Brezk-íslenzk viðskipti - 01.05.1947, Blaðsíða 23

BRETLAND OG ÍSLAND, Maí, 1947
„MONTY“ sjálfur
MAÐUR SEM LÉK Á ÞÝZKA
NJÓSNARA
„Ég var tvífari
Montgomerys
marskálks“
eftir enskan leikara
„ ÆJA, JAMES“, sagði offurstinn í
hermálaráðuneytinu, „þér erð leikari
og merkilega líkur Montgomery
marskálki. Hvernig þætti yður að
leika marksálkinn þegar sérstaklega
stendur á?“
Ég gat varla trúað mínum eigin
eyrum.
„Það er rétt að láta yður vita“
hélt hann áfram, „að þetta verður
ekki alltaf nein þægileg vinna. Það
getur jafnvel verið töluvert hætt-
ulegt. Hvað segið þér?“
„Eg skal gera það“ svaraði ég.
„Jæja, þá skuluð þér mæta í
fyrramálið í hermálaráðuneytinu".
Þetta var í stuttu máli samtal mitt
við njósnarforingjann, áður en ég
tók að mér það hlutverk að vera
tvífari Montys. Nú var ekki annað
eftir en að hitta marskálkinn sjálfan
og æfa sig á að herma eftir honum,
og það leið ekki á löngu áður en
fundum okkar bar saman.
Mér var órótt innarbrjósts, og ég
hafði hjartslátt þegar ég barði að
dyrum.
„Kom inn“ var kallað.
Montgomery marskálkur sat í stól
og var að lesa. Það var fátt um
húsgögn í stofunni, en í einum stól-
num sá ég nokkur eintök af tímaritum
með litmynd af Montgomery á
forsíðu. Hann leit upp og brosti.
Mér hvarf allur ótti þegar ég hafði
heilsað honum. Við vorum ákáflega
svipaðir. Ég sá strax að ég mundi
ekki þurfa annað en að breyta
yfirskegginu ögn og gera hár mitt
örlítið grárra, og þá yrði ég alveg
eins.
Einasti verulegi munurinn lá í
augunum. Hann hefur þau skarpleg-
ustu bláu augu sem ég hefi séð.
„Hvar eruð þér?“ spurði hann og
benti mér að setjast.
„í Royal Army Pay Corps, herra
marskálkur“.
Hann spurði mig hvort það væri
satt að ég væri leikari, og ég svaraði
því að ég hefði verið leikari næstum
alla mína æfi.
„Það hlýtur að vera leiðinlegt að
leika sama hlutverkið kvöld eftir
kvöld“ sagði hann.
„Ekki finnst okkur það nú, herra
marskálkur" sagði ég. „Þetta er
okkar vinna, og þó að sýningar gangi
í heilt ár, þá reynum við að leika eins
vel síðasta kvöldið og hið fyrsta“.
Hann virtist hafa gaman af þessu
og spurði mig margs. Svo fór hann
að tala um það starf sem ég hefði
tekið að mér. „Þér vitið að það
hvílir mikil ábyrgð á yður. Treystið
þér yður ?“
Ég fullvissaði hann um að svo væri
og hann sagði mér, að hann væri
viss um að allt mundi fara vel. Svo
stóð hann upp svo að ég gæti athugað
hann á vangann, og loks rétti hann
mér hendina að skilnaði og óskaði
mér allra heilla.
Það var nú farið að líða mjög að
innrásinni í Frakkland, en ekki þótti
tími kominn til að skýra frá hvert
ég ætti að fara, og fékk ég ekki einu
sinni að vita það sjálfur. En nokkru
síðar var mér skýrt frá fyrirætluninni.
Ég átti að fara til Gíbraltar og Alsír.
Við héldum aðalæfingu með öllum
„meðleikurunum" og æfðum brott-
förina og komuna til Gíbraltar. Nú
varð mér allt Ijósara og auðveldara.
Ég hafði starfað með mörgum leik-
stjórum um mína daga, en marskál-
kurninn var einhver sá allra
nákvæmasti ^ sem ég hefi komizt í
tæri við. Ég þurfti að endurtaka í
sífellu þangað til honum líkaði. Þá
var eitt atriði sem olli mér áhyggjum.
í fyrra stríði hafði ég misst löngutöng
hægri handar. Monty notar sjaldan
hanzka og veifar sifellt með
hægri hendinni. Ég benti marskál-
kinum á þetta og hann gerði strax
ráðstafanir. Y. kapteinn varð strax
til að búa út falskan fingur úr bómull
og heftiplástri og kom honum fyrir
á hendinni. Fingurinn tók sig
prýðilega út og bar ekki á öðru en
að Monty hefði meitt sig í fingrinum.
Þarna varð fingurinn að dúsa þangað
til hlutverkið var leikið til enda.
Loksins rann hinn langþráði dagur
upp. Mér og ýmsum meðleikurum
var ekið í bifreiðum herstjórnarinnar
út á flugvöll nærri London. Ég fór
Gerfi „MONTY“
úr rykfrakkanum og setti upp
alpahúfuna. í sama bili greip mig
hálfgérður ótti. Mér fannst ein-
kennisbúningurinn vera ómögulegur
og húfan ófær, og mér fannst ég ekki
líkari Montgomery marskálki heldur
en Adolf Hitler. Þá sá ég allt í einu
hvar stúlka fór að veifa, síðan karl-
maður og síðan fleiri og fleiri, karlar,
konur og börn, allir voru farnir að
veifa. Það kostaðí mig talsverða
áreynslu að vinna bug á dvalanum og
fara að veifa á móti. Brátt komum
við inn á flugvöllinn. Allstaðar var
fólk veifandi og brosandi. Hermenn
námu staðar á gangstéttum og heils-
uðu. Ég svaraði með því sem ég
vonaði að liti út eins og bros Mont-
gomerys og svaraði kveðjum þeirra.
Ég var kynntur flugmanni vélarinnar.
Hann hafði oft flogið með Winston
Churchill. Svo settist ég inn í
vélina. Þar voru þægileg bólstruð
sæti og pláss fyrir eitthvað 25 farþega.
Auk þess var þarna baðklefi og
dálítið eldhús. Allir menn áhafnar
flugvélarinnar vissu hvernig í öllu lá,
en þeir höfðu svarið þess dýran eið
að halda öllu leyndu. Síðan var
haldið af stað.
Það leið ekki á löngu áður en við
vorum farnir að nálgast Gíbraltar og
að vörmu spori hafði lendingin tekizt
prýðilega og tími var kominn til að
stíga út úr vélinni. H. hershöfðingi
og aðstoðarforingi hans gengu fyrst
út. Ég hikaði andartak, dró síðan
andan djúpt og gekk niður stigann.
Foringjar allra greina hersins stóðu í
röðum við flugvélina, og um leið og
ég birtist heilsuðu þeir allir. Ég
heilsaði aftur, gekk til þeirra og
sagðí: „Komið þér sælir, herrar
mínir, Hvar er hershöfðinginn ?“
Hershöfðinginn gekk þegar til móts
við mig og sagði „Hér er ég, herra
marskálkur, ég vona að ferðin hafi
gengið vel“. (Framhald á bls. 29)
23