Helgarpósturinn - 31.10.1980, Qupperneq 15

15
___htplrjr^rpn^fl irinn Föstudagur 31. október 1980
Alþýöubandalagið i þinum
augum?
„Ég yröi aö halda langa tölu, ef
ég ætti aö skilgreina þaö meö ein-
hverri nákvæmni og hverfa þá
jafnvel 40—50 ár aftur i timann. A
hinn bóginn er þaö af og frá, aö
byltingarsinnar og alræöis-
kommar finnist i þingflokknum.
Alþýöubandalagiö er augljóslega
lýöræöisflokkur. Um það þarf
ekki aö deila, þótt pólitiskir and-
stæöingar séu aö reyna aö koma
öörum hugmyndum inn hjá fólki.
Staöreyndin held ég aö sé sú, að
það eru ekki mjög skörp skil á
milli allra flokka i islenskri póli-
tik, þeir skara margir hver
annan. Það eru engin ný visindi,
enda gætu menn þá tæpast gengiö
á milli flokka, eins hávaöalaust
og verið hefur. Flokkaflakk
viröist ekki tiltökumál, i stjórn-
ólikur þvi sem gerist og gengur?
Ertu t.d. umvafinn vixlum og af-
borgunum, bónar þó bilinn á
sunnudögum, kaupir I helgarmat-
inn á fös.tudögum og svo fram-
vegis?
„Auðvitað er okkar lifsmáti
ekkert ólikur þvi sem tiökast i
þjóöfélaginu. Ég er nú óskaplega
latur viö aö bóna bílinn og er svo
gamaldags aö vilja aldei skulda
neitt. Er þvi laus viö vixlaáhyggj-
ur. Stjórnmálaþátttaka gerir þær
kröfur, að maöur er aldrei full-
komlega laus viö starfiö. Heima i
Vestmannaeyjum fer ég aldrei
svo út til aö skemmta mér, aö
allir vilji ekki tala viö þingmann-
inn um pólitik. Pólitikin yfirgefur
mann þvi sjaldan algjörlega. Þaö
þarf að lesa mikiö, þaö er ekki
litið pappirsflóöiö sem hellist yfir
þingmenn og þeir veröa aö vera
ef málið er skoöaö nákvæmlega,
fyrir neðan meöallag i landinu.
Ég fengi t.d. hærri laun ef ég
starfaði aðeins við sjómennsk-
una. Heidarlaun þingmanna i
fyrra voru sex og hálf milljón og
það verður enginn feitur af þeim
launum. Myndu t.a.m. góöir
blaöamenn sætta sig viö slik
árslaun?
Ég vil þó taka fram, aö ég
persónulega hef engar stórar
áhyggjur af launamálum þing-
manna. Þessi laun hafa dugað
mér.Margiryngrimanna hafa þó
kvartað og benda réttilega á, að
þeir hafi lækkað i launum miðaö
viö fyrri störf, þegar þeir tóku
sæti á þingi. Ég tel enga nauösyn
á þvi aö gera þingmenn aö
hálaunastétt en hinar öfgarnar
verður að varast lika. Það væri
ófært ástand, ef þaö yrði aöeins á
og störf þeirra á allra handa
máta. Þessi neikvæði áróöur er
alls ekki sanngjarn, enda þótt
þingmenn eigi aö heyra réttmæta
gagnrýni eins og allir aörir. Stað-
reyndin er sú, aö þingiö er ekkert
annaöen spegill þjóöarinnar. Það
eru engar umbætur fólgnar i upp-
hrópunum i þá átt aö draga þing-
haldiö niöur i skitinn og gera
þingmenn aö ótindum glæpa-
mönnum. Þarna er veriö aö læöa
ranghugmyndum aö fólki.”
— En hvaöa breytingar eru þaö
fyrir einstakling þegar hann sest
á þing? Hafa venjur þinar og
taktar breyst? Ertu annar
maöur, sem þingmaöur og aftur
sjómaöur? Ertu t.d. orðvarari i
hlutverki þingmannsins?
„Þingmenn eru menn eins og
allir aörir — hvorki verri né betri.
