Árbók Reykjavíkurborgar - 01.10.1979, Blaðsíða 12

VI
F o r n á 1 i
Árbók Reykjavíkurborgar kemur nú út í sjöunda sinn frá því að
útgáfa hennar hófst á ný árið 1973. Það væri að æra óstöðugan að
vekja máls á öllu þvi, sem áfátt er i þessu gagnasafni, en þrátt
fyrir allt verður ýmislegt af gögnuntam ráðið um stöðu Reykjavíkur og
höfuðborgarsvæðis.
Héraðs- og sveitarstjórnarmál hafa um skeið verið mjög til
umræðu víða i Vestur Evrópu. Umræðan er meðal annars sprottin af
þeirri viðleitni, sem gætt hefur til þess að virkja frumkvæði og
staðarþekkingu i auknum mæli innan sveitarstjórnarumdæma. Markmiðið
er sveitarstjórnarmönnum yfirleitt að skapi, en þá greinir mjög á um
framkvæmd i einstökum greinum, svo og þann þátt ríkisvaldsins, sem
snýr að byggðastefnu. Hörðustu andmælendur byggðastefnunnar halda
því jafnvel fram, að henni þurfi að snúa við til þess að bæta ýmsum
borgum og þéttbýlum svæðum búsifjar af völdiam fólksfækkunar, hækkandi
meðalaldurs og auknum félagsmálavanda, sem rætur eigi að rekja til
kostnaðar við niðurgreiðslu búsetu annars staðar. Eindregnustu
fylgjendur byggðastefnu staðhæfa hins vegar, að frumkvæði og staðar-
þekking nýtist ekki, nema hvarvetna sé eytt öllum aðstöðumun, án
tillits til kostnaðar.
Tæpast leikur vafi á því, að byggðastefnan hefur stuðlað að
fólksfækkun í Reykjavík, dregið úr vexti höfuðborgarsvæðis og veikt
stöðu þess. Spurningin er ef til vill sú, hvort landsmönmmi sé jafn
ósýnt um auðlind sina á höfuðborgarsvæði og þær auðlindir, sem land-
búnaður og sjávarútvegur byggjast á. Vandinn vegna rányrkju verður
ekki leystur fyrr en sköpuð hafa verið tækifæri til heppilegra athafna.
Þar gegnir höfuðborgarsvæðið lykilhlutverki með hliðsjón af þvi, sem
þarf til að ryðja nýjum atvinnugreinum braut i landinu og bæta á þann
hátt lífskjör allra landsmanna.
Ástæðulaust er að sporna við flutningi starfsemi frá höfuðborgar-
svæði út á land, ef hann á sér stað á eðlilegum forsendum, án opinberrar
aðstoðar og óhóflegrar verðjöfnunar, en að öðrum kosti verður krókur
að koma á móti bragði. Langmestur hluti þeirrar starfsemi, sem hafin
verður úti á landi á næstu árum og talin þar til nýbreytni, er nú
þegar rekinn á höfuðborgarsvæði. Innanlandsmarkaður sniður flestri
J