Helgarpósturinn - 14.01.1983, Blaðsíða 3

hlelgai-----
JJústurinrL
Föstudagur 14. janúar 1983
3
hlelgai-----
pósturinn
Blaö um þjóömál, listir og menn-
ingarmál.
Ritstjórar:
Árni Þórarinsson og Björn Vignir
Sigurpálsson. *
Ritstjórnarfulltrúi:
Guðjón Arngrímsson.
Bfaðamenn:
Guðlaugur Bergmundsson, Óm-
ar Valdimarsson, Þorgrímur
Gestsson
Útlit:
Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir:
Jim Smart.
Dálkahöfundar:
Hringborð:
Auður Haralds, Birgir Sigurðs-
son, Heimir Pálsson, Hrafn
Gunnlaugsson, Jón Baldvin
Hannibalsson, Jónas Jónasson,
Magnea J. Matthíasdóttir, Sigríð-
ur Halldórsdóttir, Sigurður A.
Magnússon.
Listapóstur:
Heimir Pálsson, GunnlaugurÁst-
geirsson, Jón Viðar Jónsson,
Sigurður Svavarsson (bók-
menntir& leiklist), Árni Björnsson
(tónlist), Sólrún B. Jensdóttir
(bókmenntir & sagnfræöi), Guð-
bergur Bergsson (myndlist),
GunnlaugurSigfússon (popptón-
list), Vernharður Linnet (jazz).
Árni Þórarinsson, Björn Vignir
Sigurpálsson, Guðjón Arngríms-
son, Guðlaugur Bergmundsson,
Jón Axel Egilsson (kvikmyndir).
Erlend málefni:
Magnús Torfi Ólafsson.
Skák:
Guðmundur Arnlaugsson.
Spil:
Friðrik Dungal.
Matargerðarlist:
Jóhanna Sveinsdóttir.
Stuðarinn:
Jóhanna Þórhallsdóttir.
Utanlandspóstar:
Erla Sigurðardóttir, Danmörku,
Inga Dóra Björnsdóttir, Banda-
ríkjunum, Helgi Skúli Kjartans-
son, Bretlandi.
Útgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon.
Auglysingar: Inga Birna Gunn-
arsdóttir.
Innheimta: Guðmundur Jó-
hannesson.
Dreifing: Sigurður Steinarsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Lausasöluverð kr. 20
Ritstjórn og auglýsingar eru aö
Ármúla 38, Reykjavík.
Sími: 81866.
Afgreiösla og skrifstofa eru aö
Ármúla 38. Símar 81866
og 81741.
Prentun: Blaðaprent hf.
Stjórnarskráin:
Heldur frestun en uppálöppun?
Stjórnarskrárnefnd skilaði sl.
þriðjudag af sér sameiginlegu áliti
með texta að nýrri stjórnarskrá
fyrir íslenska lýðveldið. Fulltrúar
2ja flokka, Alþýðuílokks og Al-
þýðubandalags skiluðu sértillögum
um fáein einstök atriði.
Stjórnarskrármálið, eða hir
langþráða endurskoðun stjórnar-
skrórinnar.er þar með í heild sinni
komið til kasta Alþingis, því að
áður hafði stjórnarskrárnefnd
skilað af sér nokkrum valkostum
varðandi framtíðar kjördæma-
skipan landsins til þingtlokkanna
mcð það fyrir augum að þing-
flokkarnir semdu sín á ntilli um
þann kost, er líklegt væri að sem
víðtækust samstaða næðist unt. -
Og svo sem vart hefur farið fram
hjá neinum hefur megin inntak
þessara valkosta verið að auka
vægi atkvæða íbúa á þéttbýlissvæð-
unum á suðvesturhorni landsins til
jöfnunar við atkvæðavægi íbúa í
fámennustu kjördæmunum.
