Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2023, Qupperneq 2

LEYFILEGUR HEILDARAFLI Á
FISKVEIÐIÁRINU 2023 TIL 2024
Þann 9. júní sl. kynnti Hafrannsóknastofnun
ráðgjöf sína um aflamark fiskveiðiársins
2023/2024. Fundurinn var opinn öllum og í
streymi. Forstjóri og fiskifræðingar Hafró
svöruðu fyrirspurnum úr sal sem voru flestar
um mikla aukningu á gullkarfa annars vegar
og á djúpkarfa hins vegar þar sem Hafró
lagði til núll afla. Bent var á að útilokað væri
að veiða ráðlagðan heildarafla í grálúðu upp
á 21.541 tonn og 12.080 tonn af gulllaxi án
þess að djúpkarfi veiddist sem meðafli.
Einnig var bent á að 62% hærri ráðgjöf í
gullkarfa en árið áður skyti skökku við þar
sem klifað hefði verið á því árum saman að
stofninn væri í hættu. Fiskifræðingarnir rök-
studdu ráðgjöf sína út frá þeim gögnum sem
þeir hafa úr rannsóknarleiðöngrum, sem eru
fyrst og fremst vor- og hauströll. Árum
saman hafa fulltrúar hagsmunasamtaka sjó-
manna og útgerða bent á nauðsyn þess að
stórefla hafrannsóknir án árangurs. Nú er í
smíðum nýtt hafrannsóknaskip sem væntan-
legt er til landsins í lok næsta árs. Stjórnvöld
hafa lofað að auka fjárframlög til hafrann-
sókna. Vonandi standa þau við það.
Ráðuneytið óskaði eftir umsögn Hafró um
hvernig hægt væri að komast hjá því að
veiða djúpkarfa sem meðafla við grálúðu-
veiðar. Hafró lagði til að lokað yrði stóru
svæði á grálúðuslóð til að koma í veg fyrir
veiði á djúpkarfa. Vegna ráðgjafarinnar og
hólfsins hélt ég fundi með nokkrum skip-
stjórum þeirra skipa sem mesta hagsmuni
hafa af þessum veiðum. Ég skrifaði ráðu-
neytinu bréf og óskaði eftir því að gefinn
yrði út 5.000 tonna heildarafli á djúpkarfa,
ég fylgdi því eftir á fundi með matvælaráð-
herra og átti einnig fund með forstjóra
Hafró, fiskifræðingum og ráðuneytisfólki,
þar sem skerðingunni og hólfinu var mót-
mælt. Ráðuneytið fylgir tillögum Hafró, við
óskuðum þá eftir því að hólfið yrði minnkað
þannig að hægt verði að draga norðan við
hólfið þar sem enginn djúpkarfi veiðist.
Ráðuneytið féllst á að Hafró skoðaði það.
Þegar þetta er skrifað er ekki komin niður-
staða í það mál.
Þrátt fyrir áðurgreinda fundi og samtöl gaf
matvælaráðherra út reglugerð nr. 759/2023
um leyfilegan heildarafla á fiskveiðiárinu
2023/2024. Ráðgjöf í djúpkarfa er núll.
Veiði á síðasta fiskveiðiári var rúm 9.000
tonn.
Alvarleiki þessa máls er mikill, við viljum
auðvitað ekki útrýma djúpkarfa en ljóst er
að hann mun veiðast sem meðafli, þá er
spurning hvað á að gera við hann? Á að setja
hann í VS afla þar sem 20% af verðmætinu
koma til skipta, eða tegundafæra hann, þar
sem annarri fisktegund er breytt í djúpkarfa
en þá minnka eðlilega heimildir í þeirri
tegund og þar af leiðandi tekjur manna, þar
að auki er ekki einhugur um hvort það er
heimilt? Það er ljóst að sjómenn munu ekki
kappkosta að gera sem mest verðmæti úr
þeim djúpkarfa sem veiðist fái þeir engin
laun fyrir og útgerðir munu ekki kosta
miklu til í umbúðir og dýrt efni til að halda
rauða litnum og áhrif á markaðsstarf gætu
því orðið mikil.
