Feykir - 19.01.2022, Blaðsíða 1

Á bænum Þernunesi í Reyðarfirði
gerðist hið óvænta að hin klassíska
verndandi arfgerð, ARR, gegn
riðuveiki í sauðfé fannst í fyrsta sinn í
íslenskri kind. Þetta er stórmerkur
fundur, því hér er um að ræða arfgerð
sem er alþjóðlega viðurkennd sem
verndandi og unnið hefur verið með í
löndum Evrópusambandsins við
útrýmingu riðu með góðum árangri,
eftir því sem fram kom á rafrænum
fundi sem haldinn var sl. mánudag af
hópi sem hefur verið að rannsaka
þessi mál sl. ár.

Aldrei áður hefur arfgerðin fundist í
sauðfé hérlendis, þrátt fyrir víðtæka leit,
en nýlega hafa verið fluttar fréttir af
annarri fágætri arfgerð sem fundist hefur
í örfáum kindum, m.a. á Sveinsstöðum í
A-Hún., T137 sem ítalskir vísindamenn
hafa sýnt fram á að virki verndandi þar
í landi. Sú arfgerð er hins vegar ekki
viðurkennd af Evrópusambandinu né
íslenskum yfirvöldum, enn sem komið
er, segir í tilkynningu hópsins. Hingað
til hefur verið litið svo á að íslenska
kindin byggi ekki yfir arfgerð sem væri
fullkomlega verndandi líkt og þekkist í
mörgum erlendum sauðfjárkynjum og
frá árinu 1986 hafa allar hjarðir þar sem
kind greinist með dæmigerða riðu hér á
landi, verið skornar niður.
Stórátak í riðuarfgerðar-
greiningum að hefjast
Síðastliðið vor var hleypt af stokkunum
tveimur rannsóknarverkefnum sem
höfðu sama meginmarkmið - að leita
að verndandi arfgerðum gegn riðu í
íslensku sauðfé. Annars vegar eru það
sérfræðingar á Ráðgjafarmiðstöð land-
búnaðarins og Tilraunastöð Háskóla
Íslands í meinafræðum að Keldum og
hins vegar sauðfjárbóndinn Karólína
Elísabetardóttir í Hvammshlíð ásamt
erlendum vísindamönnum sem standa
fyrir rannsóknunum. Þessi rannsóknar-
verkefni hlutu bæði styrk úr Þróunar-
sjóði sauðfjárræktarinnar sem er í umsjá
Atvinnu- og nýsköpunarráðuneytis-
ins. Forsvarsmenn þessara verkefna
mynduðu síðan teymi sem unnið hefur
saman. Þar sem vonin var veik að
finna ARR arfgerðina þá var ætlunin
að rannsaka alla mögulega breytileika í
príonpróteininu í þeim tilgangi að finna
fleiri arfgerðir sem gætu mögulega nýst
til að auka riðuþol íslensku kindarinnar.
Jafnframt var horft til þess að skoða fé
af íslenskum uppruna á Grænlandi, ef
þrautalendingin yrði að sækja þyrfti
erfðaefni út fyrir landsteinana.
Þessi fundur gefur miklar vonir um
að fé með ARR arfgerðina geti fundist
víðar á landinu en um þessar mundir
er að hefjast stórátak meðal bænda
í riðuarfgerðargreiningum, þar sem
áætlað er að ná a.m.k. upplýsingum um
arfgerðir 15 þúsund gripa til viðbótar
nú í vetur. Það er því orðinn raunhæfur
möguleiki að bændur geti fundið ARR
ásamt fleiri spennandi arfgerðum s.s.
T137-breytileikanum sem hugsanlega
mun einnig virka fullkomlega vernd-
andi í íslensku sauðfé þannig að hægt
verði að útrýma sjúkdómnum í náinni
framtíð. Eyþór sagði á fundinum að
væntanlega kæmi sæði með þessu
verndandi geni inn á sæðingarstöðvar
í haust og fyrstu gripir myndu þá fæð-
ast næsta vor. /PF
03
TBL
19. janúar 2022
42. árgangur : Stofnað 1981
Frétta- og dægurmálablað
á Norðurlandi vestra
BLS. 8
BLS. 9
BLS. 6–7
Annar hluti fréttaannáls Feykis
er í miðopnu blaðsins
Kosningar og jákvæðir
framtíðarstraumar
Ólafur Magnússon
á Sveinsstöðum stýrir
áskorendapennanum
Sitthvað um sam-
einingu sveitarfélaga
Við þjónustum bílinn þinn!
Hesteyri 2 Sauðárkróki Sími 455 4570
Verkstæðið okkar annast viðgerðir fyrir einstaklinga
og fyrirtæki. Menntaðir og hæfir tölvuviðgerða-
menn með áralanga reynslu.