Það eru í sjálfu sér söguleg tíðindi
að stjórnarskrármálinu skuli hafa
þokað svo áfram, að nefndin hef-
ur nú skilað áliti sfnu. Engu að
síður hefur ekki farið mikið fyrir
þessum tíðindum í Ijölmiðlum og
um tillögur nefndarinnar hefur fátt
eitt frést. Þær fréttir sem aftur á
móti hafa borist út um umfjöllun
þingflokkanna og formanna-
ncfndar á þeirra vegum á
kjördæmamálinu og tilfærslu eða
fjölgun þingmanna til að jafna at-
kvæðavægið milli þéttbýlis og
dreifbýlis hafa vakið hinar verstu
grunscmdir um að þetta þing sem
nú situr sé í raun ófært um að koma
sér saman um lausnir í samræmi
við vilja þjóðarinnar og ætli sér að
líta á kjördæma- og stjórnarskrár-
máiið sem einhvers konar prívat-
mál sitt sem öðrum sé óvið-
komandi.
Mcgin ástæða fyrir þessu við-
horfi virðist vera sú, að þingmenn
margir hverjir óttast um sitt skinn,
ef tilfærsla verður á þingntönnum
frá dreifbýli til þéttbýlis miðað við
að farið vcrði að greinilegum vilja
þjóðarinnar um óbreytta þing-
mannatölu. Einnig virðist sá ótti
fyrir hendi að rask geti orðið á
styrkleikahlutfalli fiokkanna, nái
þessar breytingar fram að ganga,
jþótt grcinilcgt sé á þeim valkostum
er stjórnarskrárnefnd hefur boðið
upp á að reynt er að draga úr slíku
eins og framast er mögulegt.
Alþingi er í þeirri skringilegu
aðstöðu að þurfa að gerast dómari í
eigin sök eða máli, og því miður
virðist skorta þá forystu innan
ríkisstjórnar, Alþingis og einstakra
þingflokka að þingheimi sé gert að
lyfta sér upp úr lágkúrulegu
skammtíma hagsmunapoti og horfa
til lengri tíma - að móta þróun ís-
lensks þjóðfélags framtíðarinnar.
Kröfur þær sem heyrast og verða
æ háværari urn að stjórnarskrár-
málið verði tekið úr liöndum Al-
þingis og falið sérstöku stjórn-
lagaþingi cru í Ijósi alls þessa eðli-
legar - en líklcga óraunhæfar, því
miður. Það er stjórnarskrárleg *
skylda Alþingis að taka á stjórnar-'
skrármálinu og ekkert sem bendir
til að það vilji afsala sér þeirri
skyldu sinni eða gcti með góðu móti
skorast undan hcnni. En eigi niður-
staða þess þings, sem nú situr og
þrefar uni stjórnarskrármálið, að
vera sú ein að lappað cr upp á nú-
gildandi kcrfi með minniháttar
lagfæringum á kosningalögum,
eins og ýmislegt virðist bcnda til, þá
er það hálfkák og betur heima setið
en af stað farið. Þá er betra að doka
við og sjá hvort ekki fæst út úr
næstu kosningum forusta, scm hef-
ur pólitískt þor og dug til að skila
stjórnarskrármálinu í höfn í sam-
ræmi við vilja meirihluta þess fólks
er landið byggir.
Fjallkonumellan
Um daginn, þegar ég var
að dratthalast fram úr rúm-
inu, bárust mér til eyrna um-
ræður í morgunútvarpinu
um efnið, íslenzkir karj-
menn. Þessar umræður voru
dálítið skrautlegar, og eitt
símtal í þættinum eða öllu
heldur viðbrögðin við sam-
talinu varð kveikjan að þeim
vangaveltum sem fylgja hér
á eftir.
Símtalið byrjaði þannig að
kona nokkur lýsti því yfir að
íslenzkir karlmenn væru
ókurteisir, það hefði hún
hrinqborbió
í dag skrifar Hrafn Gunnlaugsson
bezt fundið þegar hún var
með Kana. Hún fullyrti að
íslenzkir karlmenn væru
ekki neinir kavalerar miðað
við þá. Trúlega felst í þess-
um orðum rótin að ákveð-
inni sögulegri skýringu á
þeim tíma sem nefndur hef-
ur verið ástandið, og hingað
til hefur verið fjallað um
sem svartan blett í siðferðis-
sögu þjóðarinnar. En hvað
er svo skelfilegt við það að
íslenzkar stúlkur hafi lagt og
leggi lag sitt við menn af
öðru þjóðerni? Trúlega væri
þessi þjóð löngu dauð úr
vesaldómi og úrkynjun ef
fiskarar og duggarar frá öðr-
um þjóðum hefðu ekki
blandað blóði sínu hér á ís-
landi í gegnum aldirnar.
