Ungt fólk takið afstöðu - 01.03.1995, Page 42

Ungt fólk takið afstöðu - 01.03.1995, Page 42
FRÆÐSLA í alþingiskosningum velja kjósendur þingmenn. Það er hins vegar ekki einfalt hvernig atkvæði breytast í þingmenn, en kosningakerfið segir til um það. Kosningakerfi eru ólík eftir löndum. Megintegundir kosningakerfa eru tvær, hlutfallskosingar og kosningar í einmenningskjördæmum. Margar útgáfur eru svo til af báðum megintegundunum. Islenska kosningakerfið Hlutfallskosningar hafa verið notaðar á íslandi frá 1959 en áður var kerfið blanda af einmennings- kjördæmum og hhitfallskosn- ingum. Núverandi kosningakerfi hefur verið notað síðan 1987 og er eitt flóknasta kosningakerfi í heimi. Venjulegur kjósandi ætti í mestu vandræðum með að reikna út hvaða frambjóðendur hefðu verið kosnir, þó hann vissi um fylgi allra lista í kjördæmunum átta. Kerfið er svona flókið af því að það á að tryggja tvennt sem ekki fer vel saman: annars vegar að þingmannatala hvers flokks sé í réttu hlutfalli við kjörfylgi hans í landinu öllu og hins vegar að viðhalda miklu misvægi atkvæða eftir búsetu, þannig að minna en Kosningakerfi I hlutfallskosningum er landinu skipt í nokkur kjördæmi og marg- ir þingmenn kosnir úr hverju, venjulega af listum stjórnmála- flokka. Hlutfallskosningakerfinu er ætlað að tryggja að flokkar fái þingmenn í réttu hlutfalli við atkvæðamagn þeirra í landinu öllu. Hokkur sem fær t.d. fjórðung atkvæða í kosningum fær þá líka um fjórðung þingmanna. I svona kerfi eru venjulega margir flokkar og enginn einn fær hreinan meiri- hluta á þingi, þannig að flokkai þurfa að semja um myndun ríkis- stjórnar. Hér á landi eru hlutfalls- kosningar, eins og í flestum lönd- um Vestur-Evrópu. í sumum löndum, t.d. í Bretlandi og Bandaríkjunum, eru hins vegai einmenningskjördæmi. Þá ei einn þingmaður kosinn í hverju kjördæmi, sá sem fær flest at- kvæði. Þetta getur leitt til mis- vægis milli atkvæða og þingsæta. í Bretlandi getur t.d. flokkur sem fær rúm 40% atkvæða fengið um 60% þingmanna og þar með hreinan meirihluta á þingi. Flokkur sem fær 10-20% atkvæða fær gjarnan örfáa þingmenn eða engan. I einmenningskjördæma- kerfum eru venjulega tveir stórir flokkar og annar situr einn í ríkisstjórn. SkýMMgwutujnd 1. MhitpM atAvœda og. þingmanaa. J>ingnuxnnataía floAkanna e* í gódu ðanvuemi uu) atfiuœdamagn þeinna. Skýxinganmgnd. 2. Vcegi CLtAuaida ex miðjafnt efti>i £áaetaJ>annig kjó»a 64% kjáaenda 46% þingmanna. Reykjavík og Reykjanes Landsbyggðin 35% 30% 25% kllNMMrtlí 1991 10% Alþýðuflokkur Framsóknarflokkur Sjálfstæðisflokkur Alþýðubandalag K ven nalisti ALMNGISKOSNINGAR I 9 9 5 - UNGT FOLK TAKIÐ AFSTOÐU

x

Ungt fólk takið afstöðu

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ungt fólk takið afstöðu
https://timarit.is/publication/1848

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.