24 . jú í 2019
39. r r : t f
r tt - d gur álablað
l i vestra
BLS. 3
BLS. 4
Marín Lind Ágústsdóttir
körfuboltakona er íþrótta-
garpur Feykis að þessu sinni
Fullt framundan
BLS. 4
1238: The Battle of Iceland
tekur til starfa á Sauðárkróki
Lilja opnaði
sýninguna með
sverðshöggi
Nýprent ehf. Borgarflöt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Stórprent í toppgæðum
Við prentum strigamyndir, auglýsingaskilti og
plaggöt í hinum ýmsu stærðum og gerðum
BORGARTEIGI 5 550 SAUÐÁRKRÓKUR & 571 5455 / 899 5227 / 691 6227
Smurþjónusta – Dekkjaþjónusta – Bremsuviðgerðir
Pústviðgerðir – Almenn bifreiðaþjónusta
BORGARFLÖT 19 550 SA ÐÁRKRÓKUR & 8 9 5 27
Meirapróf - Vinnuvélanámskeið
Ökunám - Endurmenntun
Birgir Örn Hreinsson
Ökukennari
S: 892-1790
bigh@simnet.is
www.facebook.com/velavalehf
www.facebook.com/velavalehf
& 453 88 88 velaval@velaval.is
HEIMILISMATUR Í HÁDEGINU
Heitur matur kr. 1.490 | Súpa og brauð kr. 1.100
www.ommukaffi.is
Heimilisiðnaðarsafnið
á Blönduósi
Sýning um íslensku
lopapeysuna á
safninu í sumarSjóvá Kvennahlaup ÍSÍ fór fram
í þrítugasta sinn á laugardaginn
var, þann 15. júní, í blíðskaparveðri
um allt land. Frábær þátttaka var
í hlaupinu og gera má ráð fyrir að
um 10.000 konur hafi tekið þátt
á yfir 80 stöðum um allt land og
víða erlendis, að því er fram kemur
í fréttatilkynningu frá Íþrótta- og
Ólympíusambandi Íslands.

Íbúar á Norðurlandi vestra létu sitt ekki
eftir liggja. Á laugardaginn var hlaupið
á Borðeyri, Blönduósi, Sauðárkróki,
Hólum og Hofsósi eftir því sem
Feykir kemst næst. Á Hvammstanga
var tekið forskot og ræst til hlaups
á miðvikudag en í Fljótum verður
hlaupið frá Sólgarðaskóla nk. föstudag
klukkan 10:30. Íbúar Dvalarheimilisins
á Sauðárkróki og notendur Dagdvalar
tóku nú þátt í hlaupinu í fyrsta sinn og
eftir góða upphitun fór myndarlegur
hópur í gönguferð, hver við sitt hæfi,
og fengu þátttakendur að launum
verðlaunapening úr hendi þeirra Árna
Bjarnasonar á Uppsölum og Halldórs
Hafstað í Útvík. /FE
Kvennahlaupið í þrítugasta sinn
Góð þ tttaka í hlaupinu
Algengt er að ættliðir fari saman í Kvennahlaupið. Þessar þrjár konur komu samtímis í mark á Hofsósi. Ester Eiríksdóttir, lengst t.h. var elsti þátttakandinn þar, 75 ára gömul, en
hún hljóp léttilega í markið ásamt nöfnu sinni og sonardóttur, Ester Maríu Eiríksdóttur, og tengdadóttur, Kristínu Bjarnadóttur. MYNDIR: FE
Góð þátttaka var hjá íbúum Dvalarheimilisins og notendum Dagdvalar.
31
TBL
19. ágúst 2020
40. árgangur : Stofnað 1981
Frétta- og dægurmálablað
á Norðurlandi vestra
BLS . 6–7
BLS. 4
Olíutankarnir á Króknum
teknir niður
Nýttir se meltu-
geymar á Vestfjörðum
BLS. 10
Hrafnhildur Viðars hefur
opnað sérhæfða naglasnyrti-
to u á Sauðárkróki
Game of Nails
Hera Birgisdóttir læknir segir
frá degi í lífi brottflutts
Saknar íslenska
viðhorfsins
„þetta reddast“
Bjóðum alhliða lagnahreinsun á sérútbúnum bíl
Losum stíflur úr salernum, niðurföllum, frárennslislögnum, regnvatns- og skólplögnum.
Hreinsum trjárætur úr lögnum. Myndum lagnir sé þess óskað og og afhendum verkkaupa
á minnislykil. Sjáum um tæmingar á rotþróm. Bíll okkar er einnig útbúinn til hreinsunar
á sandföngum, fitu- og olíugildrum.
Holræsa- og stífluþjónusta
Leitið nánari upplýsinga í síma 452 2958.