Viö erum engir bandittar og
þegar orö min, og gjöröir eru
rangfæröar. Ekki sist fer þaö i
taugarnar á mér, þegar menn
kannast ekki viö aö hafa sagt eöa
lofað einhverju og geta ekki né
vilja standa viö þaö. Annars er ég
ekki oft til umfjöllunar i blööum
og fjölmiölum, a.m.k. hef ég ekki
tekið sérstaklega eftir þvi aö
Þjóöviljinn sýni mikinn áhuga á
þvi aö skrifa um þaö sem ég hef
fram aö færa i þinginu.
A hinn bóginn varast ég, að láta
skapiö hlaupa meö mig í gönur.
Held að það sé nauösynlegt fyrir
stjórnmálamenn aö hugsa fyrst
og tala svo. Það væri hollt fyrir
suma af hinum ungu þingmönn-
um, aö telja upp á tiu áöur en þeir
opna munninn — hvort sem þeir
eru reiðir eöa ekki. Þaö er of
mikiö af þvi aö menn opna
munninn of fljótt og opna hann þá
erio dálftið íhaidsamur a inargl"
i (Hclprposisviðiali
málum hér á landi. Þá er jafn-
framt ljóst, aö t.d. Sjálfstæðis-
flokkurinn sem hefur um það bil
40% fylgi kjósenda, hefur innan
sinna vébanda fólk með ólikar
skoðanir á ýmsum grundvallar-
atriöum. Hitt er ekki umdeilan-
legt, að Alþýöubandalagið er sá
flokkur sem stendur lengst til
vinstri I flokkakerfinu, þaö fer
enginn i grafgötur meö þá stað-
reynd.”
— En nú eru fleiri flokkar til
vinstri, en Alþýöubandalagiö.
Séröu möguleika á breiöfylkingu
allra vinstri manna?
„Það er dálitið vont aö svara
þessari spurningu, þvi maður er
svo bundinn af flokkaskipan i
dag. Hitt er annað mál, aö ýmis-
legt bendir til þess aö núverandi
flokkakerfi muni riölasl á næstu
árum og eftir þá uppstokkun gæti
margt ýtt á tilurö eins stórs
vinstriflokks.”
Strrosbröli
— Úr hvaða núverandi flokkum
kæmu liösmenn i slika vinstri
breiöfylkingu? Eöa kannski
frekar, hvaöan vildir þú menn i
slikt samstarf?
„Þaö er erfitt i dag, aö taka
einn hópinn úr þessum flokki og
annan úr hinum og segja að þeir
ættu heima i slikri breiöfylkingu.
Ég teldi þaö t.d. grundvallar-
atriöi aö afstaöan til eöa öllu
heldur gegn hernaðarbanda-
lögum væri svipuð. Þeim fer ört
fjölgandi, sem taka afstööu gegn
striösbrölti, hvar sem er i heim-
inum Ekki aðeins gegn vig-
búnaöarkapphlaupi stórveld-
anna, heldur og striösmaskinum i
noröri, suöri, vestri og austri.
Andúö á þessari dýrkun ofbeldis
og yfirgangs i hernaði fer
vaxandi.
Menn eru almennt sammála aö
viö eigum að skipa okkur á bekk
meö vestrænum þjóöum, en þátt-
taka i striösbandalagi er okkur
ekki samboðin.”
— En yfir i annaö, Garöar.
Hvernig er lifsstfll venjulegs
þingmanns? Er hann um margt
inni flestum málum — þótt staö-
reyndin sé sú, að þeir setji sig
oftast betur inn i sum mál, en
önnur.
A hinn bóginn gengur mér
ekkert sérlega erfiðlega aö
„kúpla” mig út úr pólitikinni,
þegar ég vil frið frá henni. Það er
t.a.m. mikil afslöppun frá póli-
tisku þrasi, aö fara á sjóinn eða
vera i rólegheitunum heima með
fjölskyldunni. Ég geri ekki mikiö
af þvi að fara i bió eða leikhús,
enda sllkt ekki auðvelt meðan
yngsta barniö er nýfariö aö
ganga.
Og það var eins og við manninn
mælt um leiö og Garöar haföi
sleppt oröinu, birtist yngsta dótt-
irin og kjagaöi ótraustum fótum
til pabba sins og skreið upp i fang
hans. „Hún heitir Edda þessi, og
er eins árs” sagði Garöar.
