Fréttablaðið - 19.08.2022, Side 23

Það er áríðandi að
þeir sem vinna
með matarfíkn hafi til
þess námsgrunn og
vottun frá viðurkennd-
um skóla.
Eftir að Anna María Sigurðardóttir
lauk meðferð hjá MFM matar-
fíknimiðstöðinni lauk hún námi í
Infact-skólanum og starfar nú sem
ráðgjafi hjá MFM.
„Matarfíknimeðferð hjá MFM
bjargaði lífi mínu árið 2019. Þá
höfðu f lest lífsgæði yfirgefið
mig, ég var 143 kíló, félagslega
einangruð, með ranghugmyndir
og í afneitun um líkamlegt ástand
mitt. Fimm árum fyrr hafði ég
farið í gegnum í offituskólann
á Kristnesspítala og ætlaði mér
aldrei í hjáveituaðgerð, en eftir
síversnandi lífsgæði, þegar matar-
fíknin tók af mér öll völd og ég var
þræll efnanna, bað ég lækni að
vísa mér í hjáveituaðgerð.
Ég man fyrst eftir mér borða
óhóflega sjö ára. Sautján ára fór
ég í nám til Bandaríkjanna, þar
magnaðist fíknin og ég kom heim
20 kílóum þyngri. Frá tvítugu til 53
ára hafði ég jójóast úr 70 í 143 kíló.
Þegar ég var boðuð í viðtal fyrir
hjáveituaðgerðina varð ég skelf-
ingu lostin. Ég var að fara í aðgerð á
heilbrigðum innyflum, svo ég ætti
séns á mannsæmandi lífsgæðum?
Viku síðar var ég komin í MFM-
meðferð og eftir fjóra mánuði voru
lífsgæðin farin að aukast og hafa
aukist smátt og smátt, einn dag
í einu. Ég held mig frá mat sem
veldur fíkn, borða reglulega hollan
og góðan mat, er laus við matar-
þráhyggju og ranghugmyndirnar
eru á undanhaldi.
Á tveimur árum léttist ég um 52
kíló og hef nú haldið þeirri þyngd í
heilt ár. Ég verð aldrei útskrifuð og
þarf daglega að hlúa að batanum
en nú á ég fullt hús af lífsgæðum,
félagslíf, heilsu til útivistar og fjall-
gangna sem ég hafði ekki áður. Ég
er í betri tengslum við tilfinningar
mínar og gengur betur að takast á
við daglegt líf án þess að þurfa að
deyfa mig með mat.“ n
Flest lífsgæði höfðu yfirgefið mig
Anna María
Sigurðardóttir
öðlaðist nýtt líf
eftir meðferð
hjá MFM.
Infact-skólinn kennir
viðurkenndar meðferðir
við matarfíkn. Skólinn
er fremstur á sínu sviði í
heiminum, skipaður fagfólki
hvaðanæva úr heiminum og
starfræktur frá Eyrarbakka.
Skólastjórinn, Esther Helga Guð-
mundsdóttir, stofnaði Infact-
skólann fyrir sjö árum síðan, en
sjálf glímdi hún við matarfíkn frá
sextán ára aldri.
„Ég er matarfíkill sem barðist í
áratugi við matarfíkn en náði ekki
árangri fyrr en ég komst í ákveðið
munstur fyrir tuttugu árum síðan.
Þegar ég fékk bata starfaði ég sem
óperusöngkona og söngkennari en
ákvað að söðla um og læra allt sem
ég gæti um meðferðarvinnu og
matarfíkn. Í framhaldinu stofnaði
ég MFM matarfíknimiðstöðina, þá
fyrstu sinnar tegundar í Evrópu, og
hef nú starfrækt hana í sautján ár,“
greinir Esther Helga frá.
Hún er formaður samtakanna
The Food Addiction Institute sem
stofnuð voru af fagaðilum víðs
vegar að úr heiminum og hafa
staðið fremst í frumherjavinnu
við matarfíkn og matarfíknimeð-
ferðir.
„Við samherjar mínir vorum
sammála um að það vantaði
heildstætt nám fyrir fólk sem
ynni á vettvangi matarfíknar, til
að mennta þá um fíknir, hvernig
unnið er með matarfíkn og vís-
indin sem liggja á bak við fræðin.
