Fréttablaðið - 19.01.2023, Qupperneq 6

Á veiðislóð hjá mér
hefur bleikjan bara
ekki sést í tvö sumur.
Þetta er bara hræðilegt.
Pjetur Maack, silungsveiðimaður
Vaxtarmöguleikarnir
eru gríðarlegir.
Sigurgeir Bárðar-
son, lögfræð-
ingur hjá SFS
Þetta er bara mjög
spennandi.
Dagur B.
Eggertsson,
borgarstjóri
Á öllum stöðum er
bleikjunni að hraka.
Finnur Ingimars-
son, forstöðu-
maður Nátt-
úrufræðistofu
Kópavogs
Bleikjustofnar í Þingvallavatni
eru í umtalsvert verra ástandi
en á níunda áratugnum.
Ástæðan er hlýnun vatnsins
vegna loftslagsbreytinga og
ekkert virðist til bjargar.
gar@frettabladid.is
umhverfismál Finnur Ingimars-
son, forstöðumaður Náttúrufræði-
stofu Kópavogs, segir sláandi mun
á ástandi bleikjustofna í Þingvalla-
vatni miðað við það sem var um
miðjan níunda áratug síðustu aldar.
Finnur gekk á fund Þingvalla-
nefndar fyrr í vetur og kynnti þar
niðurstöður vöktunar á Þingvalla-
vatni. Þar kom fram að hrun væri í
viðkomu murtu og vísbendingar um
að bleikjan sé að gefa eftir.
„Á flestum stöðum er bleikjan að
gefa töluvert eftir – miðað við veiði
sem fór fram 1984. Þá var veitt á
þremur stöðum í vatninu; við Mið-
fell, við Lambhaga sem er vestan til
og svo norður á Bjarnarmöl sem er
undan þjóðgarðinum,“ segir Finnur
um stöðuna við Fréttablaðið.
„Þegar bornar eru saman veiði-
tölur og hlutfall er svolítið sláandi
munur á milli þessara tíma þar sem
bleikja hefur á flestum sviðum gefið
eftir á meðan urriði hefur vaxið
töluvert,“ segir Finnur.
Að sögn Finns er bleikjan aðlöguð
kulda. Hlýnun Þingvallavatns vegna
loftslagsbreytinga sé að öllum lík-
indum þáttur í hnignun bleikjunnar
í Þingvallavatni. „Og það er náttúr-
lega erfitt að bregðast við því, kerfið
er svo tregt,“ segir hann spurður
hvort eitthvað sé til ráða svo snúa
megi þróuninni við.
Náttúrufræðistofa Kópavogs
hefur frá árinu 2007 vaktað svif-
vistina í Þingvallavatni. Murtan
í vatninu, sem lifir á svifi, hefur
orðið fyrir miklum skakkaföllum,
sérstaklega á síðustu tveimur eða
þremur árum að sögn Finns.
Fyrir Þingvallanefnd kynnti
Finnur áform um aukna vöktun á
vatninu og lýsti nefndin áhuga á að
koma að því verkefni. „Við viljum
efla vöktunina til að fá betri sýn á
hvað er að gerast,“ segir hann.
Þessi þróun er ekki bundin við
Þingvallavatn heldur virðist dæmi-
gerð fyrir Ísland og aðra staði á
norðurslóðum. Finnur bendir á
gögn frá Íslandi og Noregi sem fram
koma í nýrri skýrslu sem byggir á
rannsókn sem nær yfir tuttugu ára
tímabil og tekur til bleikju í Noregi
og á Ísland. Einn höfunda hennar er
Guðni Guðbergsson hjá Hafrann-
sóknastofnun. „Á öllum stöðum er
bleikjunni að hraka,“ segir Finnur. n
Bleikjan í Þingvallavatni á
mjög undir högg að sækja
Murtan er að hverfa og bleikjan er að gefa eftir í Þingvallavatni. Loftslagsbreytingar eru líklegur áhrifavaldur.
Mynd/Aðsend
gar@frettabladid.is
umhverfismál „Þingvallavatn er
eitt mesta náttúruundur sem við
eigum á Íslandi og peningagræðgi er
að eyðileggja þetta alveg big time,“
segir Pjetur Maack silungsveiði-
maður.
„Á veiðislóð hjá mér hefur bleikj-
an bara ekki sést í tvö sumur. Þetta
er bara hræðilegt,“ segir Pjetur sem
á gamlan ættarbústað í landi Mið-
fells við austanvert Þingvallavatn
og hefur stundað þar silungsveiði á
stöng óslitið í hartnær fjóra áratugi.
Pjetur segir skýringuna á veikri
stöðu bleikjunnar felast í hinu
fornkveðna; að peningarnir ráði,
„money is king“, eins og hann orðar
það.
„Við Þingvallavatn núna eru tvö ef
ekki þrjú félög sem eru að selja veiði-
leyfi í urriða. Það er skylda að sleppa
öllum urriða og urriðahrygna sem
hrygnir annað hvert ár étur þyngd
sína á þremur til fjórum dögum það
ár sem hún hrygnir,“ bendir Pjetur á.
„Við það að sleppa öllum urriða
þarf hann að éta og hann étur allt.
