Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2023, Blaðsíða 64

62 Tímarit hjúkrunarfræðinga | 2 . tbl. 99. árg. 2023
góð leið til þess að auka möguleika til náms og samskipta við
kennara í faraldrinum og sparaði jafnvel tíma:
Það munar svo miklu […] að þurfa að keyra alla leið
niður á Hringbraut, finna bílastæði, allt þetta fyrir
korters, tuttugu mínútna, eða hálftíma fund, og svo alla
leið til baka. Þetta sparar manni hellings tíma að nota
þetta Zoom. (Viðtal 4.)
Öðrum þótti fjarkennslan ópersónuleg og líkaði betur að hafa
samskipti við kennara augliti til auglitis: „Það er þessi fjarlægð
sem netið veitir manni eða gefur manni, maður fær ekki þennan
„kontakt“ við leiðbeinendur.“ (Viðtal 4.)
Margir nemendanna úr HÍ höfðu í fyrsta sinn aðgang að
upptökum á fyrirlestrum á þessu tímabili. Þeir voru mjög
ánægðir með þá breytingu og sögðu skólann hafa tekið stórt
stökk í þróun fjarkennslu. HA var kominn lengra í rafrænum
kennslulausnum og lýstu nemendur þaðan minni vandræðum
út af fjarkennslu. Einn nemandi sagði: „Ég hugsa stundum:
Hvernig komst ég í gegnum fyrra nám án þess að hafa aðgang
að upptökum á öllum fyrirlestrum? Mér finnst það algjör snilld
að hafa allar upptökur aðgengilegar og líka fyrir próf.“ (Viðtal
3.)
Nemendum þótti gott að geta horft á upptökur þegar þeim
hentaði, sérstaklega þeim sem áttu fjölskyldu. Aðrir óskuðu
eftir kennslu í fjarfundarbúnaði í rauntíma þar sem kennari
væri viðstaddur og hægt væri að hafa samskipti og spyrja
spurninga. Einn nemandi sagði: „Maður tengir rosalega lítið
við námsefnið við að horfa bara á upptökur. Mér finnst það ekki
skemmtileg aðferð til að læra.“ (Viðtal 3.)
Nemendurnir töldu að kennarar hefðu þurft að fá betri
kennslu á þau forrit sem notuð voru og að ýmislegt hefði betur
mátt fara í fjarkennslunni. Fyrir kom að kennarar nýttu gamlar
upptökur og hljóðgæði þeirra væru léleg. Þá lýstu nemendur
því að kennarar virtu síður tímamörk kennslustunda þegar um
upptökur var að ræða og fyrirkomulag heimaprófa hafi leitt til
óhóflegra langra prófa.
Nemendunum gekk einnig misvel að aðlagast tæknilegum
breytingum, þrír þeirra töldu tæknilegar leiðbeiningar
og aðstoð vera ábótavant: „Það hefði líka mátt vera betri
aðstoð við okkur, eldgömlu nemendurna, sem eiga erfiðara
með tæknileg atriði, ég var í miklum vandræðum.“ (Viðtal 4.)
Annar nemandi taldi þörf á aukinni námsráðgjöf samhliða
fjarkennslu og sagði: „Ef það á að vera með mikla kennslu á
netinu þá þarf að vera samhliða eitthvað námskeið um hvernig
þú átt að læra heima, eða skipuleggja þig.“ (Viðtal 3.)
Áskoranir í klínísku námi
Klínískt nám þurfti einnig að aðlaga breyttum aðstæðum og
óvissa skapaðist í kringum það. Flestir sögðu skipulagið hafa
gengið vel miðað við aðstæður en töldu þó ástandið hafa
haft talsverð neikvæð áhrif. Nokkrir nemendur urðu að gera
hlé á klínísku námi þar sem lokað var fyrir aðgengi nemenda
á sumum heilbrigðisstofnunum og ekki mátti fara á milli
stofnana, bygginga eða deilda innan stofnana. Þeir nemendur
sem voru í vinnu með námi þurftu að vera í klínísku námi á
þeirri deild sem þeir unnu á til þess að geta lokið því. Það
leiddi til þess að sumir tóku námið á deild sem þeim þótti ekki
hafa skýra tengingu við innihald námskeiðsins sem þeir voru í:
[…] ég má allt í einu ekki lengur vera í verknámi og ég
á að taka verknám annars staðar, þar sem ég vinn og
eitthvað svona. Meikaði engan sens að vera að taka
verknám á deild sem hefur ekkert að gera með það
verknám sem ég átti að vera í. (Viðtal 2.)
