Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.08.1985, Blaðsíða 15

Skipulagsmál Höfuðborgarsvæðisins I11985
15
Skúli G. Johnsen.
Framtíðarþróun
heilsugæslu
á höfuðborgar-
svæðinu
1974 varð merk breyting á
skipulagi heilbrigðisþjónustu
utan sjúkrahúsa hér á landi.
Meginþættir hennar, heilsu-
vernd og heimilislækningar
höfðu verið aðgreindir frá
fyrstu tíð og önnuðust heilsu-
verndarstöðvar heilsuvernd
og heimilislæknar á stofum
sínum heimilislækningar.
Með lögum um heilbrigðis-
þjónustu voru þessi svið sam-
einuð og jafnframt stefnt að
því, að þjónusta utan sjúkra-
húsa yrði efld til muna til
samræmis við nýjungar í
læknisfræði og læknisfræði-
kennslu.
Ákveðið var, að um allt land
skyldi reisa heilsugæslustöðv-
ar, stofnanir þar sem heilsu-
gæsla yrði starfrækt. Pá var
og skilgreint hugtakið heilsu-
gæsla og er það sá hluti
heilbrigðisþjónustunnar, sem
fer fram utan sjúkrahúsa
(þetta hugtak hefur fengið
ranga merkingu aðallega hjá
fjölmiðlum og í munni stjórn-
málamanna og látið taka til
allrar heilbrigðisþjónustu).
Heilsugœsla felur í sér:
Heimilislœkningar, vitjanir og
vaktþjónustu.
Sérfræðilega lœknisþjónustu
utan sjúkrahúsa.
Heimahjúkrun.
Heilsuvernd, sem tekur til:
heilbrigðisfræðslu í fyrir-
byggjandi tilgangi, mæðra-
vernd, ungbarna- og smá-
barnavernd, heilsugæslu í
skólum, ónæmisvarna,
berklavarna, kynsjúkdóma-
varna, geðverndar, áfengis-,
tóbaks- og fíkniefnavarna,
sjónverndar, heyrnarvernd-
ar, heilsuverndar aldraðra,
hópskoðana og skipulagðar
sjúkdómaleitar, félagsráð-
gjafar, þar með er talin fjöl-
skyldu- og foreldraráðgjöf,
umhverfisheilsuvernd og at-
vinnusjúkdómavernd.
Heilsugæslan sinnir mjög víð-
tæku starfssviði, sem varðar
sérhvern íbúa miklu. Milli 60-
70% íbúanna eiga erindi við
heilsugæslu á hverju ári. Að
meðaltali er árlegur fjöldi
samskipta við heilsugæslu-
stöð 4-5 á íbúa.
Áratugalöng umræða hefur
átt sér stað um nauðsyn úr-
bóta í læknisþjónustu utan
sjúkrahúsa í Reykjavík og
umhverfi. Skipulag þessarar
þjónustu og fyrirkomulag var
fyrir löngu orðið úrelt og
þjónustan svaraði ekki kröf-
um tímans. Starfræksla
heilsugæslustöðva hér á svæð-
inu hófst árið 1977 í Árbæjar-
hverfi og hafa síðan bæst við
þrjár stöðvar í Reykjavík og
Kópavogi, Seltjarnarnesi og
Mosfellssveit, ein á hverjum
stað. Ekki er húsnæði þessara
stöðva allra þó fullnægjandi
og í mörgum tilvikum er not-
ast við bráðabirgðahúsnæði.
Heilsugæsla verður hverfis-
bundin þjónusta og eru til
þess ýmsar ástæður. Til að
unnt sé að sinna heimilisþjón-
ustu svo sem vitjunum í
heimahús, ungbarnaeftirliti
og heimahjúkrun þarf starfs-
liðið að vera nálægt íbúðar-
hverfum. Það er ekki síður
mikilvægt að tryggja góðan
aðgang þeirra sem oftast
þurfa á þessari þjónustu að
halda, barna og gamalmenna
og er nálægð þjónustunnnar
við íbúann því höfuðatriði.
Jafnframt hefur komið í ljós,
að stofnanir, sem hafa svona
víðtækt starfssvið mega ekki
vera stórar því þá verður
starfsskipulagið flókið og
þjónustan ópersónuleg. Það
er því talið æskilegast, að
stærð heilsugæslustöðvar sé
miðuð við að þjóna 6-8.000
manns.
Heilsugæsla samkvæmt
lögum um heilbrigðisþjónustu
frá 1973. Hornklofi merkir að
hluti þjónustunnar geti farið
fram á heilsugæslustöð.
[ SLYSADEILD )
LYFJABUÐ
[SÉRFR/EÐINGAR ]
[ RONTGENRJÓNUSTA
SJÚKRAHÚS
[ TANNLÆKNIR ]
heilsugæslustöð]
]