Helgarpósturinn - 31.10.1980, Síða 20

Helgarpósturinn - 31.10.1980, Síða 20
20 Föstudagur 31. október 1980 Heimur augans Það þarf dálaglegan fjölda mynda til að fylla alla Kjarvals- staði, sali jafnt sem ganga. Hingað til hefur engum manni einum dottið i hug að leigja slikt pláss undir einkasýningu. Bragi Asgeirsson markar þvi timamót þeirra listamanna sem hvað best hefur veriö kynntur er- lendis. Sem formála að þessari yfir- gripsmiklu sýningu, hefur Bragi sagt aö mikilvægt sé að bora að hugsa stórt i litlu landi. Svo- vel Myndlist eftir Halldór Björn Runóltsson með „Heimur augans”, sýningu á vinnu sinni undanfarin 33 ár. Fram til annars nóvembers gefst fólki kostur á að sjá hálft fjórða hundrað verka eftir þennan landskunna listamann og gagnrýnanda, fýlla hvern krók og kima þessara miklu sala. Hér verður ekki farið i að rekja feril Braga þessi 33 ár. Þess skal þó getið að verk fárra Islenskra listamanna hafa farið jafn viöa og verk Braga. Hafa þau verið sýnd i Moskvu, Buenos Aires, Bandarikjunum og öðrum heimshlutum ásamt Evrópu. Hann er þvi i hópi skoöun hans, að einu gildi hvar listamaður sé fæddur, stór- hugur sé það sem skapi mikla list. Til að gera þessa yfirlits- sýningu sem veglegasta, hefur Bragi lagt sig I líma við að safna saman eins miklum fjölda verka sinna og honum hefur verið unnt. Hér er þvi ekki um að ræða sýningu byggða á úr- vali. Sýningargestum er veittur kostur á að vega og meta, draga sinar ályktanir og dóma. Það ber vott um dirfsku Braga, að hann heldur slika sýningu þegar hann stendur á timamótum, maður I fullu fjöri á besta aldri. Kannski má rekja þessa sýn- ingu til gagnrýnandans frekar en málarans. Að lita á sjálfs sín þróun frá upphafi ferils, er listasögulegt sjónarmið. Málar- inn reynir yfirleitt að gleyma þvi sem hann hefur gert vegna hins sem hann á eftir að gera. Það eru þvi gjarnan aðrir en hann sjálfur sem tina saman verkin til að skoða þau i sögu- legu samhengi. Þvi er það að sú spurning vaknar, hvað Bragi ætlist fyrir sér með sliku yfirliti. Er hann að reisa sér minnisvarða, eða gera upp reikninga við fortið- ina, eða kanna hvar hann stendur. 1 blaðaviðtali segir Bragi: ,,Með þessari sýningu er ég að horfast i augu við fortiðina og á fortiðinni byggir maður framtiðina” (Mbl. 18. okt.). Siðar i sama viðtali svarar hann þeirri spurningu, hvað sér hafi komið mest á óvart, standandi andspænis öllum þessum mynd- um: „Mest kom mér á óvart að sjá ekki þær myndir sem mig langaöi til að mála, en málaði aldrei.” Þessi tviræðu orö má túlka sem biturleik vegna glataðra tækifæra. En þau geta einnig þýtt hitt, að Bragi hafi loksins fundið sig og ætli sérnúaðmála þær myndir sem hann málaði „aldrei”. Reynist seinni til- gátan rétt, getur hún varpað heÍgarpústurinrL. Bragi að Kjarvalsstöðum — endurskoðandi sem kannar gallað bók- hald? ljósi á tilgang sýningarinnar. Bragi væri þá likt og endur- skoðandi sem kannar gallaö bókhald, að leita aö lausn dæmis sem ekki hefur fyllilega gengið upp. Heimur augans hlýtur þvi að vekja menn til umhugsunar um stöðu Braga, þróun hans og fylla þá forvitni um framhaidið. Um leið bregður hún upp itarlegri mynd af mótun, fjölhæfni og stilbrögöum listamannsins, styrk hans og veikleika og að- ferðum við að tjá margbrotið yrkisefni. Af nýjum hljómplötum: Mad Times Rut Rut Reginalds — Rut + „Unglingar og ást ... frábær hljómplata ... Rut Reginalds er vaxandi söngkona”. Eitthvað á þennan veg er þessi sjötta eöa sjöunda hljómplata Rutar Reginalds auglýst. Mjög vill- andi auglýsing. Að visu er meginviöfangsefni textanna ástin og aö einhverju leyti