Helgarpósturinn - 18.07.1985, Blaðsíða 9

Helgarpósturinn kannar innheimtustörf lögmanna
Ólafur Thoroddsen lögmaður:
„Ekki kaup á kröfum,
heldur tilhögun
a uppgjorr
— Kaupir þú kröfur á niður-
settu verði og innheimtir síðan
sjálfur?
„Þetta er ekki rétt. Ég hef hins
vegar heyrt þessu fleygt. Ef þú
getur hins vegar bent á eitt einasta
dæmi þess að ég eða einhver hér
á lögmannsstofunni hafi keypt
kröfu með afföllum af skuldareig-
anda, þá býð ég þér til Mallorca.
Sannleikurinn er sá að þessi
kjaftasaga á ekki við rök að styðj-
ast. Við tökum helst ekki að okkur
innheimtu fyrir einstaklinga, held-
ur erum við í viðskiptum við fyrir-
tæki, mörg þeirra stór. Og sam-
skiptin við sum þessi fyrirtæki eru
með ákveðnum og sérstökum
hætti. Það er svona ákveðin upp-
gjörsaðferð sem notuð er. Við fá-
um í hendur innheimtu frá þessum
fyrirtækjum og í sumum tilvikum
tryggjum við þessum fyrirtækjum
greiðslu á tilteknum tíma með út-
gáfu víxils, sem gæti t.d. verið
80% af nafnverði kröfunnar, en
það er hámark. Hins vegar rofna
tengsl kröfuhafa og skuldara alls
ekki meðan á innheimtuaðgerð-
um stendur og dráttarvextir koma
í hlut fyrirtækjanna þegar upp er
gert. Þannig er hér um að ræða
sérstaka tilhögun á uppgjöri, en
ekki kaup á kröfum. Það er ljóst.
Ég vil líka alfarið hafna því að
þessi innheimtustörf okkar lög-
manna séu einhver gullgrafara-
störf, þar sem peningar renna inn
í stríðum straumum, fyrirhafnar-
lítið.
Við erum búniráð vera í þessu í
8 ár og þekkjum þetta út og inn.“
— En leggst ekki lítið fyrir
lögfrædinga að hella sér út í
rukkarastörf af þessu tagi eftir
viðamikið og erfitt nám í lög-
fræði?
„Hver segir að lögfræðinám sé
erfitt? Ég varð ekki var við það.
Hitt er rétt, að lögfræðinámið er
öðruvísi en praxísinn er í reynd.
Ég er sjálfur ekki mikið í málflutn-
ingi, satt er það, en á einhverju
verða menn að lifa. Það er
skemmtilegra að stunda mál-
flutningsstörf, en einhvern veginn
þróuðust mál á þann veg að inn-
heimtustörfin komu í minn hlut.“
— Er gjaldskrá Lögmannafé-
lagsins aðeins viðmiðun, eða
hækkar þú og lækkar þóknan-
ir eftir aðstæðum samkvæmt
heimildum gjaldskrár?
„Nei, ég hef engar heimildir til
að breyta gjaldskrá. Sveigjanleiki
er ekki í þessum efnum, heldur
Ólafur Thoroddsen lögmaður er fyrst og fremst innheimtulögmaður. Hann segir
starfið þó ekkert gullgrafarastarf.
farið alfarið eftir ákvæðum gjald-
skrárinnar.
Ég vil taka það fram, að ég hef
ekkert á móti því að tala við Helg-
arpóstinn um þessi mál. Fagna
raunar því tækifæri að fá að bera
til baka áðurgreindar gróusögur
um mig og lögmannsstofuna. Það
sparar þá mönnum sporið við að
koma hingað og reyna að koma
kröfum í verð með slíkum hætti og
mér og mínu fólki tíma og fyrir-
höfn við slíkar móttökur og höfn-
un á slíkum kröfukaupatilboðum."
Hafþor Ingi, framkvæmdastjóri
Lögmannafélags íslands:
„Sérdómstoll
um eigin mál##
Hafþór Ingi Jónsson, framkvæmdastjóri Lögmannafélagsins, segir flesta lögmenn
fpraxís,170 talsins, stunda innheimtustörf; sumir eru nær eingöngu á þeim vettvangi.
