Austurglugginn - 05.12.2019, Side 14

14 Fimmtudagur 5. desember AUSTUR · GLUGGINN
Vopnafjarðarhreppur stendur í
samningaviðræðum við Kolvið um
að leggja til land undir skógrækt með
það að markmiði að sveitarfélagið
verið kolefnishlutlaust. Þá eru
hafnar tilraunir í skógrækt og
landgræðslu meðfram Selá á vegum
Veiðiklúbbsins Strengs til að bæta
lífríki laxveiðiáa. Verkefnisstjóri
hjá hreppnum segir Vopnfirðinga
sýna aukinn áhuga á skógrækt.
„Við héldum fund í síðustu viku þar
sem við buðum íbúum að ræða ýmis
mál varðandi skógrækt, svo sem hvar
við viljum hafa skóg og hvar ekki.
Þar fengum við meðal annars mjög
gott innlegg frá Þresti Eysteinssyni,
skógræktarstjóra. Það komu 25
manns, fólk var almennt jákvætt og
umræðurnar uppbyggilegar.
Mér finnst Vopnfirðingar almennt
jákvæðir fyrir skógrækt. Þeir eru alltaf
til sem ekki vilja breyta ásýnd lands
eða staðargróðri en þeim fækkar.
Skilningur á skógrækt hefur aukist.
Þetta var líka eitt af því sem kom
fram í verkefninu Veljum Vopnafjörð
að fólk vildi grænna umhverfi, meiri
skóg og skjól,“ segir Else Möller,
verkefnisstjóri í skógrækt og
garðyrkju hjá Vopnafjarðarhreppi.
Hún segir sveitarstjórann, Þór
Steinarsson, eiga mikinn þátt í
auknum krafti í skógræktinni á
Vopnafirði. „Hann skilur mikilvægi
þess að byggja upp aðra auðlind
hér á staðnum en bara fiskinn og
landbúnaðinn. Við getum ræktað
land og það er synd að nýta það ekki.
Þór skilur líka að það er mikilvægt að
hafa sérfræðing á staðnum sem getur
ýtt á eftir málum og tekið af skarið.“
Samningur við Kolvið á
lokametrunum
Else, sem er menntaður
skógfræðingur, kom til starfa þann
1. júní. Hún hefur síðan þá unnið
með bæði sjálfboðaliðum Seeds og
unglingum úr bæjarvinnunni að
tiltekt í sveitarfélaginu og skógrækt,
með stofnunum og félagasamtökum
að umhirðu skóga í hreppnum, að
hugmyndum um kolefnisjöfnun í
sveitarfélaginu og verkefninu með
Streng.
Sveitarstjórn Vopnafjarðarhrepps
tók nýverið fyrir drög að samningi
við Kolvið. Samkvæmt honum
leggur hreppurinn til 4 hektara
lands undir skógrækt. „Hreppurinn
á mikið land sem hægt er að nýta
undir skógrækt. Við reiknum með
að fara af stað með fjóra hektara en
bæta við þegar þörf er á. Hér eru að
minnsta kosti 150 hektarar lands
í eigu sveitarfélagsins sem hægt er
að rækta skóg á. Aðalmarkmiðið er
að hreppurinn og fyrirtæki hér geti
kolefnisjafnað sig í heimabyggð.
Síðan höfum við verið í viðræðum
við Brim um kolefnisjöfnun þess
fyrirtækis.“
Fleiri bændaskógar í
bígerð
Else segir að Vopnafjörður henti
vel undir skógrækt. „Við erum
með frjósamt land, sérstaklega
þegar komið er aðeins frá sjónum.
Það eru tæp 100 ár síðan Oddný
Metúsalemsdóttir byrjaði að rækta
tré og runna, fyrst á Bustarfelli og
síðan að Ytri-Hlíð, og sýndi hvað
væri hægt að rækta hér. Síðan var
skógræktin lengi að taka við sér, hér
var mikið af sauðfé og nauðsynlegt
að girða af svæði þannig að skógur
gæti náð sér af stað.“
Vopnafjarðarhreppur er 1.903
ferkílómetrar að flatarmáli og þar
af eru 687 ferkílómetrar undir
400 metra hæð. Skógur er á 1.001
hektara láglendis, eða 1,4%. Í dag eru
í gildi samningar við Skógræktina
um skógrækt á níu jörðum, alls 779
hekturum, en Else segir viðræður í
gangi um skógrækt á 5-6 jörðum í
viðbót.
