Heimili og skóli - 01.10.1947, Blaðsíða 10

100
HEIMILI OG SKÓL)
auga á hina sönnu kosti þess og þroska-
möguleika og því forðast allt spillandi
oflof. Ef kennarinn veit, hvaða at-
hafnasvið henta þroskun barnsins bezt,
geta léleg námsafrek í einhverri grein
ekki villt honum sýn á hæfileikum
þess.
b) Með því að gaumæfa lineigðir
bamsins í uppeldinu skapa foreldrar
og kennari sér aðstöðu til að leiðbeina
baminu um starfsvalið, þegar til kem-
ur. Val ævistarfsins er eitt Ltið örlaga-
ríkasta spor, sem einstaklingurinn
stígur. Hér þarf því góðrar aðgæzlu
við. Unglinginn brestur þekkingu
bæði á eigin hæfileikum og atvinnulíf-
inu, til þess að taka ákvörðun á eigin
spýtur. Og stundum verða ráð foreldr-
anna honum til lítillar gæfu. Oft ráða
tilviljun, hégómagirni, gróðafíkn og
aðrar jafn veigamiklar ástæður starfs-
vali unglingsins. Af þessum sökum
rækir margur starf, sem fremur drep-
ur niður hæfileika lians en eykur, og
veitir honum enga sanna gleði. Þeir
foreldrar mega vera hamingjusamir,
sem finna svo ákveðnar hneigðir og
hæfileika hjá börnum sínum, að að-
eins eitt starfssvið virðist standa þeim
opið. Ef ekki hamlar fátækt, verða úr
slíkum unglingum venjulega sterkir
menn og hamingjusamir, nýtir og vitr-
ir starfsmenn, sem efla atvinnu- og
menningarlíf þjóðarinnar. En ef for-
eldrar finna ekki, að ein hneigð
barnsins beri af öðrum, eða þau vita
ekki deili á samsvarandi athafnasvið-
um, geta ráð kennarans orðið að miklu
gagni. Hann á venjulega víðara sjón-
arsvið en allur þorri foreldra og veit
betur um þá möguleika, sem athafna-
líf þjóðarinnar hefur að bjóða.
Foreldrar ættu ekki að láta sér í
léttu rúmi liggja, hvað barnið velur
sem ævistarf. Það veldur miklu um af-
rek og Lífshamingju einstaklingsins,
hvort hann er „á réttri hillu“ eða ekki.
Gildir þetta jafnt um æðri störf sem
lægri. Ef einstaklingurinn á kost á að
beita beztu hæfileikum sínum í starf-
inu, „leikur honum allt í lyndi“. Hug-
kvæmni hans örvast, starfsviljinn efl-
ist, þolnin eykst, og dyggð og trú-
mennska verða honum eðlilegar gagn-
vart starfinu. Slíkir menn vaxa í starfi
sínu. Hið bezta veganesti, sem foreldr-
ar geta gefið barni sínu, er sterk at-
hafnaþrá og einlæg starfsgleði. Auð-
vitað má skilningur þeirra á hneigð
barnsins ekki verða of þröngur.
Hneigðin bendir sjaldan til eins
ákveðins sviðs með fjölbreyttum starfs-
möguleikum. Um þessa möguleika
verður að velja þannig, að hæfileikar
unglingsins njóti sín sem bezt, bæði í
þágu starfsins og honum sjálfum til
aukins þroska.
Auðvitað er það ýmsum vandkvæð-
um bundið að veita hverjum manni
það starf, sem hann er hæfastur til.
Samt eru þau síður í því fólgin að
þekkja hneigðir einstaklingsins en
að sjá honum fyrir lífvænlegri atvinnu
á því sviði, þar sem hæfni hans nýtur
sín bezt. Ýmis störf eru nauðsynleg,
sem engar hneigðir virðast benda til,
t. d. götuhreinsun og kolavinna. Fáir
myndu kjósa slíkt af eigin hvöt. Þó
flýr hneigðin ekki erfiðisstörfin, og má
finna óræk dæmi þess í sjómanna- og
bændastétt. Ef verkið er hugleikið,
örva erfiðleikarnir athafnaviljann, og
einstaklingurinn nýtur hæfileika sinna
í starfsgleðinni. En ýmsir erfiðleikar