„Annars erum við sex i heimili og
ég er mikið fyrir þaö, aö vera með
konunni og börnunum hér heima.
Er fjölskyldumaður i mér.”
— Hvaö um áhugamálin?
„Þaö er litiö um þau að segja.
Hef litinn tima til bókalesturs,
tefli þó við og viö, enda þótt ég sé
afleitur skákmaður, leik stundum
á pianó og orgel sjálfum mér til
skemmtunar, þótt ekki kunni ég
aö lesa nótur og dunda mér yfir-
leitt við ólikustu hluti, eftir þvi
sem timi vinnst til. tþróttir þekki
ég aftur ekki nema af afspurn og
hef aldrei tekið þátt i iþróttaiðk-
unum af neinu tagi.”
„Margir munnar að
meiia”
— En hvernig gengur þing-
mönnum aö brauöfæöa stóra fjöl-
skyldu á þingmannslaunum?
„Þaö er hægt að draga fram
lifiö á þingmannstekjum, þvi
neitar enginn. Hins vegar eru það
vel þegnar aukatekjur hér á
heimilinu, laun min fyrir
sjómennskuna. Þaö er dýrt að
halda heimili á tveimur stööum
og ófáir munnar aö metta.
En þótt laun þingmanna séu
ekki nein sultarlaun, þá eru þau,
færi hinna fjársterku aö fara inn á
þing, vegna lágra launa þing-
manna. Laun min hafa aldrei
veriö tilefni mikilla heilabrota
hjá mér og öllu jafnan hef ég ekki
stórar áhyggjur af mínum
peningamálum.”
— Ertu starfssamur ma.ður?
„Nei, það held ég ekki. Ég gæti
eflaust lagt harðar aö mér. Hitt
er annað mál, að mönnum eru á
stundum falin mismikil störf
innan þings.”
— Hvað áttu viö?
„Það eitt, að ég hef aldrei haft
geð i mér til aö gina yfir öllu og
öllum. Ekki verið i keppni um
völd og metorð.”
Drðltur oq drátlur
Garðar var þvi næst spurður
hvort allar grin- og gaman-
sögurnar sem heyrast neðan úr
þingi og fjalla um samskipti og
orðaskipti þingmanna, séu
sannar. „Eru ekki allar sögur
sannar?” svaraði hann og hló.
1 einni þingmannasögunni
kemur Garðar Sigurösson nokkuö
við sögu. Ragnar Arnalds þáver-
andi formaöur Alþýöubanda-
lagsins var i ræöustól og kvartaði
sáran yfir þvi, „aö óhóflega
langur dráttur” heföi veriö á af-
greiöslu ákveöins máls. Gall þá i
Garöari: „Herra flokksformaöur.
Geturöu greint okkur frá því,
hvað telst hæfilegur dráttur? —
Ragnar mun hafa svaraö fáu. —
Viö spurðum Garðar hvort þessi
saga væri sönn. Hann kvaðst ekki
geta neitaö þvi og kimdi örlitið
við endurminningunni.
„Annars vil ég gjarnan koma
inn á þá ósanngjörnu gagnrýni á
þingmenn og starfshætti þingsins,
sem ýmsir aðilar hafa haldið á
lofti. Þessi menn fjalla um þingið
i neikvæðum tóni og gera eins litiö
úr starfi þess og þeir mögulega
geta. Þetta er lýðræöisfjand-
samlegur tónn, sem heyrst hefur
úr þessum herbúöum. Þessi tónn
er mjög hávær i rauðvinspress-
unni svokölluöu. Þar er snúiö út
úr flestu þvi sem þingmenn segja
og gera og reynt aö niöurlægja þá
heldur engir kórdrengir. Ég hef
að ég held ekki breyst i viðmóti
viö annað fólk og þaö ekki viö
mig. Ég hef ekki sérstakt orö á
mér fyrir að vera orövar.”
Bergþóra óskarsdóttir eigin-
kona Garðar bar okkur nú kaffi
og meðlæti og hún var spurö hvort
hún heföi oröiö vör við breyttan
mann i Garöari Sigurðssyni eftir
að hann varö þingmaður. „Nei,
nei,” sagði hún. „Ég held að það
skipti engu máli hvort menn vinni
i steinkumbalda niður við Austur-
völl, eöa úti á sjó. Persóna manna
breytist ekki þó skipt sé um
vinnustað.”
iNóq al shapinu
— Hvernig gengur þing-
mönnum að lynda hver viö annan,
þegar þeir starfa undir sama
þaki, sextíu i hóp?
