
Lífinu verður létt um skor
ljúfir endurfundir.
Við árstíðanna æsku vor
auðnast gleðistundir.
Hér áður fyrr var mikið í tísku að ort voru
erfiljóð eftir ýmsa þá sem féllu frá. Nokkuð
kunn mun þessi vísa hafa verið hér áður
fyrr, veit því miður ekki um höfund.
Þórður orti þokuljóð
Þorstein eftir séra.
Meiningin var máski góð
en mátti betri vera.
Um eitt eftirmælaskáldið orti Jón S. Berg-
mann svo.
Fár á Ísafoldu mun
minnast skáldsins líki.
Sem að yrkir einhverjum
upp í himnaríki.
Önnur vísa kemur hér eftir Jón.
Illa berðu fötin fín
flestum hættulegur.
Það er milli manns og þín
meira en húsavegur.
Sá kunni Bólu-Hjálmar var einn af þeim sem
gerði talsvert af því að yrkja eftirmæli. Ekki
reyndist það allt vera hól eftir þessari vísu
hans að dæma.
Til þín ennþá, elskan mín
augum renni ég glaður.
Upp ég brenn af ást til þín.
ég er kvennamaður.
Nú, þegar þessi þáttur er í smíðum, er ég að
grafa mjög djúpt í drasli mínu eftir gömlum
vísum, margt lítur þar dagsins ljós sem ég
er nokkuð viss um að ekki hafi birst áður.
Helgi Björnsson á Staðarhöfða mun hafa
ort þessa ágætu hringhendu á heimleið úr
sjóferð.
Kvaddi drylla kappa fans
kviðar spilling búin.
Burt er frilla fúskarans
fremd og snilli rúin.
Vísnaþáttur 786
( GUÐMUNDUR VALTÝSSON ) bladamadur@feykir.is
Önnur vísa kemur hér eftir Hjálmar og
mun hún ort um konu sem kastaði til hans
kalsyrðum.
Sá ég fljóð með saurga kinn
sú var lóða auminginn.
Gekk með hljóðum út og inn
eins og í stóði kapallinn.
Dýrmætt verður í okkar huga sem unnum
vísum og kveðskap að þessi, sem einhverjir
kalla ofstuðlun, víki ef menn ætla á annað
borð að gera góða vísu. Illa sló línunum
saman þegar sá kunni hagyrðingur Einar á
Reykjarhóli lét frá sér eftirfarandi vísu.
Féll um hnjóta hjörð úr hor
Hún ei fóta gáði.
Þetta ljóta lambskinsvor
loksins þrjóta náði.
Fljótt sáu glöggir menn að þarna var ekki allt
með felldu og mun Jónas í Hróarsdal hafa
sent svofellda kveðju fram í sveitina.
Ég er frá og ekkert veit
óðarskrá að hnuðla.
þó þeir fái fram í sveit
fjögur H í stuðla.
Björn Sigurðsson Blöndal, sem til marga ára
var vinnumaður í Grímstungu í Vatnsdal,var
vandaður og góður hagyrðingur, og voru
hringhendur eftir hann á fyrrihluta síðustu
aldar mörgum kunnar. Var hann óhræddur
að takast á við hin ýmsu skáld í kveðskap og
verður mér lengi minnisstætt þegar ég var
vinnumaður í Grímstungu veturinn 1968-
9 hvað mikið var haft yfir af vísum Björns
sem ég var sólginn í að læra. Mun Björn
þá hafa verið enn á lífi. Mig minnir að hann
hafi látist um 1970-71. Gaman fannst mér að
heyra hjá gömlu konunni Péturínu frásagnir
af viðskiptum Björns og frekjudallsins sem
kallaður var í daglegu tali Sveinn á Sneis
sem er í Laxárdal. Um það leyti er þessar
vísur urðu kunnar var hann að ferðast um
og selja ljóðabók sína. Var nokkurt glens af
því í Grímstungu að skáldið tók krók á leið
sína til að forðast forðast Grímstungu á leið
í Forsæludal vegna þess að hann vissi um
yrkingar Björns. Einhverju sinni er fréttist af
ferð Sveins orti Björn.
Sveinn er rær á Sónarhaf
sigurfær og glaður.
Mikið bæri öðrum af
ef hann væri maður.
Þegar Sveinn hlaut þá loks skáldastyrkinn
varð þessi til.
Völu fleygði valdasveit
verðleikann þið reynið
Hundurinn sem í hælinn beit
hreppti náðarbeinið.
Hef nú loks fundið hjá mér margar góðar
vísur eftir Björn sem kannski verða rifjaðar
upp í næstu þáttum. Gott að leita þá til hans
með lokavísu þessa þáttar, sem er, eins og
margar hans, hringhenda.
Þó að hlátur mýki vör
vart mun grátur fjarri.
Stundum kátra kímnisvör
klökkva láta nærri.
Veriði þar með
sæl að sinni.
Guðmundur
Valtýsson
Eiríksstöðum,
541 Blönduósi
Sími 452 7154
8 24/2021