Skessuhorn - 23.11.2022, Page 25

MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 2022 25
Veturinn er hreint ekkert á því að
síga yfir landið og haustið heldur
enn velli þótt aðventan sé handan
við hornið. Það er auðvelt að ferð­
ast um landið og það nýta ferða­
menn sér. Strax eftir að heimsfar­
aldurinn rénaði jókst ferðamanna­
straumur mikið enda fólk komið
í þörf fyrir að hleypa heimdrag­
anum. Ferðaþjónustan og aðrar
atvinnugreinar hafa brugðist hratt
við auknum ferðamannastraumi til
landsins eftir heimsfaraldur Covid­
19. Við Austur völl, við Gullfoss, á
Vestfjörðum, Austfjörðum og já um
allt land hefur mátt sjá hrifnæma
ferðamenn sem hafa notið þess að
fanga það sem fyrir augu ber.
Stuðningur stjórnvalda
í heimsfaraldri
Íslendingar og heimurinn allur
stóð frammi fyrir algerlega for­
dæmalausri stöðu vorið 2020,
áhrifin skullu á alla heimsbyggð­
ina af miklum þunga á örskömmum
tíma. Íslendingar stóðu frammi fyrir
harkalegri niðursveiflu í efnahagslíf­
inu eins og heimurinn allur og fljótt
var ljóst að ráðast yrði í aðgerðir án
hliðstæðu af hendi stjórnvalda. Með
mörgum ákveðnum skrefum voru
settir saman aðgerðarpakkar til að
verja fólk og fyrirtæki. Augljóst var
að það þyrfti að verja ferðaþjónustu­
fyrirtæki svo niðursveiflan felldi þau
ekki sem strá í sviptivindum.
Ráðist var í aðgerðir er fólu í
sér m.a. frestun greiddra gjalda og
með auknum útgjöldum ríkissjóðs,
skattalækkunum og lánafyrirgreiðslu
með ríkisábyrgð. Seðlabankinn fór í
lækkun stýrivaxta og bindiskyldu.
Lagðar voru fram aðgerðir sem var
ætlað að vinna gegn atvinnuleysi og
tekjumissi einstaklinga með hluta­
atvinnuleysisbótum, aðgengi að
séreignarsparnaði, frestun skatt­
greiðslna fyrirtækja og fyrirgreiðslu
vegna rekstrarlána til þeirra. Allar
þessar aðgerðir voru hluti af fjöl­
mörgum úrræðum er stjórnvöld
settu fram. Ferðagjöfin var og nýtt
af landanum í glugganum er opnað­
ist sumarið 2020 og aftur sumarið
2021. Gistináttaskattur var felldur
niður tímabundið á tímabilinu og
gjalddagar skatts frestað.
Ferðaþjónustan
heldur velli
Í dag er ferðaþjónustan á fleygi ferð,
kortavelta ferðamanna staðfestir
það. Í umræðunni hefur komið fram
að hún sé næst því sem var fyrir far­
aldurinn. Það er mikilsvert að ferða­
þjónustan verði aftur grunnstoð
í atvinnulífinu og þannig áhrifa­
þáttur í efnahagsbata út úr Covid.
Við erum öll minnug þess hvað
gosið í Eyjafjallajökli hafði gríðar­
lega mikil áhrif á aukinn ferða­
mannastraum til Íslands sem skilaði
sér í auknum gjaldeyrisforða og kom
okkur hraðar út úr fjármálahrun­
inu. Ferðaþjónustu aðilar eru á því að
sjaldan eða aldrei hafi gengið eins vel
og liðið sumar. Það er mikill kraftur
er býr í íslenskum ferðaþjónustu­
aðilum, þeir nú sem fyrr eru mjög
einbeittir í taka vel á móti okkar
ferðamönnum og er möguleikar
hvers staðar nýttir til að skapa upp­
lifun og ógleymanlegar minningar.
Árangur
aðgerða þegar ljós
Í skýrslu fjármálaráðherra til
Alþingis um mat á árangri aðgerða
heimsfaraldursins kemur fram að
stjórnvöld veittu sveitarfélögum þar
sem ferðaþjónustan lék stórt hlut­
verk í atvinnusköpun beinan fjár­
stuðning.
