Stuðlaberg - 01.06.2014, Page 3

STUÐLABERG 1/2014 3
Hagyrðingamót fara þannig fram að
nokkrir bragfærir menn sitja á sviði samkomu-
húss og flytja kveðskap sinn fyrir áheyrendur
í salnum. Lagðar eru fyrir þá spurningar eða
að beðið er um úrlausn á einhverju umdeildu
vandamáli. Venjulega fá þátttakendur efnið
með nokkurra daga fyrirvara og koma því
undirbúnir að einhverju leyti. Það fer þó bæði
eftir einstaklingum og aðstæðum hve mikið
er lagt í undirbúningsvinnuna. Sumum finnst
best að mæta ferskir á pallinn og láta andrúms-
loftið í salnum og viðbrögð nærstaddra kveikja
nýjar hugmyndir og virkja andann. Aðrir yrkja
samviskusamlega um hvert efni fyrirfram og
hafa það tilbúið en grípa svo til þess á pall-
inum að setja saman eina og eina vísu eftir því
sem aðstæðurnar bjóða. Ekki þarf að fjölyrða
um það hér að efnismeðferð hagyrðinganna er
ætíð á léttari nótunum og fólk mætir fyrst og
fremst til þess að hlæja og skemmta sér.
Segja má að þessi þróun hafi farið af stað
sumarið 1989 þegar efnt var til bragarþings
norður á Skagaströnd. Frá þeim atburðum
er sagt annars staðar í blaðinu. Bragarþingin
urðu árlegir viðburðir og hagyrðingakvöldin
spruttu svo upp í framhaldi af því. Þau hafa
vakið athygli, dregið að sér fólk og gjarnan
skilað dálitlum aðgangseyri. Mikið framboð
hefur þó verið af skemmtiefni og neytendur
haft úr mun meiru að moða en þeir höfðu
möguleika á að komast yfir að nýta sér. Að-
sókn að hagyrðingamótum sýnir að það sem
þar fer fram hefur að einhverju leyti staðist
samkeppni við annað afþreyingarefni.
Hefðbundna ljóðið var, eins og áður hefur
komið fram hér í blaðinu, dæmt úr leik upp úr
miðri tuttugustu öld og slíkt efni átti ekki upp
á pallborðið um skeið. Nú bendir hins vegar
flest til þess að gamli góði bragurinn sé að ná
sinni fyrri fótfestu. Í síðasta hefti Stuðlabergs
var sagt frá átta nýjum ljóðabókum þar sem
farið er af list með hið hefðbundna form og sú
upptalning er hvergi nærri tæmandi. Dæmi
eru um að bækur með vel gerðum hefðbundn-
um ljóðum seljist í miklum fjölda eintaka sem
sýnir að meðal lesenda er vaxandi markaður
fyrir þessa tegund kveðskapar. Bragfræðinni
hefur vaxið fiskur um hrygg innan Háskólans
og námskeiðum fjölgar þar sem boðið er upp
á kennslu í vísnagerð. Hefðbundna ljóðið er
gengið í endurnýjun lífdaga og ber að fagna
því. Skýringin á þeirri endurkomu er ekki
flókin eða fjarlæg. Þeir sem þekkja til grund-
vallarlögmála náttúrunnar vita hvað gerist ef
einhver verður þreyttur á suðinu í læknum
og bregst við með því að stífla hann í hlíðinni
ofan við bæinn. Þetta reynist ljómandi vel til
að byrja með. Lækjarniðurinn hverfur. Það
fer svo eftir aðstæðum hve lengi þessi þögn
varir. Á einhverjum tímapunkti kemur lækur-
inn aftur í einhverri mynd. Hann gæti brotið
stífluna og fleygst kolmórauður niður gamla
farveginn sinn uns rennslið nær jafnvægi að
nýju eða þá að hann finnur sér bara aðra leið
þegar stíflan er orðin full og byrjar þá aftur
að niða, hugsanlega hinum megin við bæinn.
Endurkoma hins hefðbundna bragar inn í
íslenskar ljóðbókmenntir skýrist af sama lög-
máli og uppspretta og rennsli lækjarins. Brag-
hefðin fór aldrei neitt og tilraunir til að ýta henni
út af borðinu hlutu að misheppnast. Hér skal
aðeins bent á að það voru hagyrðingamótin sem
brúuðu þetta bil frá því að hefðbundna ljóðið
var dæmt úr leik þar til það lifnaði við á ný.
Þar hélt lækurinn áfram að renna eftir að hans
eðlilegi farvegur hafði verið stíflaður. RIA.
Hagyrðingamótin brúuðu bilið
Til lesenda
LJÓÐAVOR
FORLAGSINS
GERÐUR KRISTNÝ
ANTON HELGIÞÓRARINN ELDJÁRN
www.forlagid.is – alvöru bókabúð á netinu