Fréttablaðið - 19.08.2022, Blaðsíða 4

íbúar í Eyjum og fyrirtæki þar.“ Hár
vatnskostnaður skekki samkeppnis­
stöðu fyrirtækjanna.
Að Ívars sögn var mikil undir­
búningsvinna gerð árið 2008 sem
mun nýtast áfram. Svo sem rann­
sóknir á hafsbotninum og kort­
lagning lagnaleiða. Verkefnið er
hins vegar flókið og vandasamt því
leiðslan, sem er 12,5 kílómetrar, þarf
langan tíma í framleiðslu og aðeins
er hægt að leggja hana í júlí þegar
ölduhæð er minni en einn metri.
Síðasta leiðsla var keypt frá danska
fyrirtækinu NTK og tók það verk 18
mánuði. n
um. Það var gert í miklu þurrkaári
1966 og voru fjölskyldur í Eyjum á
biðlista eftir vatni.
Ný leiðsla kostar um 1 milljarð
króna en um 1,3 milljarða með
virðisaukaskatti. Bæjarstjórn hefur
óskað eftir aðkomu ríkisins, til
dæmis með niðurfellingu virðis­
aukaskattsins eða beinum styrk upp
á 700 milljónir króna.
Þann 14. júli gaf innviðaráðu­
neytið Eyjamönnum afsvar í báðum
tilvikum. Segir þar að fjármálaráðu­
neytið hafi ekki talið lagaheimild
fyrir endurgreiðslu virðisaukaskatts.
Einnig að styrkveiting myndi gefa
fordæmi þannig að önnur sveitar­
félög færu að sækjast eftir greiðslum
fyrir vatnsleiðslur. En lagning þeirra
er hlutverk sveitarfélaga.
„Við töldum að það væri skilning­
ur á því að aðstæður í Vestmanna­
eyjum væru aðrar en við lagningu
leiðslu á landi og ríkið hefur áður
komið að lagningu vatnsleiðslu
hér með fjárframlagi. Þannig að
fordæmið er til staðar,“ segir Íris.
„Venjulegar vatnslagnir á Íslandi
eru ekki neðansjávar eins og hjá
okkur. Þannig að þetta er f lókin
og dýr framkvæmd. Við erum því
ósátt við að þurfa ein að bera allan
kostnaðinn af henni eða öllu heldur
Innviðaráðuneytið hefur
tekið fyrir að Vestmanna­
eyjar verði styrktar um
lagningu nýrrar vatnsleiðslu,
hvorki með styrk eða skatta­
endurgreiðslu. Tvær af þremur
leiðslum hafa gefið sig.
kristinnhaukur@frettabladid.is
VESTMANNAEYJAR Eyjamenn eru
vonsviknir með afsvar innviða­
ráðuneytisins við því að koma að
fjármögnun nýrrar kaldavatns­
leiðslu, hvorki með styrkjum né
niðurfellingu skatta. Tvær af þremur
leiðslum eru ónýtar og öryggisatriði
að leggja nýja.
„Við skynjuðum góðan anda og
skilning í samtalinu við ríkið og
þess vegna kom algert afsvar okkur
á óvart,“ segir Íris Róbertsdóttir
bæjarstjóri. Samtalið við ríkið hefur
staðið yfir í um ár en nú verður þrýst
á þingmenn kjördæmisins að beita
sér í málinu.
Eyjamenn fá vatn úr Eyjafjalla­
jökli og þrjár neðansjávarleiðslur
hafa verið lagðar, árin 1968, 1971 og
2008. Leiðslan frá 1971 skemmdist
fyrst en hún var lögð á óhentugu
botnsvæði. Árið 2014 gaf leiðslan
frá 1968 sig og er nú aðeins sú nýjasta
í lagi. Sú leiðsla er í góðu standi en
mikilvægt þykir að hafa tvær virkar
leiðslur.
„Ef lögnin myndi bila væri komið
upp grafalvarlegt ástand. Þetta er
stór og öflug lögn en það er alltaf
öruggara að vera með tvær,“ segir
Ívar Atlason svæðisstjóri vatnssviðs
HS Veitna í Vestmannaeyjum.
„Fyrir 1968 söfnuðu Eyjamenn
rigningarvatni. Það voru brunnar
við hvert hús en þetta var ekki gott
vatn og dugði ekki atvinnulífinu,“
segir Ívar. Færi vatnsleiðslan í dag
yrði að grípa til neyðarráðstafana
eins og að flytja vatn með tankskip­
Eyjamenn vonsviknir með afsvar
innviðaráðuneytis um vatnsleiðslu
Viðgerðir á eldri vatnsleiðslu árið
2004 áður en hún gaf sig.
MYND/AÐSEND
Íris Róberts­
dóttir, bæjar­
stjóri í Vest­
mannaeyjum
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
h ú s g a g n av e r s l u n
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
AYJA - K129
3ja sæta, 2ja sæta og stóll.
Margir litir af áklæði eða leðri.
Komið og skoðið úrvalið
Bæjarstjórinn í
Eyjum segir að
nú verði þrýst á
þingmenn til að
tryggja öruggt
neysluvatn.
FRÉTTABLAÐIÐ/
RÓSA
benediktboas@frettabladid.is
IÐNAÐUR Kötluvikur, sem EP Power
Minerals hyggst nýta, er mjög verð­
mætur og getur lækkað kolefnisspor
byggingariðnaðar í öllum heim­
inum.