Bændaskógrækt hófst á
Fremri-Nýpum árið 1998
en fimm árum fyrr hófst
skógræktar- og landgræðslufélagið
Landbót á Vopnafirði handa á
Þorbrandsstöðum, sem er jörð í
eigu hreppsins. Árið 2005 var samið
við Héraðs- og Austurlandsskóga
um ræktun þar á 144 hekturum.
„Vonandi verður bætt við skógrækt
á þeirri jörð,“ segir Else.
Hvaða áhrif hefur
skógrækt á laxveiðiárnar?
Else hefur í sumar starfað með
Veiðiklúbbnum Streng að tilraunum
með bætt búsetuskilyrði fyrir lax í
sex ám á Norðausturlandi. Verkefnið
getur orðið hið umfangsmesta í
landgræðslu og skógrækt sem unnið
hefur verið með einkaaðila hérlendis.
Tilraunir hófust með gróðursetningu
við Selá í sumar.
„Við settum upp tilraun í sumar og
erum þar með fjórar tegundir, birki,
lerki, loðvíði og gulvíði. Reitirnir eru
á mismunandi stöðum í mismunandi
hæð meðfram Selá. Meðan þessar
plöntur dafna ætlum við að byrja
landgræðslu í kringum ána og planta
meðfram hliðarám.
Markmiðið er að efla lífríkið í
ánum og bæta skilyrði fyrir laxinn.
Við vitum að það hefur yfirleitt
neikvæðar afleiðingar á lífríkið þegar
skógar eru fjarlægðir en við vitum
minna um hvað gerist þegar skógar
eru ræktaðir upp. Vatnið er frekar
kalt í ánum, mun til dæmis hlýna í
ánum ef trén veita skjól?“
Einnig er horft á leiðir til að græða
upp land meðfram ánni. „Landið er
illa farið á mörgum stöðum og mikil
þörf á uppgræðslu og landgræðslu
inn til landsins til dæmis uppi undir
Mælifelli. Þar eru nokkrar aðferðir í
boði. Þetta eru allt langtímaverkefni
en ef hugmyndirnar ganga eftir
þá mun þetta skapa mikla vinnu
fyrir verktaka og aðra sem tengjast
skógrækt og landgræðslu.“
Veiðiklúbburinn, sem er í
meirihlutaeigu breska auðkýfingsins
Jim Ratcliffe, hefur að undanförnu
eignast fjölda jarða í Vopnafirði.
„Það er spennandi ef svona maður
vill hjálpa landi og þjóð til að bæta
landgæði. Hvort hann heitir Jón
Jónsson eða Jim Ratcliffe skiptir
ekki höfuðmáli í stóra samhenginu,“
segir Else.
Fyrsta jólatrjásalan
Ráðning Else rennur út um áramótin
og bíður hún þessa dagana fregna af
því hvort framhald verði á starfinu.
Ýmis verkefni eru framundan sem
vart næst að ljúka á þessu ári, svo sem
að undirbúa frekari gróðursetningu,
finna til þess plöntur og starfsfólk og
vinna áfram með Streng og Kolviði.
Næst á dagskránni er að Landbót
ætlar að bjóða Vopnfirðingum að
koma í Þorbrandsstaði og velja sér
þar jólatré úr skógræktinni. Það
verður í fyrsta sinn laugardaginn
14. desember. „Við ætlum að
nota ágóðann af sölunni til að
kaupa aspir sem í samvinnu við
Ungmennafélagið Einherja verða
gróðursettar við fótboltavöllinn til
að búa þar til skjól,“ segir Else.
GG
Skógrækt
Stefnt að kolefnishlutleysi Vopnafjarðarhrepps
Else Möller, verkefnisstjóri skógræktar og garðyrkju á Vopnafirði. Mynd: GG
Núverandi skóglendi innan marka Vopnafjarðarhrepps. Mynd: Skógræktin