Sími 452 2958 • Oddagata 18 • 545 Skagaströnd • terra.is • nordvesturland@terra.is
i i í i
t i t i i f i i t li
f i t i. t i fi t l i
l l .
HÁEYRI 1 SAUÐÁRKRÓKI SÍMI 455 4400
.facebook.co /velavalehf
.facebook.co /velavalehf
453 88 88 velaval velaval.is
re t e f. r arfl t Sau ár r ur Sí i re t re t.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
Borgaröt 1 550 Sauðárkrókur Sími 455 7171 nyprent@nyprent.is
í
i re tu stri a dir, au l si as ilti
la t í i u su st r u er u
Veðrið hefur leikið við landsmenn
undanfarna daga með hita upp á
20 stig og jafnvel meira og að
sjálfsögðu stillu norðanlands sem
er ávísun á næturdögg. Á mánu-
dagsmorgun mátti sjá hvernig
áfallið baðaði umhverfið a.m.k. í
og við Sauðárkrók. Á Borgarsand-
inum höfðu maurköngulær
spunnið breiðu af fallegum vefjum
svokölluðum vetrarkvíða sem
Ingólfur Sveinsson, sá er tók
meðfylgjandi mynd, segir
sjaldgæfa sjón.
Matthías Alfreðsson, skordýrafræð-
ingur hjá NÍ segir vetrarkvíða vera
náttúrufyrirbrigði sem voðköngulær
eru þekktar fyrir að spinna og leggist
eins og silki yfir gróður. Blökkuló
(Erigone arctica) er dæmi um tegund
sem skilur eftir sig slíka þræði.
Á vef Náttúrufræðistofnunar Ís-
lands kemur fram að maurkönguló sé
tiltölulega sjaldgæf en fundin í öllum
landshlutum, e.t.v. algengari um
norðanvert landið en á landinu
sunnanverðu, á miðhálendinu í
Fróðárdal við Hvítárvatn.
Maurkönguló finnst í runnum og
trjám, einnig í klettum og skriðum,
ekki eins hænd að vatni og frænka
hennar sveipköngulóin (Larinioides
cornutus). Vefurinn er hjóllaga,
tengdur milli greina inni í runnum eða
utan í þeim eða á milli steina. Hér á
landi hafa maurköngulær fundist
kynþroska í júlí og ágúst.
Almennt
Maurkönguló er lítt áberandi þar sem
lítið er af henni og hún dylst vel í
kjörlendi sínu. Auk þess er vefurinn
fíngerður og óáberandi, varla nema um
hálfur metri í þvermál ef aðstæður
leyfa.
Maurkönguló er mjög lík sveip-
könguló, þó heldur minni, og er
stundum vissara að aðgæta kynfæri til
að aðgreina þessar frænkur með vissu.
Oftast er afturbolur þó dekkri á
maurkönguló og ekki ljós rönd aftur
eftir honum miðjum. Miðbakið er að
mestu dökkt en ljóst þverbelti sker
dökka flekkinn í tvo hluta rétt framan
miðju á kvendýrum. Þetta getur þó
verið breytilegt. Neðan á afturbol eru
tveir svigalaga ljósir blettir eins og á
sveipkönguló, og fætur eru sömuleiðis
rauðleitir eða rauðgulir með dökkum
beltum.
Í heiminum eru þekktar um 44.000
tegundir köngulóa, á Íslandi 91 tegund
auk slæðinga. /PF
Köngulóin sveipar melgresið silki
Áfall næturinnar í sólargeislum árdagsins
Þessa skemmtilegu mynd tók Ingólfur Sveinsson sl. mánudagsmorgun af maurkönguló sem hafði strengt vef milli melgresisstráa. Sagði hann vefina hafa
verið fjölmarga á svæðinu og sagði slíka breiðu vefja sem baðaðir eru næturdögginni kallaða vetrarkvíða. Sáust þeir vel í morgunsárinu áður en döggin hvarf
með hækkandi sól. MYND: INGÓLFUR SVEINSSON
Skúli Þórðar svarar Tón-lystinni
Skrapaði níu ára
saman nægu fé til
að kaupa sólóplötu
Rúnars Gunnarssonar
Riðuveiki gæti heyrt sögunni til í framtíðinni
Hin klassíska rndandi arfger (ARR)
gegn riðuveiki í sauðfé er fundin
Hrúturinn Gimsteinn ber sannarlega nafn með rentu en hann er sá eini hér á landi sem greinst
hefur með ARR arfgerðina hingað til. Með honum á myndinni eru sambýlingar hans frá Þernunesi
í Reyðarfirði, ærnar Katrín og Svandís sem nefndar eru eftir ráðherrum ríkisstjórnarinnar, og Njálu-
Brenna, Njálu-Saga og Hallgerður. MYND AÐSEND