Ég mun halda áfram að berjast fyrir því að
rannsóknir verði auknar, að samstarf við
okkur skipstjórnarmenn og útgerðir verði
aukið, að það verði farið í sérstakan rann-
sóknarleiðangur til þess að skoða hvort ekki
er tilefni til endurskoðunar á aflaheimildum
í djúpkarfa og til að tryggja að ráðgjöfin sé
sem öruggust.
HVALVEIÐAR
Þann 20. júní sl. ákvað matvælaráðherra
með reglugerð að fresta upphafi hvalveiða til
1. september nk. Vertíðinni var frestað
daginn áður en hún átti að hefjast þann 21.
júní. Ákvörðun ráðherra var vægast sagt
mjög umdeild og margir löglærðir hafa sagt
og fært rök fyrir því að hún sé ólögleg,
þannig að ríkissjóður kunni að verða skaða-
bótaskyldur. Málið er nú til skoðunar hjá
umboðsmanni Alþingis og reynist ákvörðun
ráðherra ólögleg, mun Félag skipstjórnar-
manna gera kröfu á ríkissjóð um töpuð laun
skipstjóra og stýrimanna á hvalveiði skipun-
um.
Á aðalfundi félagsins þann 2. júní sl. var
samþykkt eftirfarandi ályktun og send helstu
fjölmiðlum: „Aðalfundur Félags skipstjórn-
armanna, haldinn 2. júní 2023 á Grand Hót-
eli Reykjavík, lýsir eindregnum stuðningi við
áframhaldandi sjálfbærar veiðar á langreyði
og hrefnu við Ísland“.
Ályktuninni og málinu hef ég fylgt eftir í
allt sumar, með fundum í ráðuneytinu og
samtali við ráðherra og aðra hagsmunaaðila.
Það var því okkur öllum mikill léttir þegar
ráðherra heimilaði með reglugerð veiðar frá
1. september og ánægjulegt að skipin Hvalur
8 og Hvalur 9 kæmu með samtals þrjár lang-
reyðar í land úr fyrsta túr.
Veiðar á hval eins og öðrum nytjastofnum
eiga að byggjast á vísindalegri nálgun og
bestu þekkingu (að höfðu samráði við hags-
munaaðila) á sjálfbærni stofna en ekki á til-
finningarökum. Að sjálfsögðu eigum við að
gera allt sem við getum til að deyða dýrin á
eins skjótan hátt og mögulegt er. Hafrann-
sóknastofnun ráðleggur að árlegar veiðar á
langreyði á tímabilinu 2018-2025 verði ekki
meiri en 161 dýr á veiðisvæðinu Aust-
ur-Grænland/Vestur-Ísland.
Það er von mín að Alþingi taki málið til
efnislegrar umfjöllunar, þar fari fram um-
ræða um málið sem leiði til þess að hvalveið-
ar verði leyfðar um ókomin ár og þannig
verði hægt að betrumbæta (endurnýja) skip
og búnað enn frekar.
AUÐLINDIN OKKAR
Í lok maí 2022 skipaði Svandís Svavarsdóttir
matvælaráðherra samráðsnefnd og fjóra
starfshópa um gerð sjávarútvegsstefnu.
Verkefnið byggir á sáttmála um ríkisstjórnar-
samstarfið, og hlaut nafnið „Auðlindin okk-
ar“. Samráðsnefndina skipa 30 fulltrúar
sem koma úr öllum þingflokkum, hags-
munasamtökum í sjávarútvegi og umhverfis-
málum, sveitarfélögum auk formanna starfs-
hópa verkefnisins. Á sama tíma skipaði
ráðherra fjóra starfshópa til að greina áskor-
anir og tækifæri í sjávarútvegi og tengdum
greinum ásamt því að meta þjóðhagslegan
ávinning fiskveiðistjórnunarkerfisins. Starfs-
hóparnir eru  Samfélag,  Aðgengi,  Um-
gengni og Tækifæri. Ég hef setið alla fundi
samráðsnefndarinnar á árinu 2023 og tekið
þátt í störfum hennar. Á síðasta fundi
nefndarinnar í maí sagði ég Svandísi að ég
styddi ekki niðurstöður þessarar vinnu
(Auðlindin okkar) nema fá tækifæri til að sjá
hverjar þær væru. Ráðherra sagðist skilja
það vel, hún bæri pólitíska ábyrgð á til-
lögunum sem kæmu út úr þessari vinnu. Í
svona umfangsmikilli vinnu er útilokað að
allir verði sammála um allt. Á næstu misser-
um munu birtast í samráðsgátt frumvörp
sem byggð eru á þeim fjölmörgu skoðunum
sem komið hafa fram í þessari vinnu. Félag-
ið mun bregðast við þeim í umsögnum og
reyna að hafa áhrif á lagasetninguna eins og
kostur er.