Margir þeirra mætustu
manna sem ég þekki, geta
rakið ættir sínar ýmist til
þeirra eða út fyrir landstein-
ana.
Góður maður hélt því eitt
sinn fram að orðið mella
væri að stofni til sótt í
franska orðið ungrú þ.e.
Mlle, og hefðu íslendingar
tekið það upp þegar þeir
rákust á þennan titil á sendi-
bréfum sem franskir fiskarar
og duggarar skrifuðu vin-
konum sínum hér uppi á
; hjara til að þakka fyrir gest-
risnina eftir að skip þeirra
höfðu strandað eða þeir
þurft að leita hafnar af öðr-
um ástæðum.
Auðvitað notuðu íslend-
ingar þetta orð í niðrandi
merkingu, og hápunkti náði
það þegar bætt var framan
við það „kana“, og útkoman
varð kanamella. Fróðlegt
væri að skoða sögu íslenzku
konunnar út frá þessu orði
og öðrum snupuryrðum sem
bera vott urn þann kynferð-
isfasisma sem byggður hefur
verið upp í kringum fjall-
konuna hreina og flekk-
lausa. Mottóið hefur verið:
engir nema hreinræktaðir
fslendingar mega snerta ís-
lenzkar konur. Sú minni-
máttarkennd sem lýsir sér í
orðinu mella er í rauninni
táknræn fyrir þann þjóðern-
isfasisma og kynþáttahatur
sem blundað hefur á bak við
allt of mikið af umræðunni
um dvöl erlends hers og út-
lendinga hér á landi. Konur
hafa verið úthrópaðar og
uppnefndar mellur af þeim
heimaalningum sem líta á
þær sem íslenzka einkaeign.
Duglegastur við þessa iöju
hefur verið sá hópur þjóð-
ernissinna sem fylkt hefur
liði í einum armi Samtaka
herstöðvaandstæðinga. En
andstaðan við erlent hervald
verður ekki efld með kyn-
þáttahatri og mannfyrirlitn-
ingu, slík andstaða snýst í
andhverfu sína. Auðvitað
vilja allir hugsandi menn að
hernaðarbandalög verði
lögð niður, og erlendur her
hverfi frá íslandi, en ein-
staklingar sem ala á þjóð-
ernisfasisma og kynþátta-
hatri eru miklu hættulegri
þjóð sinni en allur sá er-
lendur her sem hér hefur
dvalið.
essi stóru orð eru hér öðr-
um fremur skrifuð vegna
þeirra viðbragða sem orð
konunnar í útvarpinu vöktu
hjá einhverjum merkis-
manni sem hringdi skömmu
síðar í þáttinn. Þessi
hreinræktaði íslendingur
átti varla til orð af hney kslun
yfir að konan skyldi hafa
leyft sér að vera með Kana.
Það ætti bara að senda hana
beint til Ameríku, hún gæti
bara verið þar, það ætti bara
að gera hana landræka.
Mannkærleikurinn var mik-
ill í þeirri rödd! En hvaða
orð á tungan yfir þá karl-
menn sem hafa lagt lag sitt
við erlendar konur? Hingað
til hefur það þótt frekar fínt,
heldur en hitt að geta flagg-
að erlendri spúsu. Er hér
kannski á ferðinni enn eitt
dæmið um þá niðurlægingu
sem íslenzka konan hefur
mátt þola gegnum aldirnar?
Hvernig væri að þær
'kvennaframboðskonur og
rauðsokkur sém hrist hafa
upp í þjóðfélaginu að und-
anförnu, tækjusérnæst fyrir
að rétta hlut þeirra þúsunda
kvenna sem hafa verið út-
hrópaðar mellur, og skoð-
uðu í nýju ljósi fjallkonu-
hugmyndina og þann kyn-
ferðisfasisma sem þær hafa
verið beittar gegnum aldir-
nar í nafni þjóðfrelsis. Sóley
sólu fegri og önnur fóstur
fjallkonurembunnar væru
sannarlega verðugt rann-
sóknarefni. Ekki eru þær
pótentátur af konum fædd-
ar. Eða hvað haldið þið!