Helgarpósturinn - 18.05.1979, Blaðsíða 12

Fostudagur i8. maí 1979. —he/garpósturinrL_
//Mér list illa á þetta/" var það fyrsta sem Friðfinnur
sagði." Þið blaðasnápar Ijúgið svo skratti miklu/" bætti
hann síðan við af fullkomnu miskunnarleysi.
Það er ekki fyrir neinn meðalmann að malda' í móinn
viðþennan Friðfinn, þar sem hannsitur við drekkhlaðið
skrifborðsittúti i Háskólabíói, breiðir úr miklum likama
sínum og kveður upp Salómonsdóma í allar áttir. En
hvaða Friðfinnur er þetta sem situr eins og kóngur í ríki
sinu í Háskólabiói. Það er ekki nema einn slíkur og sá
Friðfinnur er ólafsson og er að kveðja bíórekstur eftir 30
ára starf í þeim bransa.
En hann var búinn að lofa viðtali.
Og Friðfinnur sló af.Hann er hamskiptingur eins og
veðrið og stríðnari en andskotinn. „Jæja, hvað sem allri
lygi viðkemur. Ég var búinn að lofa viðtali. Skellum okk-
ur í þetta."
En þá hringdi síminn og átti eftir að hringja aftur
þessa tvo tíma sem viðtalið stóð. Alls 18 sinnum var
hringt í Friðfinn á þessum tíma. Hann er eftirsóttur og
upptekinn maður.
En Friðfinnur hefur orðið.
„Ég er fæddur á stórkostleg-
asta staö í heimi. Vestur við Djúp.
Þaö geröist i febrúar 1917 og strax
á fyrsta ári var sett á mig prufa,
þaö var aö þrauka frostaveturinn
mikla 1918. Mér tókst þaö. Ég var
yngstur sjö systkina og átti dýrö-
lega æsku. Þaö var mikið mannlif
viö Djúp, enda þá fiskurj sjónum
og margmenni. En svo fór fiskur-
inn og þá fór fólkiö. En þaö var nú
eftir aö ég var horfinn á braut.”
Grasid er grænna við Djúp
,,Eg fer alltaf einu sinni á ári til
æskustöðvanna, enda er Djúpiö
alltaf jafnfallegt. Þaö er annar
ilmur úr grasinu fyrir vestan,
fjaran er stærri og fuglarnir þar
syngja ööruvisi en annars staöar
— en fuglasöngurinn er nú llklega
eina músikin sem þar heyrist. Ég
„Buxurnar réðu úrslitum”
„Þaö er til góö saga af þessum
deilum. Páll Zóphaniasson þing-
maöur var þess fýsandi aö sam-
eining yröi.Aheimili hans og konu
hans, Guörúnar Hannesdóttur,
bjó annar þingmaður, Páll Her-
mannsson. Þessi Páll Hermanns-
son haföi I einhverri fljótfærni lof-
aö Jónasi frá Hriflu stuðning viö
sjálfstæöan Viöskiptaháskóla.
Seinna var hann annarrar skoöun-
ar, en Páll var oröheldinn maöur
og vildi standa viö loforö sitt. En
Páll Zóphaniasson og Guörún
kona hans tóku þá til sinna ráöa.
Þegar málið átti aö koma til at-
kvæöa i efri deild, þá faldi Guörún
buxur Páls Hermannssonar,
þannig aö hann komst ekkert út
þann daginn og ekki til atkvæöa-
greiðslunnar. Guörún gerö gott
betur og neitaði öllum um aögang
að Páli og sagöi hann veikan. Nú,
ljótt starf og vanþakklátt og ég
orðinn þreyttur. Hætti þess
vegna.”
Sex mánuðir urðu 30 ár
„Þá byrjaöi bióævintýriö. Eftir
aö ég hætti hjá viöskiptanefnd var
ég raunar búinn aö ráöa mig hjá
Tryggingastofnun rikisins og
átti að vera fulltrúi forstjóra.