Ég tók að mér að setja upp námið
í samvinnu við samherja mína og
við erum tólf talsins sem komum
með okkar sérhæfingu í kennsl-
una,“ útskýrir Esther Helga.
Brautryðjendur í matarfíkn
Nemendur Infact-skólans koma
frá öllum heimshornum og hefur
skólinn nú útskrifað um hundrað
nemendur frá nítján þjóðlöndum.
„Í gegnum tíðina hefur verið
mikill áhugi á náminu við skólann.
Hópur nemenda er fjölbreyttur og
samanstendur af starfandi fagfólki
í heilbrigðis- og félagsþjónustu,
svo sem læknum, sálfræðingum,
hjúkrunarfræðingum, félagsráð-
gjöfum og fíkniráðgjöfum, en líka
fólki úr vísindageiranum, fólki
sem hefur áhuga á efninu og ein-
staklingum sem hafa náð tökum á
sínum vanda í matarfíkn, vill læra
meira og jafnvel vinna í þessum
geira. Flestir koma til náms af mik-
illi ástríðu og áhuga um málefnin,
og oft og tíðum hafa þeir persónu-
legan skilning á vandanum, þekkja
til á einhvern hátt eða hafa unnið
við offitumeðferðir, sem almennt
virka ekki fyrir matarfíkla, en vilja
þá leita leiða til að hjálpa sínum
skjólstæðingum betur. Námið fer
fram í gegnum fjarfundabúnað en
mæta þarf í ákveðin fög til að geta
lokið náminu og verða vottaður
matarfíknifræðingur (e. certified
food addiction professional) eins
og erlend vottunarráð vilja kalla
útskrifaða nemendur,“ upplýsir
Esther Helga.
Kennarar við Infact-skólann eru
helstu brautryðjendur og reynslu-
boltar í heiminum þegar kemur að
vísindum og meðferðarvinnu við
matarfíkn.
„Infact er eini skólinn sinnar
tegundar í heiminum og hefur þá
sérstöðu að hafa fengið vottun frá
viðurkenndum vottunarráðum
sem votta fíkniráðgjöf og með-
ferðir í Evrópu og Bandaríkjunum.
Í skólanum hafa verið stigin mörg
frumherjaspor og erum við nú í
umsóknarferli hjá Alþjóðaheil-
brigðisstofnuninni (WHO) sem
setur greiningarstuðla um hina
ýmsu sjúkdóma og bandarísku
geðlæknasamtökin fyrir DSN-
greiningarferlið til að fá matarfíkn
samþykkta sem fíknivanda,“ segir
Esther.
Heimurinn er að vakna
Esther Helga geislar visku sinni til
allra heimshorna úr 100 ára glæstu
og gulu húsi við ströndina á Eyrar-
bakka. Hún hefur í mörg horna
að líta í því leiðtogastarfi að leiða
þann skilning og visku sem áunn-
ist hefur í baráttu við matarfíkn.
„Það er áríðandi að þeir sem
ætla sér að vinna með matarfíkn
hafi námsgrunn og vottun frá
viðurkenndum skóla þannig að
skjólstæðingar þeirra viti að þeir
eru í höndum fagaðila. Námið
er gott veganesti fyrir fagstéttir
í heilbrigðisgeiranum og nem-
endur öðlast innsýn, skilning og
leiðir til að greina skjólstæðinga
sína og komið þeim í meðferð ef
þeir greinast með matarfíkn, en
þess má geta að námið byggir á
vottuðum meðferðarleiðum við
fíknum sem eru sannreyndar, vott-
aðar og vísindalega rannsakaðar,“
útskýrir Esther Helga.
Þeir sem hafa útskrifast úr
Infact-skólanum eru þegar farnir
að láta mikið að sér kveða víða um
heim.
„Þeir eru að gera frábæra hluti og
í náminu bendum við líka á leiðir
til að nýta fræðin í starfi. Margir
hafa sett upp meðferðarstöðvar
við matarfíkn í framhaldinu.
Heimurinn er að vakna og þörfin
gríðarleg. Mikil vakning á sér stað,
og til dæmis margir sem halda
að ketó-mataræði sé meðferð við
matarfíkn, sem það er vitaskuld
ekki, þótt það hjálpi mörgum og
sé góð leið sem slík. Við matarfíkn
þarf svo miklu meira en að breyta
mataræðinu. Það þarf að móta
fráhaldsfræði og fráhald frá matar-
tegundum sem valda löngunarferli
þess sem haldinn er matarfíkn
og finna leiðir til að vinna með
persónuleikabreytingar sem við
sitjum uppi með sem afleiðingu af
matarfíkn. Þar liggur mesta með-
ferðarvinnan. Það er lítið mál að
breyta matseðlinum, en annað að
breyta hugarfarinu, tilfinningum
og líðan,“ segir Esther Helga.