Bændur nenna ekki að setja niður
net lengur fyrir bleikju því urriðinn
ræðst á hana í netinu og rífur allt
og tætir því hann er svo svangur,“
útskýrir Pjetur og segir einnig að
þar sem urriðinn sé svo svangur taki
hann agn veiðimanna í stórum stíl
og út spyrjist að veiðivonin sé svo
góð. „Þannig að þetta bítur í rassinn
á sjálfu sér.“ n
Pjetur Maack segir peningagræðgi
að drepa bleikjuna í Þingvallavatni
Pjetur Maack á
góðum veiði-
degi í landi
Miðfells við
Þingvallavatn.
Mynd/Aðsend
ser@frettabladid.is
sKiPulAGsmál Forkólfar Reykja-
víkurborgar hafa skipað dómnefnd
í opinni alþjóðlegri samkeppni um
þróun Keldnalands, sem Reykjavík-
urborg og Betri samgöngur standa í
sameiningu að, en undirbúningur
að uppbyggingu svæðisins hefur
staðið yfir frá 2021.
Samk væmt tilk y nningu frá
borginni eru þau Brent Toderian
og Maria Vassilakou á meðal dóm-
nefndarmanna, en þau hafi sett sitt
mark á Vankúver og Vínarborg, sem
séu iðulega tilnefndar í hópi lífvæn-
legustu borga í heimi.
„Þetta er bara mjög spennandi,“
segir Dagur B. Eggertsson, borgar-
stjóri og formaður dómnefndarinn-
ar, en fengur sé að því að fá þekkta
og öfluga sérfræðinga í dómnefnd-
ina sem muni auka áhuga á sam-
keppninni. „Hugsunin er að byggja
nýtt borgarhverfi í samræmi við
grænar áherslur framtíðarinnar,“
bætir hann við.
Samkeppnin um þróun Keldna-
holts er ein sú stærsta sem ráðist
hefur verið í hér á landi en með
henni er verið að fara nýjar leiðir
við að þróa byggð í borginni, eins og
segir í tilkynningu borgaryfirvalda.
„Í stað þess að kalla eftir hönnun-
arlausnum sem sýna ítarlegt heild-
arskipulag fyrir allt svæðið, þar sem
allt er leitt til lykta, er leitast við að
fá fram ramma um megin innviði,
svo sem Borgarlínu og græn svæði
og raunhæfa áætlun um þróun og
uppbyggingu svæðisins og lykil-
hönnunarviðmið,“ segir þar.
Lögð sé áhersla á að uppbygging
svæðisins byggi á skynsamlegri
áfangaskiptingu og f jölbreytni
byggðarinnar verði tryggð með fjöl-
mörgum smærri skipulagsreitum.
Markmiðið sé þannig að deiliskipu-
leggja og byggja þetta stóra hverfi í
mörgum smærri áföngum.
Auk Dags, Brents og Mariu eru í
dómnefndinni Hildur Björnsdóttir
borgarfulltrúi, Ólöf Örvarsdóttir,
sviðsstjóri skipulagssviðs, og Davíð
Þorláksson, Guðrún Ögmundsdótt-
ir og Þorsteinn R. Hermannsson hjá
Betri samgöngum. n
Keldnaholt byggt í anda
Vankúver og Vínar
ser@frettabladid.is
fisKeldi Sérfræðingar á vegum
Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi,
SFS, telja að fiskeldi hér á landi,
jafnt í sjókvíum og inn til lands,
geti tífaldast á næstu árum – og árs-
framleiðslan fari úr tæplega fimm-
tíu þúsund tonnum í yfir fimm-
hundruð þúsund tonn.
Samtökin birtu spá sína um þetta
efni í gærdag – og af henni má ráða
að umskipti séu að verða í fisk-
vinnslu hér á landi sem um langa
hríð hefur einkum og sér í lagi verið
háð veiðum á hafi úti.
„En það verður auðvitað að gerast
í sátt við samfélagið og náttúruna,“
segir Sigurgeir Bárðarson, lög-
fræðingur hjá SFS, „og þar kemur
til góða,“ bætir hann við, „að við
erum heldur á eftir í þessari upp-
byggingu miðað við Norðmenn og
Færeyinga og getum því lært af mis-
tökum þeirra.“
Hann segir áskoranirnar í þessu
efni vera miklar. „Vaxtarmöguleik-
arnir eru gríðarlegir,“ segir Sigurgeir
og bendir jafnframt á að það eigi
ekki bara við um verðmætasköpun-
ina, því mannaflsþörfin er mikil og
talin jafnt í beinum og afleiddum
störfum um allt land.
„Þar eru enn einar áskoranirnar
komnar,“ segir Sigurgeir. „Og þar
þarf menntakerfið að taka við sér
svo nægt framboð verði af sérhæfðu
fagfólki í uppbyggingunni á næstu
árum.“ n
Fiskeldið geti tífaldast á næstu árum
Þörfin er mikil í beinum og afleiddum störfum. FréttAblAðið/Anton brink
6 Fréttir FRÉTTABLAÐIÐ 19. jAnúAR 2023
FiMMtUDAGUr