Borgfirðingabók - 01.12.2009, Síða 140

140 Borgfirðingabók 2009
Skólahald í Borgarnesi í 100 ár
1908 - 2008
Fyrir tíma fræðslulaga sem sett voru 1908 var stopul kennsla í Borgar-
nesi, en eftir því sem best er vitað hófst kennsla barna í Borgarnesi
veturinn 1897-98 þegar Runólfur Þorsteinsson frá Jafnaskarði var
ráðinn kennari í Borgarhreppi. Þann vetur kenndi hann alls 25 vikur,
og fimm af þeim kenndi hann fjórum nemendum í Borgarnesi.
Árið 1907 voru fræðslulög sett á Íslandi, og tóku þau gildi ári
seinna. Samkvæmt þeim var öllum 10 ára börnum skylt að sækja
skóla í fjögur ár, og áttu þau að vera orðin nokkurn veginn læs og
skrifandi þegar þau hófu skólagönguna. Í kjölfar fræðslulaganna var
fyrsta fræðslunefndin í Borgarhreppi skipuð 1908 og réð hún Magnús
Ágúst Jónsson sem kennara í hreppinn. Það varð að samkomulagi að
kennt var á tveimur stöðum þetta fyrsta skólaár, á Ölvaldsstöðum og
í nýbyggðu Góðtemplarahúsi (Mæju húsi) í Borgarnesi, sinn daginn
á hvorum stað. Þetta fyrsta skólaár voru kennsluvikurnar tæplega 25,
kenndar 30 kennslustundir á viku, nemendur 17 og þar af fimm eldri
en 14 ára. Næsta skólaár varð Borgarnes að meðtöldum býlunum
í Borgarnesi ofan við Skallagrímsdal sérstakt skólahérað og kosin
sérstök skólanefnd sem setti skólanum skólareglugerð eins og lög
gerðu ráð fyrir. Í annarri grein þeirra reglna kemur fram að það er „til-
gangur skólans að veita nemendum sem staðbesta þekkingu í þeim
fræðigreinum, sem lögboðið er að kenna börnum til 14 ára aldurs, og
að hafa heillavænleg áhrif á hugsunarhátt þeirra.“
HILMAR MÁR ARASON
AÐSTOÐARSKÓLASTJÓRI