Tekjufallsstyrkjum sem var ætlað
að styðja rekstraraðila sem höfðu
orðið fyrir tímabundnu tekjufalli
nýttist mjög vel rekstraraðilum í
ferðaþjónustu eða 66% hlutdeild
af heildarfjárhæð úrræðisins. Eins
var með lokunarstyrki en um 87%
fjárhæðarinnar fór til fyrirtækja í
ferðaþjónustu. Ríflega helmingur
stuðnings lána fór til rekstraraðila í
ferðaþjónustu. Einstaklingar starf­
andi í ferðaþjónustu fengu um 47% af
greiddum hlutabótum, flestir þeirra
störfuðu í veitingasölu og þjónustu
og rekstri gististaða. Heildarniður­
staða af árangri aðgerðapakka stjórn­
valda verður þó ekki ljós fyrr en af
einhverjum árum liðnum.
Ísland sem ferðamannaland
verður til með orðspori um stór­
brotna og fallega náttúru og land
sem er aðgengilegt og öruggt. Við
búum að því að vera gestrisin og það
skipti máli að styðja þétt við bakið
á atvinnugreininni í heimsfaraldi
sem varð til þess að við gátum boðið
fólki heim og boðið upp á góðar
minningar sem það tekur með sér
heim aftur.
Íslendingar hafa lagt mikið á sig
til að ná þessum árangri.
Halla Signý Kristjánsdóttir
Höfundur er þingmaður Fram-
sóknarflokks í NV kjördæmi
Um þessar mundir stendur yfir árleg
fjárhagsáætlunargerð allra sveitar­
félaga og vinna henni tengdri. Fjár­
hagsáætlun Akraneskaupstaðar var
til fyrri umræðu í bæjarstjórn þann
8. nóvember sl. Áður hafði áætl­
unin komið til afgreiðslu í bæjar­
ráði, þar sem lögð var fram tillaga
frá meirihlutanum um óbreytt álag
fasteignagjalda og var sú tillaga sam­
þykkt af fulltrúum Sjálfstæðisflokks­
ins og Samfylkingarinnar en ekki
fulltrúa Framsóknar og frjálsra.
Hvað þýðir óbreytt álag og hvaða
afleiðingar hefur það fyrir fasteigna­
eigendur á Akranesi? Þegar borið
er saman fasteignamat áranna 2022
og 2023 kemur í ljós að óbreytt álag
þýðir u.þ.b. 15 ­ 30% hækkun á fast­
eignaeigendur á Akranesi. Hækkun
sem getur þannig numið tugum þús­
unda á ári fyrir heimili og fyrirtæki
í bæjarfélaginu. Svo mikla hækkun,
er í mínum huga ómögulegt að færa
rök fyrir að eðlilegt sé að leggja að
fullu á heimili og fyrirtæki. Ekki síst
vegna þess að á sama tíma er lögð
fram fjárfestinga­ og fjárhagsáætlun
sem ber þess ekki nokkur merki að
draga eigi saman í helstu útgjalda­
liðum sveitarfélagsins, heldur þvert á
móti. Áætlunin gerir ráð fyrir gríðar­
legum innri vexti og má þar t.d.
nefna að gert er ráð fyrir að launa­
liður kaupstaðarins vaxi um tæpan
milljarð á milli áranna 2021 til 2023.
Hækkandi verðbólga, vextir,
matar verð og í raun öll útgjöld er
sá raunveruleiki sem við heimilum
blasir í dag og má gera ráð fyrir því
að sú staða verði viðvarandi næstu
misseri. Í ljósi fyrrgreinds var eðli­
lega mikil umræða um þessa miklu
skattahækkun á fundi bæjarstjórnar
þann 8. nóvember sl. þar sem full­
trúar Sjálfstæðisflokksins og Sam­
fylkingarinnar, sem skipa meirihluta
bæjarstjórnar, töluðu um að bæjar­
sjóður þyrfti að nýta sinn tekjustofn
betur og það væri ábyrgðarleysi að
gera annað auk þess sem bæjarsjóður
yrði af tekjum frá Jöfnunarsjóði væri
tekjustofninn ekki nýttur betur. Til
þess að útskýra nánar, þá er í raun
ekki vitað hvort eða þá hversu mikið
sveitarfélagið verður af framlagi
Jöfnunarsjóðs, það framlag mótast
af mörgum ólíkum þáttum og í raun
ómögulegt að áætla að við verðum
hér af miklu framlagi. Hins vegar er
alveg ljóst að við erum ekki að gæta
að okkar aðal hagsmunahópum á
Akranesi, það eru íbúar og fyrirtæki.
Þessum málflutningi mótmæltu
eðlilega fulltrúar Framsóknar og
frjálsra, en í okkar huga felst mikil
ábyrgð í því að nálgast skattstofninn
af skynsemi og sanngirni og deila
ábyrgðinni rétt og jafnt.