Þá skeöur þaö aö Gylfi Þ. hringdi
i mig. Hann var þá formaður
stjórnar Tjarnarbiós og meö hon-
um voru i stjórninni, ólafur
Jóhannesson og Alexander
Jóhannesson. Nú Gylfi biöur mig
aö taka viö bióstjórastööu i
Tjarnarbió. Nú, ég tók mér
umhugsunarfrest. Talaöi siöan
viö Harald Guömundsson for-
stjóra Tryggingastofnunarinnar
og sagöi honum málavexti. Þaö
varö úr aö ég fékk sex mánaöa
„leyfi” frá fulltrúastööunni, sem
ég tók viö bióinu var engin mynd
til. Bíöið var lokaö vegna
myndleysis. En þaö rættist úr
þvi.”
„Þetta meö aö fá gjaldeyris-
leyfi var erfitt mál, en mér tókst
yfirleitt aö redda þvi og fá
myndir. En þaö voru litlir pen-
ingar og þvi varö aö velja myndir
eftir prisnum, kaupa ódýrt. Upp
úr þessu var stofnaö Félag kvik-
myndahúseigenda. Ég hef veriö i
stjórn þess félags frá upphafi og
formaöur síöustu tólf árin.”
„Góður vestri,
góð skemmtun”
„Ég hef sjálfur alltaf gaman af
kvikmyndum. Eftirlætis
myndirnar minar eru cowboy
myndir. Góöur vestri er einhver
besta skemmtun sem ég fæ. En
þaö er of lítiö um góöa vestra,
komnar úr textun. Þaö eru þvi
ófáar kvikmyndirnar sem. koma
fyrir min augu. Ég fer ekki oft i
önnur bió hér á tslandi. En þaö
skeöur ef einhver góö fiima er á
ferðinni.”
„Ég verö alveg útkeyröur eftir
þessar filmuskoðunarferöir og
flýti mér heim. Mér leiðast útlönd
og vil heim þegar ég er þar. Það
striöir kannski gegn
flökkumannseölinu, en mér finnst
gaman aö flakka innanlands.
Hins vegar hef ég aldrei tima til
aö flakka eins og ég viDog þaö er
afleitt. Ég vildi gjarnan veröa
flakkari og fara i siglingar”.
„Bióin ekki
stórgróðafyrirtæki”
„En aftur i bióin. Ég vissi þettai
var búinn aö segja þér þaö. Þeg-
ar ég fer aö tala þá tala ég og tala
og hleyp úr einu i annað. Þaö var
með bióin. Maður er meö dálitiö
bundnar hendur varöandi kvik-
myndaval. Viö i Háskólabiói er-
um i sérstökum samböndum viö
ákveöin fyrirtæki erlendis og
veröum aö kaupa af þeim.
Paramount er umboösaöili okkar
I Bandarikjunum, en Rank i Bret-
landi. Svo er auövitaö möguleiki
aö kaupa á frjálsum markaöi.
Hver meöalkvikmynd kostar
þetta um 3500 dollara. Sumar eru
miklu dýrari og geta farið í 10
þúsund dollara eöa meira. A
hverja meðalmynd þurfum viö
12—15 þúsund manns til aö endar
nái saman, svo þaö er augljóst aö
hér er ekkert stórgróöafyrirtæki
á feröinni.”
„Auðvitað hef ég fengið leið-
indaköst á þessum 30 árum i bió-
rekstrinum, en góöu timabilin eru
fleiri.”
„Þegar þetta bió, Háskólabíó,
var byggt hrópuðu margir hátt og
sögöu þetta fjársóun. Bióið kost-
!!■
.. þá get ég renirt í gröflna
sœll og ánœgdur’
fæ ekki jarösamband nema ég
komi reglulega vestur.”
