Helgarpósturinn - 19.04.1984, Blaðsíða 18

ÁSTRÖNDUM
ER MIKIÐ
LJÓSMYNDAÐ
— enda landslagið hrikalega fallegt
Fossinn Drífandi fellur hér fram af klettabrún viðræturStrandahlíðarniðuráGrænanes. (Mynd AH).
Hornstrandir:
MESTA HARÐINDABÆLI
LANDSINS
EN SÆLUREITUR
ÁSUMRIN
Akstur um Strandasýslu þykir
einkar góð afþreying. Landslag
Strandanna er mikilúðlegt, enda
eyða menn ógrynni af filmu á
ferðalagi hér, einkum þegar komið
er norður fyrir Hólmavík í klettótt
og ægifagurt iandslag. Akvegurinn
nær í Ingólfsfjörð. Strandasýsla er
löng og aksturinn drjúgur.
Margir taka það ráð að ferðast
með rútu frá Guðmundi Jónassyni
til Hólmavíkur, komi þeir frá
Reykjavík.
Margir halda að erfitt sé með bú-
skap á Ströndum. En ekki er svo að
sjá, þegar ekið er um Stranda-
byggðir. Þar eru blómlegir bæir,
þrátt fyrir að veðurskilyrðin eru að
öllu jöfnu ekki hin ákjósanlegustu,
Bændur hér voru manna fyrstir til
að taka upp votheysverkun og
brosa bara í kampinn, enda þótt
Húnaflóaþokan leggist að. Sauð-
fjárbúskapur er algengastur á
Ströndum, en lambakjötið þaðan
þykir með eindæmum mjúkt undir
tönn, dilkar mjög vænir og faliegir,
enda bithagar góðir. Þcima fá
bændur líka vænan reka á fjörur
sínar, þökk sé Síberíu-mönnum,
sem missa boli sína á haf út. Þarna
er líka víða æðarvarp, sem gefur
gott í aðra hönd, og nokkur fisk-
veiði, enda þótt Húnaflóinn gefi
ekki eins mikið og fyrrum.
Þegar komið er á Ennisháls
mætir ferðalöngunum eitthvert
allra besta útsýni sem hugsast get-
ur á landi hér, yfir Húnaflóa yfir á
Vatnsnes með fjöllin fyrir austan í
baksýn, inn Hrútafjörðinn, sem
vísar eins og ör langt inn í landið í
áttina að Eiríksjökli, og þar fyrir
sunnan sést í Langjökul. í vestri og
norðri er einstætt útsýni yfir Vest-
firðina. í norðri mun Drcingajökul
bera fýrir auga.
Steingrímsfjörður er stærstur
f jarðanna á Ströndum , nær 30 km
á lengd. Úti fyrir trónir hálend eyja,
Grímsey. Innarlega við fjörðinn
suðaustanverðan er Hólmavík,
eina kauptún sýslunnar. Þar er lítið
en ágætt hótel, og þar mun áreið-
anlega cdlt gert til að hjálpa fólki að
ferðcist áfram til norðurs, sé það
ekki á eigin bifreið.
Fyrir norðan Hólmavík tekur við
155 km langur ctkvegur að Norður-
firði og þaðan reyndar fært í Ing-
ólfsfjörð á góðum farartækjum.
Við taka hamrar, sker og hólmar,
vötn og tjamir, - tilkomumikið
landslag og víða er rétt að teygja úr
sér á þessari leið og ganga um. í
Klúku í Bjamarfirði er nú sumar-
hótel og sundlaug. Á Gjögri er svo-
lítið þorp með vingjamlegum íbú-
um, sem áreiðanlega leggja fólki
lífsreglurnar og benda á margt
markvert.
í Stóm-Ávík er steinn einn mikill,
sem furðulegt nokk hefur borist
upp að túninu með rekís frá Græn-
landi.
Margar sögur væri hægt að segja
af mannlífi á Ströndum, bæði fyír
og nú. Ein þeirra er sögð hér á
síðunni, af Þórðarhelli, sem hægt
er að skoða með því að ganga í
einn klukkutíma frá Litlu-Ávík.