Árni Sverrisson
Sjómenn og aðrir lesendur Víkings.
Sendið okkur línu um efni blaðsins,
gagnrýni eða hrós, tillögur um
efnisþætti og hugmyndir um viðtöl.
Hjálpið okkur að halda úti þættinum
„Raddir af sjónum“.
Netjið á jonhjalta@simnet.is
Forsíðumynd: Hofsós. Drangey í fjarska
/ Jón Hjaltason.
Útgefandi: Völuspá útgáfa,
Afgreiðsla og áskrift: 862 6515 / netfang: jonhjalta@simnet.is
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jón Hjaltason, sími 862 6515,
netfang: jonhjalta@simnet.is Byggðavegi 101b, 600 Akureyri.
Auglýsingastjóri: Katrín Laufey Rúnarsdóttir, sími 856 4250 / sjomannabladid@gmail.com
Ritnefnd: Árni Sverrisson, Hilmar Snorrason og Jón Hjaltason.
Umbrot: Leturstofan / Prentun: Prentun.is
Aðstandendur Sjómanna-
blaðsins Víkings:
Félag skipstjórnarmanna, Skipstjóra- og stýrimannafélögin Verðandi, og Vísir.
Sjómannablaðið Víkingur kemur út fjórum sinnum á ári
og er dreift til allra félagsmanna ofangreindra félaga.
ISSN 1021-7231
Efnis-
Kallinn í brúnni er skipstjórinn Grétar Rögnvarsson.
„Slysavarnaskóli sjómanna er í góðum höndum“.
Helgi Laxdal ræðir við Halldór Friðrik Olesen vél-
fræðing.
Nær höfðinu styttri. Árni Björn Árnason segir af
sjómannsævi Svavars Gunnþórssonar.
Ljósmyndakeppnin 2023.
Af gömlum blöðum. Að þessu sinni kafar Bern-
harð Haraldsson í eigin sagnabrunn og talið berst
að Stjána í Bót.
Norður-vestur íshafsleiðin milli Atlantshafs og
Kyrrahafs. Heiðar Kristinsson lýkur frásögn sinni
af siglingu Manhattan.
Norðurlandaljósmyndakeppni sjómanna 2023.
Ljósmyndirnar fimm sem dómnefndinni þótti
ganga næst sjálfum verðlaunamyndunum.
Krossgátan er á sínum stað.
Síðutogararnir námu hér land í „þremur kippum“.
Helgi Laxdal lýkur frásögn sinni af seinasta hópn-
um sem taldi ellefu skip er komu til landsins á
árabilinu frá 1949 til 1971.
Þar voru rónar Reykjavíkur hýstir. Úr bók Halldórs
Ólafssonar, Hormóni og fleira fólk.
„Mánafoss á Torfunefið langa“
Elon Musk er umdeildur. Hilmar Snorrason gefur
okkur enn eitt dæmið þar um í þætti sínum Utan
úr heimi.
Kafbátar gegn kaupskipum. Uskmouth skotin í
kaf.
Mistök í hernaði: Russels hæð og Perluhöfn
Frívaktin: Ein regla um konur en önnur um karla.
Gamli Gullfoss – Afdrifarík lestarhreinsun.
Lausn krossgátu.
4
21
20
22
28
30
31
16
8
34
35
40
43
45
46
46
36
LEIÐARINN