Goðasteinn - 01.09.2008, Page 103

Goðasteinn 2008
eftir því, hve lítið þurfti að fara á annan veg til þess að atburðarásin yrði allt
önnur, og við sætum hér án nokkurrar vitneskju um hinn forna fróðleik.
Lítum aftur til örskotsstundar í sögunni.
Til stundarinnar þegar hnífi var brugðið á prestssetrinu í Reykholti árið 1180.
Við sjáum fyrir okkur sólina glampa á hnífsblaðinu. Og spyrjum:
Hvað ef þessi óvænti atburður hefði ekki átt sér stað?
Eða jafnvel að atburðarásin hefði bara orðið agnarlítið öðruvísi.
Hvað til dæmis:
Ef Böðvar og Páll hefðu samið um málið sín á milli hjálparlaust?
Ef Böðvar hefði valið einhvern annan en Sturlu til liðveislu?
Ef Sturla hefði stuðlað að sáttum en ekki farið offari í liðveislunni?
Ef maddama Þorbjörg hefði ekki verið viðstödd?
Ef búrbredda Þorbjargar hefði ekki verð nærtæk?
Ef Þorbjörg hefði ekki náð að blóðga Sturlu?
Ef Sturla hefði ekki gert stórmál úr áverkanum og gert óheyrilega bóta-
kröfu?
Ef Jón Loftsson hefði ekki verið fenginn til að finna lausn á málinu?
Ef Jón hefði ekki látið sér detta í hug sonarfóstrið til lausnar málinu?
Ef Sturla hefði ekki gengið að því boði?
Ef Sturla hefði látið annan son sinn en Snorra til fósturs í Odda?
Ef eitt einstakt þessarra 11 atriða hefði farið á annan veg, hefði Snorri aldrei
farið í Odda. Þar með hefði hann ekki lært fræðin þar. Þá hefðu hvorki Edda né
Heimskringla orðið til því þann fróðleik lærði hann af Jóni Loftssyni, fóstra
sínum, sem lærði af Sæmundi.
Nú kemur að tólftu tilviljuninni og þeirri stærstu. Þegar Jón Loftsson bauð til
fósturs einum drengstaula vissi hann ekkert um hvað var í pakkanum. Og lét sér
kannski á sama standa, svo lengi sem faðir hans væri til friðs. Sveinninn mátti
vera hreinn amlóði eða bara sæmilega viti borinn patti. I versta falli gæti hann
orðið líkur föður sínum. En annað kom á daginn.
Snorri var greinilega námfús og lærði öll hin konunglegu fræði, sem honum
voru kennd, eins og hann væri sonur Jóns Loftssonar. Hann kunni öll fræði Sæ-
mundar nógu vel til að koma þeim áfiram til framtíðarinnar á móðurmáli sínu.
Honum var í blóð borin þörfín fyrir að setja saman ritverk. Sturlungar voru
gefnir fyrir skriftir en lítt eða ekkert liggur eftir Oddaverja.
Snorri varð vinsæll og þannig áhrifamikill. Hann var í uppáhaldi við norsku
hirðina og hefur vafalaust vaxið af þekkingu sinni á sögu Noregskonunga. Bóka-
gerðin hefur því væntanlega verið hugsuð sem vænlegt tæki til valda og áhrifa í
skjóli konungs.
101