Borgfirðingabók - 01.12.2009, Side 98

98 Borgfirðingabók 2009
látnir voru ganga sjálfala allt árið. Valdar ær hafi verið hýstar yfir
veturinn og gert vel við þær í fóðri til að tryggja frjósemi þeirra og
mjólkurlagni.4 Lömbin hafi síðan verið látin ganga undir ánum til að
tryggja öran vöxt fyrsta sumarið og þar með stytta tímann þar til þau
kæmust í slátrunarstærð eða færu að framleiða ull eða ný lömb.
Af ofangreindu má draga þá ályktun um landnýtingu á þjóðveldis-
öld að þá hafi afmörkuð svæði verið þaulræktuð á þeirra tíma mæli-
kvarða, en öflun vetrarfóðurs hafi einnig byggt mikið á engjaslætti.5
Meiri hluti búfjár virðist þó hafa gengið að mestu eða öllu leyti
sjálfala allt árið um kring. Og var meira eða minna allt aðgengilegt
land annað en tún og engjar notað til beitar. Reynt hefur verið að nýta
haga fjarri bæjum á sumrin en vetrarbeitin verið heima við. Sumar-
beitin hefur líklega að mestu verið á afréttum, en mjólkurkýr og annar
málnytjupeningur verið hafður í seljum.6 Auk beinna landbúnaðar-
34 Sama heimild, bls. 69-70.
5 Í Landabrigðisþætti Grágásar er fjöldi ákvæða um engi og engjanytjar. Gunnar Karlsson,
Kristján Sveinsson og Mörður Árnason sáu um útgáfuna 1992. Grágás. Lagasafn íslenska
þjóðveldisins, bls. 285-369.
6 Sigurður Sigurðsson. 197. Búnaðarfélag Íslands Aldarminning, síðarar bindi, bls. 61.
Gömul rétt við Trússárbotna í landi Kalmanstungu.