Fasteignagjöld eru skattur og sem
slíkur er hann annar stærsti tekju­
liður sveitarfélaga á eftir útsvari.
Hann er því sveitarfélaginu augljós­
lega gríðarlega mikilvægur í upp­
byggingu. Uppbyggingin má hins
vegar aldrei ákvarða stofninn.
Sú umgjörð sem markar útreikn­
ing skattstofnsins er svo efni í aðra
grein. Fasteignaskatturinn ræðst
óheft af markaðsvirði þ.e.a.s hann
reiknast af meðal söluverði þeirra
eigna sem seldar voru í sveitar­
félaginu á liðnu ári. Stofninn er
því háður áhrifaþáttum sem hinn
almenni fasteignareigandi getur ekki
með nokkru móti haft áhrif á eða
brugðist við. Síðastliðin ár hafa verið
gífurlegar hækkanir á fasteigna­
markaði og má segja að ástandið hafi
verið nær stjórnlaust um tíma þegar
fasteignir hækkuðu um milljónir
ef ekki tugi milljóna á skömmum
tíma. Þessar hækkanir skila sér svo
beint inn í hækkun fasteignamats.
Það er lagaumgjörðin um útreikning
skattstofnsins sem þarf að skoða. Á
meðan það er ekki gert verða bæjar­
fulltrúar að bregðast við og lækka
álagsstofninn á móti hækkandi fast­
eignamati til þess að koma í veg fyrir
hækkanir líkt og nú blasa við okkur.
Mörg sveitarfélög á höfuðborgar­
svæðinu hafa þegar kynnt lækkanir
á álagningu fasteignagjalda. Það
skýtur því skökku við að á sama
tíma og Akraneskaupstaður ræðst
í markaðs átak (Það er stutt) sem að
ákveðnu leyti er beint að íbúum
höfuðborgarsvæðisins ætli sveitar­
félagið að halda sig við óbreytta
álagsprósentu. Það hljóta jafnframt
að teljast nokkuð sérstök skilaboð
til þeirra fyrirtækja (byggingaraðila)
sem tóku þátt og greiddu að hluta
fyrir átakið, að nú komi stóri reikn­
ingurinn. Að það sé vilji Sjálfstæð­
isflokksins og Samfylkingarinnar á
Akranesi að hækka fasteignaskatt á
heimili og fyrirtæki um 15–30%.
Á síðasta kjörtímabili (2018
–2022) voru Framsókn og frjálsir
í meirihluta. Á því tímabili var
álagsprósentan markvist lækkuð
á móti hækkandi fasteignamati.
Við upphaf kjörtímabilsins var
álagsprósentan 0,3100% en endaði í
0,2514% við lok kjörtímabils. Það er
þessi vegferð sem við í Framsókn og
frjálsum viljum halda áfram en fyrir
því virðist vera takmarkaður áhugi
hjá núverandi meirihluta. Það skal
þó tekið fram að eftir umræður og
mótrök minnihlutans óskaði bæjar­
ráð eftir frekari rýningu á álags­
prósentu á milli umræðna en málið
kemur til endanlegrar afgreiðslu
bæjarstjórnar þann 13. desember nk.
Því fylgir mikil ábyrð að vera
bæjar fulltrúi. Okkur ber að gæta hag­
kvæmni og skynsemi í rekstri bæjar­
sjóðs og allar þær ákvarðanir sem
við tökum verða að vera með hags­
muni heildarinnar í huga. Ábyrgð
okkar bæjarfulltrúa einskorðast samt
ekki eingöngu við rekstur bæjar­
ins því sveitarfélögin í landinu leika
stórt hlutverk í heildar hagkerfinu.
Á sama tíma og ríkisstjórnin fer í
aðgerðir til þess að reyna ná niður
verðbólgu og kallar eftir aðkomu
allra að því borði geta sveitarfélögin
ekki leyft sér að stinga hausnum bara
í sandinn og beðið eftir því að þetta
líði hjá. Sveitarfélagið mun kannski
ekki redda málunum eitt og sér með
þessari aðgerð, en við erum hluti af
heild og okkur bera að taka þátt með
hag íbúa að leiðarljósi.
Þetta getur ekki og má ekki
verða okkar innlegg. Við erum hér
markvisst að gæta hagsmuna okkar
íbúa og fyrirtækja þannig að rétt­
læti og sanngirni sé höfð að leiðar­
ljósi í öllum þeim ákvörðunum sem
eru teknar.