Nemendur ræddu einnig um að þeir hefðu lært minna í
klínísku námi en þeir hefðu annars gert, þar sem námið var
sundurslitið:
Ég fékk að koma aftur í maí og taka þrjá [daga].
Þarna var verið að koma til móts við okkur og ég
kann rosamikið að meta það, en það er samt […] mér
finnst það ekki sambærilegt að fara á einhvern stað,
byrja þar, þurfa svo að koma aftur og byrja upp á nýtt,
miðað við að vera einhvers staðar í sex vikur. […] þetta
er svo sem ekki kennurum að kenna, þetta er bara að
COVID skemmdi fyrir mér þetta klíníska nám. (Viðtal 1.)
Aðrir lýstu því hvernig námstækifærin breyttust:
Svo skellur COVID á akkúrat þegar ég var að fara á
heilsugæsluna og þá mátti ég ekki fara neitt […]
maður átti að gera ungbarnamat [heilsufarsmat á
barni], mér var sagt að finna mér dúkku og bara æfa
mig þannig. (Viðtal 2.)
Annar nemandi lýsti breyttum námstækifærum á jákvæðari
hátt: „Maður lærir eitthvað nýtt á hverjum einasta degi.“ (Viðtal
3.)
Það gat verið erfitt fyrir nemendur að takast á við þær
breytingar sem þurfti að gera innan heilbrigðisstofnana vegna
faraldursins. Nemendur lýstu áskorunum í hjúkrun aldraðra,
þar sem heimsóknarbann ríkti á hjúkrunarheimilum og það
reyndist heimilisfólki erfitt:
Þar ertu með fólk sem er kannski bara á síðustu
metrunum og ég hef án djóks þurft að vera með
deyjandi konu og barnabarnið hennar mátti ekki
koma inn og ég þurfti að halda á iPad fyrir hana við
andlitið á henni: „Segðu bæ við ömmu þína.“ (Viðtal 1.)
Þrátt fyrir áhrif faraldursins á námið voru nemendur sammála
um að COVID-19 hefði ekki breytt þeim framtíðaráformum sem
þeir höfðu varðandi hjúkrun fyrir tíma faraldursins.
Krefjandi tímar
Að vera einn á báti
Nemendurnir einangruðust félagslega en áttuðu sig ekki á
því fyrr en eftir á hversu erfitt það var. Nemendur sem hófu
nám eftir að faraldurinn hófst hér á landi sögðust ekki hafa
náð að mynda tengsl við samnemendur og kennara fyrr en
eftir að samkomutakmarkanir voru minnkaðar. „Ég myndi
ekki segja að ég ætti samnemendur, það er ekki mín upplifun,
ég á ekki samnemendur eftir þetta eina og hálfa ár í þessu.
Maður er ekki að mynda neinn „kontakt“ við samnemendur,
það hvarf alveg.“ (Viðtal 4.) Nemendur í staðarnámi töluðu
sérstaklega um einmanaleika og félagslega einangrun. Þeir
söknuðu umgengni við samnemendur og kennara og fannst
að þeir hefðu í raun orðið fjarnemar þegar faraldurinn hófst.
Einn nemandi sagði: „Það var það helsta sem mér fannst, það
vantaði að hitta alla sem eru með mér í þessu og ræða málin.“
(Viðtal 1.)
Áhrif COVID-19 faraldursins á líðan hjúkrunar- og ljósmóðurfræðinemenda og viðhorf þeirra til námsumhverfis í samkomutakmörkunum