Úrval - 01.12.1978, Blaðsíða 31

ENDURHÆFING GIGTARSJUKLINGA 29
Skólaganga og nám: Námsvanda-
mál eru að sjálfsögðu einkum meðal
barna og unglinga og því sérstakt
úrlausnarefni í æskuliðagigt. Skóla-
ganga þeirra sjúklinga er enda oftast í
molum. Þeir eiga erfitt með að
komast á milli heimilis og skóla og
halda ekki út venjulegan skólatíma
og stundarskrá. Skólagangan er
tíðum rofín af mislöngum vistunum á
sjúkrastofnunum eða meðferð sem
þeim er gert að sækja. Úrlausnir eru
fólgnar í aukalegri aðstoð þeim til
handa, svo sem sérlegan flutning
milli heimilis og skóla, hvíldar-
aðstöðu í skóla, sérlegri stundarskrá
með tímaafslætti ef þarf, og fækkun
námsgreina ef í ljós kemur að þess er
þörf. Ef þau vistast á sjúkrastofnun
eða verða að dveljast heima þarf að
tryggja þeim kennslu á staðnum til að
þau dragist ekki aftur úr í náminu.
Enginn véfengir að nám er öllum
börnum og unglingum hollt upp á
framtíðina. Þeim mun fremur er það
nauðsynlegt börnum og unglingum
sem vaxa úr grasi með fyrirsjáanlega
líkamlega takmörkun. Þeim er
langskólanám brýn nauðsyn með
hliðsjón af vinnuhorfum síðar meir.
Þeim mun lengra og haldbetra nám
sem þau hafa að baki þeim mun
frambærilegri verða þau á almennum
vinnumarkaði og þeim mun minni
baggi verða þau sjálfum sér, aðstand-
endum og þjóðfélaginu. Jafnframt er
nauðsynlegt að þau einangrist ekki
frá jafnöldrum sínum í námi, að
þeim gefist tækifæri til að fara í
i gegnum sama skólakerfi með kostum
þess og göllum, kynnist félagslífi
meðai heilbrigðra barna, jafnt mótlæti
sem meðlæti. Félagsleg einangrun er
hættulegt fyrirbrigði, þó vanheilum
börnum og unglingum öðrum
fremur. Kostnaður sem leiðir af sér-
búinni skólagönguaðstöðu hinna
tiltölulega fáu barna og unglinga sem
fylla þennan hóp er óvemlegur og
skilar sér margfalt aftur.
Atvinna: Sammerkt öllum
vanheilum er að eiga erfítt með að fá
atvinnu við hæfí og fara gigtar-
sjúklingar ekki varhluta af þeim erfíð-
leikum. Vandamálin em að vísu
misjöfn eftir tegund gigtarsjúkdóms-
ins, gangi hans og horfum. Vanda-
mál sjúklinga með langvinna liðagigt
em frábmgðin vandamálum slit-
gigtarsjúklinganna varðandi vinnu.
Vinnuvandamál liðagigtarsjúklinga
eru gjarnan á þann veg að þeir gerast
æ ófærari að stunda vinnuna þegar frá
líður. Þeir verða fljótt að láta vinnuna
lönd og leið nema í fáum undan-
tekningatilvikum þegar sjúkdóms-
gangur er hægur eða vinnan sérlega
létt og vinnuaðstaðan góð. Þegar
liðagigtarsjúklingur kemst í atvinnu-
þrot er erfítt fyrir hann að komast í
aðra vinnu þar eð sjúkdómurinn er þá
venjulega kominn á allhátt stig,
sjáanlegt stig. Finni hann starf sem
hann telur sér hentugt er líklegra en
ekki að vinnuveitandinn segi nei,
takk, þvt atvinnurekendur em
hræddir að ráða fólk í vinnu sem ber