Ragnar Sæmundsson
Höf. er oddviti Framsóknar og
frjálsra í bæjarstjórn Akraness.
Þegar líður að 1. desember ár hvert
hefjast jafnan umræður og umfjöllun
í fjölmiðlum um sóknargjöld sem
renna til safnaða Þjóðkirkjunnar og
annarra trúfélaga. Það er svo sem
ekki að undra en greiðsla gjaldsins
næstkomandi ár er miðuð við skrán­
ingar í trúfélög þann 1. desember.
Margt hefur verið sagt og skrifað
um tilurð og eðli sóknargjaldsins
og ætla ég mér ekki að leggja meira
til þeirra mála að þessu sinni. Mig
langar frekar að spyrja þeirrar spurn­
ingar í hvað þessir peningar fara?
Ég ætla fyrst að líta til Akra­
nessafnaðar sem er einn af söfnuðum
Garða­ og Saurbæjarprestakalls. Þar
ber fyrst að nefna rekstur og viðhald
mannvirkja, sem eru Akraneskirkja
og Safnaðarheimilið Vinaminni.
Akraneskirkja var vígð árið 1896 og
er því 126 ára. Akurnesingar hafa sótt
þangað á stundum gleði og sorgar og
sér til uppbyggingar í meira en öld.
Sóknarnefnd kirkjunnar hefur lagt
áherslu á að sinna viðhaldi kirkjunnar
með sóma svo við Akurnesingar
getum verið stolt af kirkjunni okkar.
Kirkjan er enda fögur og setur mik­
inn svip á bæinn. Kirkjubyggingin
er þannig menningarverðmæti sem
mikilvægt er að standa vel að. Það er
þó bara kirkjan sjálf, fjöldi viðburða
af ýmsum toga fara fram í húsnæði
safnaðarins í hverjum mánuði, allt
árið um kring og útheimtir það mikla
vinnu og alúð til að umgjörð slíkra
viðburða sé slík að sómi sé að. Gestir
skipta tugum þúsunda á ári hverju.
Sóknargjöldin standa einnig
undir launakostnaði starfsmanna
kirkjunnar, organista, kirkjuvarðar,
umsjónarkonu safnaðarheimilisins
og skrifstofustjóra. (Prestarnir eru
ekki starfsmenn safnaðarins). Allt
þetta góða fólk er nauðsynlegt fyrir
starf kirkjunnar.
Þá er ótalið það mikla starf sem
fram fer á vegum kirkjunnar. Guðs­
þjónustur, sunnudagaskóli, barna­
og unglingastarf, fermingarfræðsla
og opið hús fyrir eldri borgara og
svo að sjálfsögðu kirkjukórinn sem
hefur sett mikinn svip á menn­
ingarlíf bæjarins til fjölda ára. Það
eru einnig fjölmargir sem leita til
presta kirkjunnar í sálgæslu og eftir
fjárhagsaðstoð.
Sóknargjöldin eru grunnstoð
í rekstri safnaðarins, það væri
söfnuð inum ómögulegt að standa
undir hefðbundnu safnaðarstarfi og
rekstri húsnæðis ef sóknargjaldanna
nyti ekki við.
Í minni söfnuðum prestakalls­
ins, Innra­Hólmssöfnuði, Leirár­
söfnuði og Saurbæjarsöfnuði, duga
tekjur vart fyrir föstum útgjöldum
og víða er mikil uppsöfnuð viðhalds­
þörf og ekki eru til peningar til mæta
henni. Góðar gjafir hafa staðið undir
endurbótum á Innra – Hólmskirkju
sem nú standa yfir. Söfnuðirnir
standa fyrir líflegu helgihaldi og
glæsilegur kór prýðir menningarlíf
Hvalfjarðarsveitar við mörg tilefni.
Einnig hefur verið barnastarf í Hval­
fjarðarsveit og fyrir skömmu síðan
var farið í dagsferð í Vatnaskóg.
Söfnuðir Þjóðkirkjunnar standa
fyrir líflegu og mikilvægu starfi
fyrir samfélagið og standa vörð um
byggingar sem skipta okkur máli.
Með því einu að vera skráður
í Þjóðkirkjuna leggur maður því
mikið til.
Sr. Þráinn Haraldsson
Höf. er sóknarprestur í Garða- og
Saurbæjarprestakalli
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Hvað verður um
sóknargjöldin? Ferðaþjónustan kom
vel undan vetri
Hver er að gæta hagsmuna fasteignaeigenda á Akranesi?