„Nú ég geröi allt þaö sem
sveitastrákar gera — og þó
kannski aðeins meira. Ég var
nefnilega dálftill prakkari og
haföi gaman af þvi aö leika á fólk.
Nei, ég vil ekki segja frá neinum
prakkarasögum; þær koma I ævi-
sögunni minni.”
„Værir að tala við biskup
núna”
„Ég var heima fram yfir ferm-
ingu en siöan fór ég I gagnfræöa-
skóla á tsafiröi og þaöan i
Menntaskólann á Akureyri.
Menntaskólaárin voru, held ég,
bestu ár ævi minnar.”
„Eftir aö stúdentsprófi lauk,
1938 þurfti ég aö hugsa mig um en
vissi ekki almennilega hvaöa
stefnu ætti aö taka. Engir pening-
ar voru til. Langaöi til aö veröa
blaðamaöur og fara I journalistik
en um leið kitlaði mig dálítiö aö
fara i flakk og siglingar. Þá datt
mér i hug aö fara i guöfræöi en
komst aö raun um aö ég gæti ekki
tónaö. Þar meö var þaö lokuð
leiö, enda var þaö ágætt þvi þaö
fóru svo margir i guöfræöina og
ég nennti varla aö elta allan þann
lýö. En hefði ég fa'riö i guöfræöina
værir þú sennilega aö tala viö
biskup núna.”
„Endirinn varö sá aö ég fór I
Viöskiptaháskólann, sem sföar
var sameinaöur Háskóla tslands
eftir miklar deilur og ógurleg
slagsmál á Alþingi”
„Jónas frá Hriflu stóö haröur
gegn þvi aö Viöskiptaháskólinn
væri innlimaöur I Háskóla Is-
iands, en margir voru þeirrar
skoðunar að slikt væri
nauösyn.
Viö stúdentarnir
vildum veröa
akademiskir
borgarar
og vildum
I HI.”
þetta geröi þaö aö verkum aö Páll
Zóphaniasson og hans stuönings-
menn unnu sigur en Jónas frá
Hriflu sat eftir meö sárt enniö.
Buxurnar réöu sem sé úrslitum.”
,Slefaði i gegn”
„Ég var ánægöur i viöskipta-
fræðinni. Námiö átti viö mig. En
svo kallaöi lifiö á. Ég trúlofaöist,
giftist og stofnaöi heimili. Allt i
voöa f járhagslega, en þaö
bjargaöist. Ég lak I gegnum próf-
in, þó án glæsibrags. Slefaði í
gegn. Ég held aö þaö sé ekkert
sérstakt bissnessblóö i mér, en
þaö er mikiö og gott blóö, þaö get
ég sagt þér”.
Þær voru alltaf að
skipta um nafn
„Eftir nám 1941 hóf ég störf hjá
svokallaöri viöskiptanefnd. Sú
nefnd sá um alla viöskipta-
samninga viö önnur rlki. Ég vann
hjá þessari nefnd eöa nefndum,
allt til ársins 1949 og var þá oröinn
þreyttur. Þá höföu staöiö yfir
skömmtunartimabil og þessi
nefnd haföi m.a. meö skammtan-
ir aö gera bæöi á gjaldeyri og öll-
um lifsnauösynjum. Viö I þessari
nefnd höfum liklega veriö óvin-
sælustu menn þjóöarinnar á þeim
tima. Vorum kallaöir ýmsum
ljótum nöfnum. Vorum viö upp-
nefndir, aumingjar, afbrotamenn
og yfir höfuö ranglátir. Ég skildi
aö visu fólkiö og vildi ekki þurfa
aö standa i sporum kúnnanna þá.
Skömmtun á gjaldeyri er afleitt,
fyrirtæki og sjálfsagt hefur okkur
mistekist enda ekki viö ööru aö
búast. Þess vegna var gremja
fólks vel skiljanleg. En þetta var
ég var ekki byrjaður i og tók viö
Tjarnarbiói. Ætlaði aö vera þar i
sex mánuöi þangaö til annar
fyndist. En þaö teygöist úr þessu.