ungl- ingurinn, en þaó er gíska einlit og ófrumleg umfjöllun, sem segir okkur ekkert um tilfinn- ingalif unglinga, — auk þess er framsetningin, textarnir sjálfir, fyrir neöan allar hellur (sem sagt: á rangárvöllum). Og sem hljómplata er Rut + langt frá þvi að vera frábær. Lagavalið er litlaust, myndar ekki heild, útsetningarnar núll og nix, og flutningur i meiralagi máttlaus og fráhrindandi. Hinsvegar get ég vel tekiö undir það aö Rut sé vaxandi söngkona. Þó aö hnökrar séu á söngnum hér og þar er greinilegt aö hún hefur meira vald á rödd sinni en áöur, og ég er viss um aö hún gæti gert nokkuð góða hluti ef hún fengi betra efni til að flytja og tilhlýðilega leiðsögn. Rut Reginalds fær þvi plús, en platan hennar minus. Madness — Absolutely Þaö veröur aldrei sagt um tónlistarflutning Madness aö hann sé máttlaús. Þvertámóti. Hjá þeim er krafturinn og frisk- leikinn i fyrirrúmi, enda ein skemmtilegasta danshljómsveit sem komið hefur fram I langan tima. Textarnir einkennast af absúrd húmor, sem I fyrstu virðistúti bláinn, en þegar betur er aö gáö má greina ákveðin viðbrögö gegn þvi félagslega umhverfi sem þeir eru sprottnir úr (breski bömmerinn), þó þeir boði engar patentlausnir. Madness hefur veriö, ásamt Specials og Selecter, fremst I flokki þeirra hljómsveita sem eru á svokallaöri ska-linu. Absolutely, önnur plata hljóm- sveitarinnar, sem sýnir tals- veröa framför frá One Step Beyond, styrkir þá söðu enn frekar. Það má búast viö miklu af þessari hljómsveit á komandi árum. Times Square Hvað sem annars verður sagt um Robert Stigwood, þá verður það ekki af honum skafið, að hann er afkastamesti framleið- andi rokktónlistarmynda. Sem hafa jafnframt, þó að þær séu ansi mismunandi aö gæðum, notið mestra vinsælda og aö- sóknar um allan heim, t.a.m. Jesus Christ Superstar, Tommy, Saturday Night Fever og Grease. Nýjasta mynd hans heitir Times Square, og fjallar um tvær stúlkur á unglingsaldri sem gera uppreisn gegn um- hverfi sinu, hvor á sinn hátt, strjúka að heiman og veröa fyrir tilstuölan útvarpsplötu- snúðs foringjar uppreisnar- hreyfingar unglinga i undir- heimum New-York-borgar undir nafninu Sleaze Sisters. Auðvitað rennur uppreisnin út I sandinn, með vægast sagt harkalegum afleiðingum fyrir stúlkurnar, sérstaklega aðra þeirra, — enda veröur ekki annað séö en að a.m.k. dulinn boðskapur myndarinnar sé sá að unglingum sé best að halda sig á mottunni og sætta sig við aöstæður sinar, hvernig sem þær eru, „annars eigi þeir ekki von á góðu”. Eðlilega er tónlistin i svona myndum gefin út á plötum, enda auglýsir hvort annaö upp. Nú hef ég ekki séð myndina og get þvi ekki dæmt um hana, en hinsvegar hef ég „sándtrakkið” undir höndum, og get fullyrt að það veröur enginn svikinn af þvi. Það hefur aö geyma margar perlur úr rokktónlist samtimans. Of langt mál yrði upp að teljaupp bæði lög og flytjendur, svo ég læt nægja að nefna nokkra flytjendur: Talk- ing Heads, XTC, Patti Smith Group, The Cure, The Ruts, Pretenders, Gary Numan, Roxy Music, Lou Reed og aö sjálf- sögðu Sleaze Sisters. öll lögin hafa komið út áður, aö undan- skildum þeim sem „systurnar” flytja, en þarsem sennilega fáir eiga allar þær plötur sem þau koma fyrir á er Times Square örugglega góður rokklagapakki fyrir marga. Hvað hefði Jón Hreggviðsson sagt? Bessi Bjarnason I hlutverki könnusteypisins. Þjóðleikhúsið: Könnusteypirinn pólitiski, eftir Ludgig Holberg. Þýðandi Jakob Benediktsson. Leikstjóri: Hallmar Sigurðsson, leikmynd og bdningur eftir Björn G. Björnsson, lýsing: As- mundur Karlsson. Helstu leik- endur: Bessi Bjarnason, Guðrún