Heimili og skóli - 01.02.1962, Síða 28

20
HEIMILI OG SKÓLI
nánu samband við þetta félagaval eða
félagaleysi, bæði við nám og hagsæld
alla. Ef kennari sér, að eitthvert barn
í bekknum á sér engan félaga og er ein-
mana, væri mikið góðverk, og jafnvel
rík nauðsyn, að hann reyndi með lagi
að skerast þar í leik, þótt það sé raunar
mikill vandi, því að börnin vilja sjálf
velja sér félaga og kæra sig ekki um af-
skipti annarra af því. Það getur því
brugðizt til beggja vona, að kennaran-
um takist hér nokkru um að þoka.
Barn, sem á engan félaga í bekkn-
um, eða skólanum, er óhamingjusamt,
og það hefur árhif á námið, það
barn kann aldrei við sig í skólanum,
og getur seinna orðið að vandræða-
barni, bæði þar og annars staðar. Hér
er því mikið í húfi. Ef þetta barn lifir
svo einnig félaga- og vinalaust heima
hjá sér er hættan enn meiri.
Það er nokkur hætta á slíku með
einbirni, en þau búa venjulega við svo
mikið meðlæti heima, að það bætir
upp vinaleysið að nokkru. Annars á
einbimið við ýmsa örðugleika að
stríða, sem stafa að mestu af því, að
það á ekki félaga, og lifir of miklu ein-
lífi. Það er því ekki æskilegt fjöl-
skyldufyrirl)rigði að eiga aðeins eitt
barn.
— En þó að hér sé vikið að börnum
í skóla nær þessi félagaþörf langt út
fyrir skólaaldurinn á báða bóga. Þessi
rika þörf hefst löngu fyrir skólaaldur,
en er þá ekki eins einstaklingsbundin,
verður kannski aldrei eins brennandi
og á barnaskólaárunum, og fyrstu
unglingsárin, eða þangað til ungling-
arnir fara verulega að leita félaga af
hinu kyninu. Þessi félagaþrá endist
raunar alla ævi, ef hún er ekki leyst af
hólmi með hjónabandi og fjölskyldu,
sem fullnægir venjulega þessari þrá að
langmestu leyti. Maðurinn er svo
ósvikin félagsvera, að það stappar
nærri ógæfu að eiga ekki félaga eða
vin. Þetta er þó mjög misjafnt. Sumir
menn eru svo barmafullir af ýmsum
áhugamálum, að þeir geta lifað fyrir
þau og finna því ekki til einverunnar.
En þeir eru færri.
Börnin eru ekki gömul, þegar þau
fara að hænast hvort að öðru. Fyrst
nægir hópurinn, en það líður ekki á
löngu þar til krafan um aðeins einn
kemur til. Þegar sá þriðji kemur í
hópinn, fer allt út um þúfur. Einkum
ber á þessu hjá telpum. Drengir eru
frjálslyndari og geta frekar leikið sér
fleiri saman.
Því miður er það svo, að í flestum
bekkjadeildum og skólum eru ein-
hverjir, sem ekki virðast eiga neina
félaga. Þetta vekur enga athygli inni í
kennslustofunni, þar sem allir eru jafn-
ir, en veldur oft sársauka, þegar vegir
skiljast utan skólans, einkum þegar
börnin fara að leika sér að loknu námi
á daginn, heimsækja hvert annað og
skemmta sér saman. Þá eru sumir allt-
af einir. Þetta gerði þó ekki mikið til
dag og dag, en þegar það endurtekur
sig dag eftir dag og viku eftir viku, er
þetta orðið að alvarlegu vandamáli.
Það er svo önnur og flóknari saga, og
stundum ekki sársaukalaus, hvernig
stendur á því að sum börn, og jafnvel
flest böm þurfa ekkert fyrir því að
hafa að eignast félaga og vini, en önn-
ur eru dæmd til að vera alltaf ein —
stundum ævilangt.
Þetta fer venjulega fram hjá kenn-
urunum, sem ekki þekkja börnin nema