Og nú eru þessir sex mánuöir
orönir þrjátiu ár.”
„Ég veit ekki af hverju ég
ilentist i þessum bióbransa. En
þetta er skemmtilegt starf og mér
er mögulegt að sinna tómstund-
um meö þvl. Ég vissi litiö um
kvikmyndir þegar ég tók viö, en
læröi fljótt. Þá voru eingöngu
enda er John Wayne meö
krabbamein. Þaö eru margar
kvikmyndir sem eru eftirminni-
legar og ákveönir leikarar sem
maöur gleymir ekki. Þeirri leik-
persónu sem ég man best eftir i
kvikmynd er liklegast Marlon
Brando i Guöfööurnum. Þar fór
frábær ieikur sem lengi lifir.
„Hvaö ég sé margar
kvikmyndir á ári? Guö minn
almáttugur! Þaö er legió. Ég fer
tvisvar á ári erlendis til aö velja
„En þaö er of litiö um góöa vestra, enda er JohnWaynemeö krabba-
mein...”
bandariskar myndir sýndar I
bióunum hérna. Þetta var
stórfyrirtæki aö reka þetta. Bióin
voru þá aöeins þrjú i Reykjavik,
en fjölgaöi fljótlega. Þaö var i
sjálfu sér nóg framboð af mynd-
um, þaö var ekki vandamáliö.Hitt
var verra aö erfiölega gekk aö fá
gjaldeyri til aö kaupa þær.Þegar
myndir. Ég sé svona 30—40
myndir i hverri ferö. Horfi
kannski á 3-4 kvikmyndir á einum
degi. Þaö er ekki laust viö aö
maöur sé hálfruglaöur eftir slika
setu. Af þessum 30—40, sem ég sé,
vel ég siöan 5—10. Sföan sé ég
allar myndir, sem koma i
Háskólabió eftir aö þær eru
aöi þá, 1961, 40 milljónir. Ég var
af mörgum talinn I hópi fjár-
glæframanna. En ég var óhrædd-
ur, enda liðu ekki mörg ár þar til
allt var borgaö.”
„Ég er yfirleitt óttalaus maöur,
þótt ég hræöist eitt og annaö, þá
læt ég ekki skelfa mig aö ástæöu-
lausu. Ég er hæfilega bjartsýnn,
en er ekki angurgapi i þeim efn-
um. En yfirleitt hefur þaö staðist
sem ég hef áætlað.”
„Fæ yndisleg letiköst”
„Yfirleitt vil ég vinna i skorp-
um, en þess á á milli fæ ég indælis
letiköst. Mér leiöist þessi sami
hraöi, vil hafa þetta I átökum — i
skorpum — enda er ég fljótur aö
vinna i slikum ham.”
„Annars er það galli viö mig,
hvaö ég er i allt of mörgu i einu.
Hef nánast engar frístundir. Ég
kennit.d. bókfærslu og verslunar-
rétt I M.R. Þaö geri ég til þess aö
fá tækifæri til aö umgangast unga
fólkiö. Þvi hef ég gaman af. Þaö
koma allir straumar i gegnum
unga fólkiö. Segöu þeim þaö sem
alltaf eruaöskamma æskulýöinn'
Meðlimur i 18 félögum
samtímis
j^Alls kyns aukastörf önnur
hafa hlaöist á mig. Þegar best var
voru þau 18 félögin sem ég var
meölimur i og virkur i mörgum
þeirra. I dag er ég t.d. formaöur
Styrktarfélags lamaöra og
fatlaöra, i stjórn barnaheimilis-
ins aö Tjaldanesi, ritari i stjórn
Kron, 1 stjórn kirkjugaröanna, i
safnaðarnefnd Langholtssóknar, I
félagi Djúpmanna og i Oddfellow-