Matarfíkn erfið viðureignar
Í meðferð við matarfíkn þarf að
greina ástæður fíknarinnar og
sögu hvers og eins.
„Hjá matarfíklum hefur orðið
þolmyndun í heilanum og per-
sónuleikabreyting þegar hann
hefur ekki þroskast huglægt og
tilfinningalega á eðlilegan hátt.
Þegar viðkomandi hættir að nota
fíkniefnið sitt, þar sem sykur,
hveiti og kolvetnarík matvæli
eru oftast aðalvandinn, blasir við
kaldur raunveruleikinn og hann
er oft erfiður í fráhvörfum og van-
líðan sem tekur við þegar viðkom-
andi hættir að nota efni sem hann
hefur notað áratugum saman til
að svæfa líðan og tilfinningar. Þá
svæfir matur líka líkamlega verki
og það er ekkert grín fyrir marga
sem komnir eru langt í þessum
vanda að taka út matvæli sem
valda matarfíkn,“ segir Esther og
bætir við að margt þurfi að skoða í
matarfíknimeðferðum.
„Skoða þarf bakland einstakl-
ingsins, hvernig þroski hans og
þróun hefur verið, fjölskyldusögu,
áfallasögu og líkamlega og andlega
heilsufarssögu. Að greiningarferli
loknu er hægt að sjá hvort viðkom-
andi sé með matarfíkn, á hvaða
stigi hann er í sínum sjúkdómi
og meta næstu skref í meðferðar-
vinnu. Þeir sem eru í ofþyngd
eru ekki endilega matarfíklar,
en áætlað er að allt að 50 prósent
of þungra séu það og 20 prósent
þeirra sem eru í eðlilegri þyngd.
Viðkomandi sýna ákveðin ein-
kenni sjúkdómsins og margir hafa
þróað með sér átraskanir, svo sem
að svelta sig, borða í miklu óhófi
eða stunda mikla líkamsrækt til að
geta farið heim í súkkulaðibitann
sinn. Þá geta áföll og ofbeldi legið
að baki fíkninni. Orsökin býr jafn-
an í heilastöðvunum og persónu-
leikabreytingum sem afleiðing af
neyslunni,“ útskýrir Esther.
Meðferðir sem skila árangri
Mikil ásókn er í MFM-matarfíkni-
miðstöðina.
„Ég fæ til mín mikið af ungu
fólki sem er fárveikt af matar-
fíkn og þyrfti í raun inniliggjandi
meðferð í einn til sex mánuði til
að ná árangri. Matarfíkn er enginn
leikur. Sykur er átta sinnum meira
ávanabindandi en kókaín og hægt
að samsama matarfíkla heróín-
fíklum sem sæju heróínsprautur
á 2 fyrir 1-tilboði hvert sem farið
er, því þannig liggur sælgæti og
freistingar alls staðar fyrir framan
matarfíkla.“
Esther Helga segir jafnframt að
útrýma þurfi fordómum gagnvart
matarfíkn.
„Matarfíkn er ekki fíklunum að
kenna. Þeir fá að heyra að þeir eigi
ekki að vera fíknir í mat og hrein-
lega að hætta því, en þegar við
verðum háð ávanabindandi efnum
er slíkt ekki í boði. Heilinn man og
sækir aftur í það sama, nema við
náum að vinna okkur frá þeim.
Það er vinnan sem við kennum í
Infact-skólanum og meðferðirnar
skila mjög góðum árangri, eða allt
að 80 prósent fyrsta árið.“ n
Allar nánari upplýsingar um Infact-
skólann og námið eru á vefsíðunni
infactschool.com
Frá Eyrarbakka til allra heimshorna
Esther Helga Guðmundsdóttir er stofnandi og skólastjóri Infact-skólans.
FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
MFM MIÐSTÖÐIN, Síðumúla 33, 108, Reykjavík
699 2676 • www.matarfikn.is
kynningarblað 9FÖSTUDAGUR 19. ágúst 2022 skólar og námskEið