Hornstrandir virðast heilla
margan manninn. Sumir fara þang-
að í „sæluna" sem þeir kalla svo á
ári hverju. Ferðaskrifstofa Vest-
fjarða á ísafirði skipuleggur og sel-
ur 4, 5 og 10 daga ferðir á Hom-
strandir, auk margra annarra ferða
á landi, sjó og í lofti. Meðal ferð-
anna er sigling með Fagranesinu
um Isafjarðardjúp, og þessi ágæti
bátur siglir með ferðcimennina,
sem ætla að g£inga um Hom-
strandir með leiðsögumanni.
Nýlega kom út handbók um
Gönguleiðir á Hornströndum og
Jökulfjörðum eftir Snorra Gríms-
son, en hann starfar einmitt við
Ferðaskrifstofu Vestfjarða. í bók-
inni em ágætar jarðfræðiskýringar
eftir Leif A. Símonarson jarðfræð-
ing.
Segir Snorri í upphafi að við
kuldaleg nöfn setji gjaman hroll að
mönnum. „Hefur líka löngum legið
það orð á, að þetta sé eitthvert
mesta harðindabæli landsins. í
gömlum lýsingum jarða á Strönd-
um er oft getið illviðra sem þar séu
tíð og óbærilegra snjóþyngsla, er
ekki létti fyrr en síðla sumcirs og
séu jafnvel fannir í miðjum hlíðum
óleystar er aftur taki að snjóa,“
segir Snorri.
I bókinni lýsir hann því litauðga
landi og þeirri grósku sem þama er
eftir að landið fékk frið fyrir sauð-
kindinni, blessaðri.
I bókinni lýsir Snorri 14 daga
ferð um Hornstrandir, og eftir lést-
ur bókarinnar getur maður ekki
lengur verið í vafa, svo sérstakur
blettur á landinu er þetta.
Séð af Látrabjargi til vesturs.
Látrabjarg:
VESTASTA BYGGÐ í EVRÓPU
— og þar glíma menn við Júdas og Brynjólfstak
Breiðavík i Rauðasandshreppi.
Vestur við Látrabjarg er í surnar
rekinn gististaður í Breiðuvík í
Rauðíisandshreppi. Hjónin Jónas
H. Jónsson og Ámheiður Guðna-
dóttir keyptu staðinn nú nýverið
og reka gistinguna annað sumarið
í röð.
Þeir sem em ekki þeim mun
meiri samkvæmisljón munu hafa
gaman af bjarginu og nágrenni
þess, sem og Vestfjörðum öllum.
18 HELGARPÓSTURINN
Þarna em endalausar fjömr og
fjöll við allra hæfi, silungur í fjalla-
vötnum, sem veiða má í soðið fyrir
lítið fé. I Orlygshöfn er nýlega búið
að opna safn þar sem fróðleiks-
fúsir ferðalangar munu kynnast
ýmsu um sjósókn fyrri tíma.
Látrabjarg er 12 kílómetrar á
lengd. Hæst er bjargið 441 metri á
hæð, - vissara fyrir lofthrædda að
vera ekki að álpast á bjargbrún-
inni. Hægt er að fara niður í fjöm
þarna um Saxagjá.
Bjargtangar er merkilegur
punktur, ekki bara fyrir íslcmd,
heldur alla þessa heimsálfu, því
þetta er vestasti punktur Evrópu.
Ef haldið er beint í suður eftir Átl-
antshafinu, munu menn taka land
á Suðurskautslandinu.
Við Látrabjarg er að finna hellur
tvær, sem menn með kraftadellu
glíma oft við. Þetta em steinamir
JÚDAS og BRYNJÓLFSTAK. Júdas
þótti svíkja í hleðslum bænda
vestra og var því notaður sem
prófsteinn á unga sjómenn. Gætu
þeir látið vatna undir Júdas, þá
fengu þeir þar með fullan hlut.
Brynjólfstak er öllu erfiðari raun
og munu fáar eða engar sagnir um
að menn hafi gengið með hann á
bakinu eins og Brynjólfur forðum.
Á 6. áratugnum var unnið fræki-
legasta björgunarafrek sem sögur
fara af hér á landi, þegar skips-
mönnum af enska togaranum
Doon var bjargað af hinum harð-
gem bændum í þessu vestlægasta
byggðarlagi álfunnar. Afrek þetta
festi Óskar Gíslason á filmu og
munu flestir landsmenn, sem
komnir em yfir fertugt, hafa séð
þessa mynd og dáðst að.