Fyrirtækið hyggur á efnistöku
á vikri á Mýrdalssandi austan og
suðaustan við Hafursey, svokall­
aðri Háöldu. Vikurinn verður svo
f luttur til Evrópu þar sem hann
verður notaður sem íblöndunarefni
í framleiðslu á sementi.
Jón Haukur Steingrímsson, jarð­
verkfræðingur hjá verkfræðistof­
unni Eflu, segir að allur sements­
iðnaður í heiminum sé að leita að
svona efni til að bæta kolefnisspor
sements­ og byggingariðnaðar.
„Vikur er mjög verðmætur. Kolefnis­
spor af sementi er alveg gríðarlega
stórt og fer versnandi út af orku­
verði í heiminum. Svona efni er
Kötluvikur minnkar kolefnisspor bygginga í heiminum
Jón Haukur
Steingrímsson,
jarðverkfræð­
ingur hjá Eflu
eiginlega stærsta vonin í því,“ segir
Jón Haukur.
Keyrt verður með vikurinn til
Þorlákshafnar þar sem hann verður
settur um borð í skip sem siglir með
hann til sementsframleiðenda. Vikr­
inum er ætlað að koma í stað kola­
ösku úr kolaorkuverum sem notuð
hefur verið sem íblöndunarefni í
sement um áraraðir.
Miðað við áætlanir ætti vikurlagið
á Mýrdalssandi austan og suðaustan
Hafurseyjar að duga til efnistöku í
rúmlega 100 ár.
„Þetta er eitt af stóru málunum til
að minnka umhverfisáhrif af mann­
virkjum. Steypan er langstærstur
hluti af kolefnisspori mannvirkja í
dag og þetta er einn af stóru póst­
unum til að minnka þau áhrif.
Á heimsvísu er þetta gríðarlega
stórt umhverfismál og þess vegna
eru allir leiðandi aðilar að snúa sér
að svona efnum,“ segir Jón Haukur. n
olafur@frettabladid.is
SKATTAMÁL Athygli vekur að Árni
Oddur Þórðarson, forstjóri Marel,
sem var með 11,1 milljón í mán­
aðarlaun hjá Marel, skuli vera með
41 milljón á mánuði í heildarlauna­
tekjur, eða nær fjórfalda þá upphæð
sem hann fær í laun sem forstjóri,
samkvæmt upplýsingum úr árs­
reikningi Marel.
Þrátt fyrir að Árni Oddur sitji í
stjórnum fyrirtækja og þiggi laun
fyrir þau störf eru það ekki stjórnar­
laun hans sem fjórfalda launatekjur
hans.
Skýringarinnar á þessum miklu
viðbótarlaunum Árna Odds er þó
ekki langt að leita. Eins og algengt
er með forstjóra fyrirtækja á hann
kauprétt á hlutabréfum í fyrirtæk­
inu sem hann stjórnar. Árni Oddur
hefur reglulega nýtt sér kauprétt
á hlutabréfum í Marel og þá hefur
myndast mikill hagnaður vegna
þess að kauprétturinn er á lægra
verði en markaðsvirði hlutabréf­
anna.
Steingrímur Sigfússon, löggiltur
endurskoðandi á skattasviði KPMG,
segir að þar sem kauprétturinn
sé hluti starfskjara Árna Odds hjá
Marel sé hagnaður af honum skatt­
lagður sem laun en ekki fjármagns­
tekjur. „Slíkur kaupréttur er auk
þess jafnan háður því að viðkom­
andi starfi í tiltekinn tíma áður en
hann er nýttur og því er litið á þetta
sem laun.“
Ætla má að há laun Margrétar
Tryggvadóttur, forstjóra NOVA,
sem var með 9,3 milljónir á mán­
uði í fyrra, og fleiri forstjóra í efstu
sætum skattalistans stafi einnig að
hluta til af nýtingu kaupréttar. n
Kaupréttur skýrir fjórföldun launa
Árni Oddur
Þórðarson,
forstjóri Marel
Forstjóri Marel hefur
reglulega nýtt kauprétt
á hlutabréfum í fyrir-
tækinu.
birnadrofn@frettabladid.is
VINNUMARKAÐUR Frá síðastliðnum
mánudegi til miðvikudags fjölgaði
atvinnuleyfum fólks sem komið
hefur hingað til lands frá Úkraínu
eftir að innrás Rússa hófst í landið
um 35. Þá voru á sama tímabili tólf
atvinnuleyfi framlengd.
Útgefin atvinnuleyfi voru í gær
420 talsins, og segir fjöldi þeirra
til um fjölda fólks frá Úkraínu sem
fengið hefur vinnu hér á landi eftir
komuna til landsins. n
Úkraínumönnum
í vinnu fjölgar ört
gar@frettabladid.is
UMFERÐ Bústaðavegi verður lokað
við Reykjanesbraut í dag og stendur
lokunin fram á sunnudag.
„Ástæða fyrirhugaðrar lokunar
á Bústaðavegi er að vegur frá nýju
hringtorgi að Reykjanesbraut teng­
ist alveg niður að ljósum á gatna­
mótum og því aðstæður ekki hag­
stæðar fyrir hjáleiðir í þessum hluta
verksins,“ segir í tilkynningu. Meðal
annars sé verið að gera nýja hjáleið
frá Bústaðavegi inn á Reykjanes­
braut til að aka um á meðan gengið
verður frá hringtorginu. n
Loka Bústaðavegi
að austanverðu
Framkvæmdir standa yfir í þrjá daga.
4 Fréttir 19. ágúst 2022 FÖSTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