„Þaö gengur yfirleitt vel. Menn
geta haft ólikar skoðanir i pólitik,
en verið bestu vinir engu að siður.
Þaö kemur þó fyrir að menn
reiðast og deila hart hver á
annan. Það er ekkert óeðlilegt viö
þaö og allir hafa gott af þvi, aö
það hvessi viö og við.”
— Nú segir sagan, aö hún sé
ekki of heit vináttan milli ykkar
Ólafs Ragnars Grimssonar og
ýmsar sögur fariö á kreik i þvi
sambandi? Sagt að hitnaö hefði i
kolunum i vor, er Ólafur hafi
hringt I þig út á sjó og messaö yfir
þér vegna afstööu þinnar í þing-
fararkaupsnefnd?
„Það er rétt aö Ólafur hringdi i
mig, þegar ég var á sjónum. Viö
ræddum þar málin og skiptumst á
skoöunum. Þarna var þó ekki um
neitt rifrildi aö ræöa. Ég er
hins vegar alltaf á móti þvi að
ákvarðanir séu teknar fyrir
mig.”
— En þarf ekki þykkan skráp
til að standa i stjórnmálum?
Reiðist þú t.d. ef snúið er út úr
oröum þinum og gjörðum og allt
þitt starf er fært út á versta veg?
„Mér er óhætt aö fullyröa að ég
hafi nóg af skapinu. Það vantar
ekki og stundum kemur fyrir að
mér mislika hlutir, eins og
gjarnan of mikiö. Koma þá meö
miður heppilegar yfirlýsingar.
Þetta þekkist i Alþýðubanda-
laginu eins og öörum flokkum”.
„Alórei reynl að poia mer”
— Nú er oft um þaö talað, að
þaö biði kandidatar i rööum eftir
aö þú hættir i Suöurlandskjör-
dæmi og vilji taka við þingsæti
þinu?
„Ef allar sögur eru sannar i þá
átt, þá geri ég ráð fyrir að fótur sé
fyrir þessu, þótt ég fullyröi ekkert
um það. Hef engar áhyggjur af
slikum vangaveltum. Ég hef
aldrei reynt að pota mér i hinar
ýmsu stofnanir Alþýðbanda-
lagsins — ekki gert tilraunir i þá
átt — en það gæti veriö eftir
þróunina i flokknum undanfarin
ár að mér þætti nauösynlegt að
láta meira til min taka innan
flokksins. Þaö gæti lika allt eins
fariö svo, að sum vinnubrögö
yrðu svo ógeöfelld aö minu mati,
aö ég hefði ekki áhuga á þvi að
taka lengur þátt i sliku.
Ég lit á mig sem tryggan
flokksmann en ég læt ekki
skammta mér skoðanir og
ákvaröanir. Þaö vil ég gera sjálf-
ur. Ég mun ekki taka upp mörg
þau nýju vinnubrögö, sem æ
frekar hafa skotið upp kollinum
og eru I öfuga átt aö minu mati.
Mér er sama hvað aörir gera i
þeim málum, en ég læt ekki
teyma mig áfram hindrunar-
laust.”
— Óttast allir þingmenn aö
falla i kosningum?
„Ég veit ekki um hina, en það
er mér ekkert tilefni til hræðslu.
Það kemur i hlut allra aö hverfa
af þingi — fyrr eöa siöar — og
þeim örlögum kviöi ég ekki. Ég
hef að visu tekiö þátt i margs
konar kosningum i gégnum tiðina
og ætiö unniö. Ég yrði þó ekki
skelfingu lostinn þótt ég félli. Tap
i pólitik er jafnsjálfsagt og vinn-
ingur, þótt allir stefni aö sigri.
Þaö er ekkert sáluhjálparatriöi
hjá mér að sitja á þingi til
eiliföarnóns.”
„Þekki ekki gjörla Iifsskoöanir allra i
þingflokki Alþýöubandalagsins.”