— í gjaldskrá Lögmannafé-
lags íslands er að finna hugtak,
sem nefnist „vísitala lög-
mannsstofa". Hækkar gjald-
skrá lögmanna, sem lögmenn
sjálfir setja saman, eftir ein-
hverri heimatilbúinni vísitölu?
„Gjaldskrá lögmanna þarf að
hækka eins og aðrir hlutir. Jú, rétt
er það, vísitala lögmannsstofa er
ákveðin viðmiðun í þeim efnum.
Þar eru fjórir þættir lagðir til
grundvallar, þar sem reynt er að
mæla launahækkanir og hækkun
rekstrarkostnaðar. Laun lögfræð-
inga hjá ríkinu samkvæmt BHM-
taxta vega 50% í vísitölunni, laun
skrifstofumanna samkvæmt taxta
VR vega 25%, bensínverð á hverj-
um tíma vegur 12.5% og húsaleiga
atvinnuhúsnæðis 12.5%.“
— Hefur þessi sérstaka vísi-
tala lögmanna stigið jafnhratt
og ýmsar aðrar á undanförn-
um misserum?
„Ég hef nú ekki á takteinum þró-
un vísitölu lögmannsstofa, en hins
vegar geri ég fastlega ráð fyrir að
þessi vísitala hafi hækkað minna
en t.a.m. lánskjaravísitalan."
— En talsvert meira en kaup-
gjaldsvísitalan?
„Sennilega eitthvað meira, já.“
— Var afráðið að breyta nafni
gjaldskrár lögmanna, frá því
að vera Iágmarksgjaldskrá
sem óheimilt var að undir-
bjóða, yfir í venjubundna heit-
ið gjaldskrá, vegna þess að
verðlagsyfirvöld sökuðu ykk-
ur um ólögmæta viðskipta-
hætti með lágmarksgjald-
skránni?
„Það er rétt að verðlagsyfirvöld
gerðu athugasemdir við lág-
marksgjaldskrána á sínum tíma og
um líkt leyti var þessu breytt. Hins
vegar hafnaði stjórn Lögmannafé-
lagsins rökstuðningi verðlagsyfir-
valda. Það var af ýmsum öðrum
orsökum sem heitinu var breytt á
sínum tíma.“
— Hvers vegna er þá ekki
hægt að láta gjaldskrána
standa upp á punkt og prik,
þannig að fólk viti upp á hár að
hverju það gengur? Hvers
vegna eru ákvæði um sveigjan-
leika upp úr og niður úr í gjald-
skránni?
„Hér er ekki um tæmandi gjald-
skrá að ræða. Þess utan er vinna
við tiltekin verkefni mjög misjöfn.
Sum verkefni geta verið mjög ein-
föld og auðveld í vinnslu, en önn-
ur tímafrekari og erfiðari. Þess
vegna er nauðsyn á sveigjan-
leika.“
— Sum mál auðveld í inn-
heimtu, segir þú. Gæti t.d.
skuldari meö einhverjum rétti
farið fram á lækkun frá gjald-
skrá, ef augljóst er að lögmað-
ur hefur ekki lagt fram aðra
vinnu við innheimtu kröfunn-
ar, en að sleikja frímerki á bréf
og senda kröfuna í pósti til
skuldara, sem siðan greiðir um
leið?
„Það gæti átt sér stað að þessar
aðstæður leiddu til lækkunar, en
um það get ég ekkert sagt. Um
þetta verður þú að spyrja lögmenn
í praxís, sem þekkja aðstæður
hverju sinni. Ég get entar beinar
yfirlýsingar gefið um aðstæður og
forsendur lækkunar eða hækkun-
ar frá gjaldskrá hverju sinni.“
— En er þaö réttlátt að þínu
mati, að skuldara sé gert að
greiða þúsundir króna í inn-
heimtukostnað, þegar það ligg-
ur fyrir að Iögmaður með kröf-
una í innheimtu hefur ekki
þurft að leggja neina vinnu né
fjármagn í innheimtuna, utan
póstburðargjaldið?
„Ég get ekki svarað því. Það er
engin flokkun í gjaldskránni varð-
andi þessi innheimtustörf, eftir því
hvort um er að ræða auðveldar
eða erfiðar innheimtur. Það er
álitamál hvort slík flokkun ætti ef
til vill heima í gjaldskránni."