Þ. Stephensen, Þór- hallur Sigurðsson, Edda Þórar- insdóttir, Þórunn Magnea Magnúsdóttir, Sigmundur örn Arngrimsson. Smærri hlutverk: Valur Glslason, Þorsteinn ö. Stephensen. Jón S. Gunnarsson, Árni ibsen, Baldvin Halldórs- son, Siguröur Skúlason, Þráin Karlsson, Viöar Eggertsson, Þóra Friöriksdóttir, Sigríður Þorvaldsdóttir, Þór Stirfel og Kjói frá Þurá. Holberg gamli var merkiskall á sinni tiö (1684—1754). Fyrir utan að skrifa bunka af gaman- leikjum lagði hann stund á ýmis fræði svo sem teologiu, sögu heimspeki, siðfræði og pólitik og einnig stundaði hann mússikk og skáldskap i bundnu máli og óbundnu. Hann var trúlega einn fremsti fjölfræöingur Noröur- landa á fyrri hluta átjándu aldar og lengi prófessor við há- skólann i Kaupmannahöfn. I leiklistarsögunni er hann fyrstog fremst merkilegur fyrir þaö að gamanleikir hans voru fyrstu frumsömdu dönsku leik- ritin sem sett voru á svið. Einnig er mér sagt aö leikir hans séu eitt af þvi fyrsta sem Islendingar taka upp á að leika og þar af leiðandi á hann einnig sinn stað I Islenskri leiklistar- sögu. Mér virðist þvi að það sé fyrst og fremst af sögulegri ræktar- semi (eöa þráhyggju) sem Þjóöleikhúsið hefur ákveöiðað taka leikrit eftir Holberg til sýn- ingar. Það virðast einnig vera sömu forsendur fyrir vali á þessu leikriti, en þaö var fyrsta verk Holbergs sem sýnt var, þvi ég trúi ekki öðru en að það séu til skemmtilegri gamanleikir eftir Holberg úr þvl að farsinn varö að vera eftir hann. Leikritiö gengur út á það að óbreyttum könnusteypi meö pólitiskar grillur er talin trú um aö hann hafi veriö kjörinn borgarstjóri og standa gár- ungar úr borgarráðinu á bak við það. Siðaner lýst uppskafnings- hætti og hofmóði þeim er könnu- steypirinn fyllist viö upphefö- ina og sýnt aö hann er allsendis ófær um að gegna þessu em- bætti. Þvi er best komið hjá þeim sem völdin hafa sam- kvæmt skoðun höfundar '(en leikhópurinn spyr i lokinn „eöa hvað? ”). Sú ádeila sem er gild I þessu verki er hin almenna ádeila á uppskafningshátt og ofmetnað, en ég held að fáir samþykki hugmyndafræðilega notkun hennar, sem sé þá að við búum við „hið besta mögulega valdakerfi”. En ég væri útaf fyrir mig til- búinn að gefa skit i alla hug- myndafræði ef komikin sjálf væri nógu skemmtileg. En þvl miður er þvi ekki að heilsa, leik- ritiö sjálft er ekki nógu skemmtilegt. Sérstaklega var fyrri hlutinn daufur, en það vottaði þó stundum á skemmti- legheitum I seinnipartinum, helst þegar leikararnir slepptu sér lausum i hreinum ærslaleik. Þetta var svona þrátt fyrir að sýningin væri tæknilega vel unnin. Leikurinn var yfirleitt bráðgóöur, bæöi hjá þeim sem fóru meö stærstu hlutverkin, Bessa Bjarnasyni, Guðrúnu Þ. Stephensen og Þórhalli Siguröarsyni og einnig voru mörg smærri hlutverkin skemmtilega gerð, svo sem hlutverk Þóru Friðriksdóttur og Sigriðar Þorvaldsdóttur. Leik- myndin var einnig vel gerð og bauö upp á örar skiptingar eins og vera ber i gamanleik. Leik- stjörinn virðist einnig hafa stýrt slnu fólki af röggsemi. En þvi miður virðst ekki vera hægt að gera mikiö úr þessu leikverki. Þaö vantar einhvernveginn allt trukk I það. Þaðer væntanlega tilviljun að samtimamaður Holbergs, Jón Hreggviðsson, er einnig á fjöl- unum annarsstaöar i bænum um þessar mundir. En Jón Hreggviðsson var einmitt að þvælast i Kaupmannahöfn með sinn úfna haus þegar Könnu- steypirinn var fyrst frumsýndur 1722. Mikiö skelfing hefði verið gamanað fara meö Jóni á þessa frumsýningu og heyra hans álit á leikritinu. Hvaö hefði Jón Hreggviðsson sagt?? G.Ast.

x

Helgarpósturinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.