Heima er bezt - 01.04.2002, Side 19

Ólafur Þórhallsson
SKIPSTJÓRINN
HINRIK S T RENSEN
A fjórða áratug aldarinnar sem leið mátti
oft, á haustin, sjá allstórt fiskiskip við
dragnótaveiðar á Miðfirði og innanverðum
Húnaflóa. Einnig mun þetta skip hafa kom-
ið við á Hrútafirði og Bitrufirði. Skipið hét
Grœnlandfrá Esbjerg í Danmörku og skip-
stjórinn Hinrik Sörensen.
Landhelgin var þá þrjár mílur út frá ströndinni og náði
inn um alla firði og flóa. ísland var sambandsríki Dan-
merkur og höfðu Danir þá sarna rétt og
Islendingar til fiskveiða við landið.
Grænlandið var því í fullum rétti
við þennan veiðiskap, þó það hafi
líklega verið háð einhverjum tíma-
takmörkum og þá þeim sömu og
íslensk dragnótaskip. Grænlandið
hóf aldrei veiðar fyrr en 1. sept. á
haustin og hætti þeim alltaf fyrir
jól, enda var fiskur þá oftast horf-
inn úr ljörðunum. Aldrei vissi ég
til þess að Sörensen kastaði nótinni
fyrr en september var byrjaður, þó
hann væri stundum kominn á svæð-
ið einum eða tveimur dögum áður.
Frá fornu fari höfðu bændur á
þessu slóðum stundað fiskiróðra frá
heimilum sínum og svo Hvamms-
tangabúar eftir að þar myndaðist þétt-
býli upp úr aldamótunum 1900. Mest
voru fiskveiðarnar stundaðar á haustin og fram að jólum,
enda var þá venjulega aflavonin mest. Það má segja að þá
hafi verið vertíð á Vatnsnesi og við Miðfjörð.
Mjög lítið var um að aðkomuskip eða bátar hefðu fram
að þessu stundað veiðiskap á þessum miðum, en stöku
sinnum sáust þó litlir dragnótabátar vestan af fjörðum og
síldveiðiskip voru þar nokkuð algeng á sumrum því síld-
argöngur voru þá oft miklar í Húnatlóa. r veiðar höfðu
lítil sem engin áhrif á veiðiskap heimamanna, en eftir að
Grænlandið kom skipti mjög um til hins verra um afla-
brögð á haustin. Eins og gefur að skilja voru sjómenn og
bændur sem fiskveiðar stunduðu mjög sárir yfir veiðum
þessa fiskiskips uppi í landsteinum og vönduðu Sörensen
ekki kveðjurnar, en gátu að sjálfsögðu ekkert að gert,
enda hafði hann lögin sín megin. Þeir gátu aðeins huggað
sig við það að brátt kæmi sá tími að segja mætti upp
samningunum við Dani og látið sig dreyma um stærri
landhelgi þar sem íslendingar einir mættu veiða.
ÞEGAR DRAUMUR RÆTIST
Laugardag einn fyrrihluta septembermánaðar árið 1935
kom fólkið á Ánastöðum heim frá heyskapnum til að
borða miðdegismatinn. Alla vikuna á
undan hafði verið sæmilegur heyþurrk-
ur og var nú búið að þurrka hverja
tuggu sem laus var og koma meirihluta
heyjanna í hlöðu. Ég man eftir því að
þegar búið var að borða sagði pabbi að
nú mættum við bræðurnir eiga frí það
sem eftir væri dagsins. Svo var sunnu-
dagur að morgni og þá var ekki venja
að vinna nema nauðsynlegustu verk.
Mér þótti þetta náttúrlega góð tíð-
indi og greip bók sem ég var að
lesa og gekk með hana suður fyrir
bæinn. Þar var dálítill gróinn stallur
sunnan við búrstafninn. Þarna var al-
gjört skjól fyrir norðanáttinni og tilval-
ið að njóta þar næðis og lesa skemmti-
legar bækur. I þetta sinn var ég að lesa
söguna um Hróa hött sem var nú aldeilis við
hæfi stráks á þessum aldri.
Ég las nú um stund og naut bókarinnar en varð svo litið
inn og vestur á ijörðinn. Þar blasti Grænlandið við. Það
hafði verið að fiska í firðinum mestan hluta þeirrar viku
sem við vorum að keppast við að ná saman heyinu og
koma því inn. Oft hafði mér undanfarna daga verið litið
upp frá hrífunni til þessa skips. Það var eiginlega ekki ein-
leikið hvað ég hafði sterka löngun til að komast þangað
um borð og skoða það miklu nánar en hægt var að gera
Heima er bezt 163