— Nú er stjórn Lögmannafé-
lagsins heimilt að úrskurða í
deiluefnum varðandi endur-
gjald fyrir málflutningsstörf,
og þeim úrskurði verður að-
eins áfrýjað til Hæstaréttar? Er
stjórn Lögmannafélagsins
samsvarandi sérdómstóli?
„Já, hvað varðar ágreining um
endurgjald fyrir málflutningsstarf
er um að ræða sérdórristól. í öðr-
um málum sendir stjórnin hins
vegar frá sér álitsgerðir. En úr-
skurðarréttur stjórnarinnar er
bundinn í lögum. Hann mun þó
ekki aðfararhæfur.
Hins vegar vek ég athygli á þvi
að fólki er að sjálfsögðu frjálst að
fara hina venjubundnu dómstóla-
leið, ef það kýs svo. Lögmannafé-
lagið býður það hins vegar endur-
gjaldslaust að skila álitsgerð um
mál sem ágreiningur hefur komið
upp í vegna gjaldskrár og inn-
heimtukostnaðar."
— Eins dauði er annars
brauð. Fitna lögmenn eins og
púkinn á fjósbitanum, þegar
harðnar á dalnum hjá launa-
fólki í landinu og því gengur
erfiðlega að standa við skuld-
bindingar sínar?
„Innheimtumálum hefur vafa-
laust fjölgað í kjölfar óeðlilegs
þjóðfélagsástands, þar sem harðn-
að hefur á dalnum hjá fólki. Það
merkir líka að verr gengur að ná
inn kröfunum. Hins vegar er rétt
að minna á, að lögmenn eru að-
eins verktakar skuldareigenda og
auðvitað ber að gæta hagsmuna
þeirra sem kröfurnar eiga eins og
hinna, sem eiga að greiða. Það var
jú, samið um ákveðinn gjalddaga,
þegar viðskiptin voru gerð i upp-
hafi.“
— Lifa margir lögfræðingar
á innheimtustörfum?
„Um það get ég ekki sagt. í fé-
lagi lögmanna eru um 270 manns,
þar af um 160 sem stunda sinn
praxís. Allflestir þeirra eru með
innheimtustörf á sinni hendi, þó í
mjög misjafnlega ríkum mæli.
Sumir hafa þau störf fyrst og
fremst á hendi, hjá öðrum er það
lítill þáttur starfseminnar."
— Hvaða augum lítur Lög-
mannafélagið þá iðju ákveð-
inna lögfræðinga að kaupa
kröfur á niðursettu verði hjá
kröfueigendum, og sækja síð-
an málið fast og ákveðið á
hendur skuldurum með eigin
hagsmuni í huga: geta þá hirt
allan pakkann; nafnverð og
dráttarvexti, að ógleymdum
innheimtukostnaði?
„Ég hef heyrt óstaðfestar fréttir
af því tagi sem þú nefnir. Hins veg-
ar hefur stjórn Lögmannafélags-
ins ekki fengið svona mál inn á sitt
borð.“
— En myndir þú ekki líta á
þetta sem brot á siðareglum
lögmanna?
„Ég get ekki svarað því. Það
mætti hugsanlega líta á þetta sem
viðskipti.á frjálsum markaði, en
önnur sjónarmið, sem fordæma
vinnubrögð af þessu tagi, eru vafa-
laust einnig til.“
— Er ekki fráleitt að lögf ræð-
ingar setji ekki aðeins saman
eigin gjaldskrá án nokkurra af-
skipta yfirvalda, heldur dæmi
einnig í eigin sök, þar sem
stjórn Lögmannafélags Islands
er?
Stjórnin býður upp á þjónustu
hvað varðar úrskurði og álitsgerð-
ir, en fólk getur vitanlega leitað til
dómstóla ef það kýs frekar. Hvað
varðar gjaldskrána sjálfa, þá eru
vitanlega margar aðrar stéttir sem
ákveða sína gjaldskrá sjálfar."
— Hvers vegna er gjaldskrá
Lögmannafélags Islands al-
mennt hulin sjónum almenn-
ings? Hvers vegna fær fólk
ekki að sjá svart á hvítu á
hverju krafa um innheimtu-
kostnað á hendur því er grund-
völluð?
„Lögmenn hafa allir þessa skrá
og mér vitanlega er hún ekkert
leyniplagg og á alls ekki að vera
það.“
HELGARPÖSTURINN 9