Heima er bezt - 01.04.2002, Page 22

sjór. Það var einmitt á þessum slóðum sem Jón bauð mér
að taka við stýrinu. Ég hafði alls ekki búist við að fá að
stýra bátnum og í fyrstu flaug í gegnum hugann hræðsla
við að geta ekki leyst það sómasamlega af hendi. En á
hinn bóginn var svo gleði og metnaður yfir að Jón skildi
treysta mér svona vel. Auðvitað sigraði það síðara og ég
tók við stýrissveifinni úr hendi Jóns. Fljótt óx mér kjark-
ur, enda sat Jón við hlið mér viðbúinn að veita mér að-
stoð ef með þyrfti. Ég skildi það að nokkru leyti þá, og
þó ennþá betur síðar, að fyrir Jóni vakti að gera mér
þessa sjóferð sem skemmtilegasta og um leið að kenna
mér eitt af undirstöðuatriðum sjómennskunnar. Eins langt
aftur og ég man til mín sótti ég eftir að vera með honum
þegar hann var einn við verk, því þá sagði hann mér
stundum frá sinni eigin reynslu á sjónum og einnig því
sem hann hafði numið af öðrum. Fyrir þær frásagnir er
ég honum ævinlega þakklátur.
Ég fékk að stýra alla leið inn undir lendinguna en þar
sagði Jón piltunum að fella seglin. Síðan réru þeir síðasta
spölinn inn í lendinguna. Það var meira en hálf fallið að
og því ekki mjög langt að setja bátinn í naustið. Það var
þó töluvert erfitt verk fyrir þrjá menn og liðléttan strák-
anga því báturinn var nokkuð þungur. Svo tóku pabbi og
Guðmundur þann litla afla sem við höfðum fengið, á
bakið en við Jón lötruðum á eftir með gjafirnar frá Sör-
ensen.
Þegar heim kom hafði ég margt að segja frá sjóferðinni
og þótti ákaflega gaman að geta gefið bræðrum mínum
að smakka þetta fágæta sælgæti, appelsínurnar. En
montnastur var ég af að hafa fengið að stýra bátnum alla
leið frá Anastaðastapa og inn að lendingu. Eg gleymdi nú
ekki að halda því á lofti.
Ekki höfðum við á Ánastöðum oftar samskipti við Sör-
ensen eða skipverja hans þetta haust . Eitthvað var hann
þó að fiska þarna í flóanum og ég man eftir Grænlandinu
á Miðfirði snemma í desember. Ég þykist líka muna að
aflabrögð hafi verið heldur treg hjá bændunum á Ána-
stöðum um haustið. En áreiðanlega hafa þeir getað aflað
heimilunum vetrarforða, því aldrei skorti fisk til matar á
þessum árum. Þetta var líka í miðri heimskreppunni og
verðlag á sjvarafurðum svo lágt að sum árin treystu versl-
anirnar á Hvammstanga sér ekki til að taka á móti fiski til
söltunar.
TÓNLEIKARNIR í BAÐSTOFUNNI
Næst ætla ég að bera niður í frásögninni 3E ágúst
1936. Þegar komið var á fætur þennan morgun á Ána-
stöðum lá Grænlandið, skammt frá landi, framundan
bænum. Allir þóttust vita að þarna mundi það liggja þar
til næsta morgun að veiðarnar máttu hetjast. Engum datt
í hug að efast um löghlýðni skipstjórans. Ekki man ég til
þess að neitt væri talað um að fara um borð í skipið, enda
var þurrkur og töluvert af lausu heyi sem beið þurrkunar.
Og þegar svo stóð á var ekki venja að fara í óþarfa ferða-
lög.
En svo gerðist það rétt eftir hádegið að skipsbát Græn-
landsins var skotið á flot og róið upp í lendinguna. Ekki
sást þangað frá bænum vegna þess hve bakkarnir eru
háir, en brátt komu þrír menn upp á bakkabrúninni og
komu svo gangandi neðan túnið og voru allir með tölu-
vert stórar töskur eða kassa meðferðis. Þegar þeir svo
komu upp á varpann gekk Guðmundur Jónsson á móti
þeim og átti við þá einhver orðaskipti. Síðan bauð hann
þeim inn í bæinn. Við krakkarnir höfðum staðið álengdar
og fylgst með þessu og þekkti ég að þarna var Sörensen
skipstjóri kominn ásamt tveimur mönnum sínum. Nú var
Sörensen betur klæddur en úti í skipinu. I stað peysunnar
stóru var hann í svörtum jakka og hafði á höfði svarta
húfu með stífum kolli og hörðu glansandi skyggni. Þetta
hlaut að vera einkennishúfa skipstjóra og á fótunum hafði
hann nú venjuleg gúmmístígvél í stað tréskónna.
Ég var náttúrlega alveg að drepast úr forvitni og kom
þá einna fyrst upp í hugann hvert innihaldið væri í þess-
um kössum eða töskum sem mennirnir héldu á. Ekki
þurfti ég að bíða þess lengi að fá því svarað því til okkar
komu boð um að koma inn í baðstofuna til Guðmundar
og Helgu konu hans, til að hlýða á gestina leika á hljóð-
færi. Þegar við komum inn voru Danirnir búnir að stilla
sér upp með hljóðfærin og ég man að Sörensen spilaði á
fiðlu en hver hljóðfæri hinna voru er ég alveg búinn að
gleyma.
Svo byrjuðu þeir að spila og eins og nærri má geta hef
ég fyrir löngu gleymt því hvaða lög þeir spiluðu. Þó er
eins og mig rámi í að þeir hafi spilað danska þjóðsönginn
og líklega einnig Stóð ég úti í tunglsljósi
Áreiðanlega hafa þessir tónleikar sem haldnir voru í
baðstofunni á Ánastöðum 31. ágúst árið 1936 ekki verið
merkilegir frá listrænu sjónarmiði, enda ekki þess að
vænta. Mennirnir sem spiluðu voru sjómenn sem urðu að
dvelja langdvölum frá ijölskyldum sínum en styttu sér
stundir í stopulum frístundum með því að spila saman á
hljóðfæri sem þeir höfðu eignast. Þó ég muni fátt frá
þessum hljómleikum Dananna finnst mér hafi verið af-
skaplega gaman og líklega fátt sem ég hefði síður viljað
missa af á þessu æviskeiði. Þegar þeir hættu að spila var
þeim gefið kaffi en gengu svo út í sólskinið.
Sörensen gekk ásamt Guðmundi út túnið og einhverjir
af okkur strákunum fylgdu á eftir. Hann þurfti margs að
spyrja um búskapinn úti á þessum hjara veraldar þar sem
hann nú var staddur. Ég heyrði hann t. d. spyrja um hve
mikinn bústofn bændurnir á Ánastöðum hefðu og ég held
líka eitthvað um arðsemi hans. Svo lyktaði hann af visk
sem hann kippti úr útheyssæti sem var þarna á túninu og
var auðséð á látbragði hans að honum leist ekki á heyið.
Hann leit inn í ijárhúsin, sem voru gömul torfhús og
fannst mér honum ekki þykja mikið til um þann húsa-
kost. Að síðustu sýndi Guðmundur honum inn í Ijárhús-
hlöðu föður míns. Þá fyrst sá hann eitthvað sem honum
þótti merkilegt því hún var öll reft upp með hvalbeinum.
Síðan gengum við heim að bænum. I varpanum lágu há-
setarnir og var auðséð að þeim þótti gott að geta um
stund hvílst í landi. Svo kvöddu Danirnir fólkið og héldu
166 Heima er bezt