Ungt fólk takið afstöðu - 01.03.1995, Side 8

Ungt fólk takið afstöðu - 01.03.1995, Side 8
FRA.ÐSLA Hvað er eftir Indríða H. Indríðason Stjórnmálafræði er fræðigrein innan félagsvísinda og et par meðal greina eins og félagsfræði, mannfræði, sálarfræði og fjölmiðlafræði. Félagsvtsindin fást við hina margbreytnlegu hegðun mannsins og nálgast viðfangsefnið útfrá mismunandi sjónarhornum. Stjórnmálafræðin er sú grein sem fjallar um það hvernig fólk fer með vald í pjóðfélaginu og hvernig pað skiptist á milli einstaklinga og hópa. Einnig er fjallað um samskipti ríkja og skiptingu valds íalpjóðakerfinu. Greinin er yfirgripsmikil og ýmsar leiðir eru færar að námu loknu hérlendis. Stjórnmálafræðin hefur notið vaxandi vinsælda síðustu ár og stunda nú um tvö hundruð manns nám í stjórnmálafræði við Háskóla íslands. Evrópu, t.d. í Frakklandi, er t.a.m. rík hefð íyrir því að í stjóm- málafræðinni sé fjallað um ríkis- valdið og þ.a.l. er mikil áhersla lögð á umfjöllun um stjómsýslu. Annars staðar er lögð ríkari áhersla á umfjöllun mn stjómmál í víðara samhengi, eins og rakið hefur verið hér á undan. Hvaðaera stjórnmálafræðingar? Það er útbreiddur misskilningur að stjómmálafræðingar, og sér í lagi stjórnmálafræðinemar, séu væntanlegir vonbiðlar kjósenda. Þess eru þó vissulega dæmi, t.a.m. er Olafur Ragnar Grímsson formaður Alþýðubandalagsins doktor í stjómmálafræði, Einar K. Guðfinnsson alþingismaður er einnig stjórnmálafræðingur og það sama má segja um Þómnni Sveinbjarnardóttur sem skipar þriðja sæti Kvennalistans í Reykjavík í komandi Alþingis- kosningum. Fátt bendir hins vegar til þess að stjórn- málafræðingar séu algengari í röðum stjómmálamanna en full- trúar ýmissa annarra stétta. Hlutfall stjórnmálafræðinga í röðum aðstoðarmanna ráðherra Stjómmálafræði er augljóslega sú fræðigrein sem fjallar um stjórn- mál. En hvað segir það okkur? Eru stjórnmál eitthvað sem gerist á Alþingi eða snúast þau um kosn- ingar með vissu millibili? Eru stjórnmál eign stjórnmálaflokk- anna eða snerta þau almenning eitthvað yfir höfuð? Eru allar athafnir einstaklinga pólitískar eða aðeins þær sem eiga sér stað á tilteknum stöðum á tilteknum stundum? Stjórnmálafræðin kann mörg og mismunandi svör við því hvað telst pólitískt athæfi. Hvort eitthvert svaranna er rétt- ara en önnur er hins vegar flókn- ara mál sem ekki verður farið út í nánar hér. Með öðmm orðum er erfitt að skilgreina hvað stjórn- málafræði snýst um því að ekki em allir sammála um hvað stjórn- mál séu. Um stjórnmálafræðina má þó segja eitt með nokkurri vissu; stjómmálafræðin fjallar um vald og dreifingu þess; þar er á ferðinni lykilhugtak stjómmálafræðinnar. Inn í þá umfjöllun dragast ýmis fyrirbæri, svo sem ríkisvaldið og stofnanir þess, hagsmunasamtök, alþjóðastofnanir, stjórnmála- flokkar, fjölmiðlar, kjósendur og svo mætti lengi telja. Stjórn- málafræðin á sér einnig útópíska hugmynd; lýðræði, en það hugtak vísar til dreifingar valdsins. Að sjálfsögðu er engin leið að stjórn- málafræðingar séu á einu máli um hvað það orð þýðir eða hvað í því felst. Þó er óhætt að segja að lýðræði sé miðsvæðis í allri um- fjöllun um stjórnmál á einn eða annan hátt. Með nokkurri einföldun mætti því segja að stjórnmálafræðin leitaðist við að skýra dreifingu valdsins innan tiltekinna eininga hvort sem um er að ræða þjóð- félag, stofnun eða veröldina alla. Auk þess fjallar stjórnmálafræðin um hvert er heppilegt skipulag á dreifingu valdsins og samræmist best hugmyndinni ágætu um lýðræði. Þetta kann að virðast heldur takmarkað sjónarhom en athuga ber að þetta er einungis það sem liggur til grundvallar fræðigreininni. Innan stjórnmálafræðinnar er að finna ýmsar áherslur eða greinar. Ekkert er einhlítt um þessa skipt- ingu í greinar en sem dæmi mætti nefna samanburðarstjórnmál, stefnurannsóknir, alþjóðastjórn- mál, alþjóðasamskipti, stjórn- málaheimspeki og stjórnmála- fræðilega eða pólitíska hagfræði. Stjórnmálafræðin hefur þannig á sér ýmsa fleti og eru þeir um margt ólíkir hvað varðar við- fangsefni, áherslur og aðferðir. Áherslur innan stjórnmálafræð- innar em einnig nokkuð ólíkar á milli landa. Víðsvegar í V- er þó sennilega nokkuð hátt. Aðstoðarmenn sjávarútvegs- ráðherra, Halldór Árnason, og umhverfisráðherra, Birgir Her- mannsson, em stjómmálafræð- ingar. Þá er Ásdís Halla Braga- dóttir framkvæmdarstjóri þing- flokks Sjálfstæðisflokksins einnig stjómmálafræðingur. Þetta virð- ist benda til þess að fleiri stjórn- málafræðingar kjósi að kúra í reykmettuðum bakherbergjum en í kastljósi athygli þeirrar sem ALÞINGISKOSNINGAR 1 9 9 5 - UNGT FÓLKTAKIÐ AFSTÖÐU

x

Ungt fólk takið afstöðu

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ungt fólk takið afstöðu
https://timarit.is/publication/1848

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.