Helgarpósturinn - 29.08.1985, Blaðsíða 9

Heimilismenn í Verndarhúsunum:
Þeir vilja vinna traust samborgara sinna
Á Skólavörðustíg 13, á öðru af
tveimur heimilum Verndar, hitt-
um við fyrir nokkra heimilis-
menn. Þetta var að kvöldlagi og
flestir þeirra komnir heim eftir
vinnu. Sátu flestir í dagstofu, eða
sjónvarpsherbergi og fylgdust
með sjónvarpsdagskránni, en aðr-
ir voru inni á herbergjum sínum.
Helgarpósturinn tók tali tvo
heimilismenn á Skólavörðustígn-
um, þá Ragnar Halldórsson for-
stöðumann og Alfreð Adolfsson,
og að auki Einar Einarsson, sem er
heimilisfastur á hinu heimili
Verndar, Ránargötu 10. Þessir
ungu menn voru tilbúnir að ræða
reynslu sína af heimilum Verndar
og svara spurningum er vaknað
hafa í kjölfar mótmæla íbúa Teiga-
hverfis við flutningi þessara og
fleiri manna í nýtt hús Verndar að
Laugateigi 19.
Skólavörðustígur 13 er gamalt
hús og úr sér gengið að mörgu
leyti. Innan dyra er þó allt hið
þrifalegasta, en húsmunir flestir
fábreyttir, þótt sumir vistmenn
sem hafa dvalið í lengri tíma hafi
komið sér allvel fyrir á herbergj-
um sínum.
Blaðamanni Helgarpóstsins var
boðið kaffi. Á kaffikrúsinni stóð:
„Give what you have. — It may be
better than you think.“ (Gefðu allt
sem þú átt — það gæti verið betra
en þú heldur.) Og uppi á vegg
mátti sjá eftirfarandi heilræði:
TODAY is the first day of the rest of
your life (Dagurinn í dag er fyrsti
dagurinn af þeim, sem eftir eru af
ævinni).
Einar Einarsson og
Alfreð Adolfsson skjól-
stæðingar Verndar
snúa baki í myndavél-
ina; þeir kváðu stór-
yrtar umræður síðustu
daga gera þá dálftið
feimna við almenning.
Á móti þeim situr
Ragnar Halldórsson
forstöðumaður heimila
Verndar.
„Við spillum ekki friði I Teigahverfinu##
— Ragnar Hdidirsson, f«rstödumoður
Ragnar Halldórsson, forstöðu-
maður fyrir heimilum Verndar við
Skólavörðustíg og Ránargötu, hef-
ur aðsetur í fyrrnefnda húsnæð-
inu. Þangað fluttist hann inn fyrir
fjóru og hálfu ári; fyrst var hann
einn af heimilismönnum, en eftir
nokkurra missera dvöl tók hann
við rekstrarstjórn heimilanna.
„Það hefur ekki farið hjá því, að
umræðan í fjölmiðlum og í bænum
hefur haft áhrif á strákana hér,"
sagði Ragnar. „Þetta kemur við
okkur alla. Sumir eru aðallega
hissa, aðrir hafa orðið fyrir mikl-
um vonbrigðum, því flestir okkar
hlökkuðu mjög til að fara í hið nýja
húsnæði við Laugateig. Fara í
venjulegt íbúðarhverfi, í heimilis-
legt og hlýlegt húsnæði. Ég veit
satt að segja ekki hvers vegna um-
ræðan hefur tekið þessa furðulegu
stefnu. Sennilegast hefur fólk í
Teigahverfi staðið í þeirri trú, að
heimilismenn í húsum Verndar
væru afbrotamenn, sem væru enn
að taka út sinn dóm; þeir gerðu
það bara í þessum húsum fanga-
hjálparinnar Verndar en ekki inni
í hefðbundnum fangelsum. Þetta
er auðvitað alrangt, því allir heim-
ilismenn eru frjálsir menn. Sumir
þeirra hafa verið í fangelsum, en
eru lausir, hafa tekið út sína refs-
ingu, en aðrir hafa aldrei í fangelsi
komið, heldur átt við erfiðleika að
etja í áfengismálunum, eins og
raunar fjölmennur hópur þjóðar-
innar.“
Strangar reglur
Ragnar Halldórsson sagðist
halda að um það bil 70% þeirra,
sem nú gistu Verndarheimilin,
hefðu setið bak við rimla um
lengri eða skemmri tíma. .„Flestir
þessara manna fara í meðferð að
lokinni afplánun og leita síðan
skjóls í Verndarheimilunum, enda
þurfa þessir menn styrk og stuðn-
ing frá náunganum, hver öðrum,
og myndu sennilega hrasa fljót-
Iega ef þeir sætu einir sér í leigu-
herbergjum úti í bæ. Hér eru allir
í vinnu og það er algjört skilyrði,
að menn séu edrú. Ef þeir detta,
þá þýðir það brottvísun. Reglur
húsanna eru mjög strangar og það
vita heimilismenn og undirgang-
ast þær, áður en þeir setjast hér að.
Menn verða að vinna, vera edrú,
mega ekki vera fjarverandi eftir
miðnætti án Ieyfis, hér borða allir
saman kvöldmat, hér eru sameig-
inlegir fundir þar sem uppkomin
mál eru krufin til mergjar, heim-
sóknir eru engar nema með leyfi
og algjörlega bannaðar eftir mið-
nætti og hér borga menn 8 þúsund
krónur á mánuði fyrir húsaskjól
og fæði. Það er líka rétt að taka
það fram, að áfengi er algjör bann-
vara; menn eru gerðir brottrækir
héðan hvort sem þeir smakka
áfengi inni á heimilinu eða utan
þess. Reynslan hefur einnig verið
sú, að þegar menn detta í brenni-
vínið, sem kemur stundum fyrir,
þá forðast þeir heimilin og koma
ekki nærri. Þeir vita að þeir hafa
fyrirgert rétti sínum og hafa þá
einnig vit á því að láta aðra í friði."
„Menn stefna
upp á við"
Ragnar lagði á það áherslu, að
þeir sem kæmu í hús Verndar,
væru menn sem vildu gera eitt-
hvað raunhæft í sínum málum.
„Þeir sem eru ekki ákveðnir í því
að hætta í ruglinu koma ekki hing-
að. Þeir fara á Farsótt eða eitthvað
annað. Hér eru menn að stefna
upp á við, finna fast land undir
báðum fótum, áður en næstu skref
eru tekin í lífinu. Við teljum æski-
legan dvalartíma hér 10—12 mán-
uði. Þá eru menn búnir að ná átt-
um og hafa fundið sér sinn fram-
tíðarfarveg í lífinu," sagði Ragnar
Halldórsson.
„Margir strákanna hafa skoðað
húsið við Laugateig og litist vel á
það og umhverfið," sagði Ragnar.
„Strákarnir hér eru vanir mótlæti
í lífinu og þessar umræður liðna
daga hafa, held ég, ekki dregið úr
okkur kjarkinn; hafa ekki fært
okkur af þeirri skoðun að við vilj-
um gjarnan í Laugateigshúsið og
sýna og sanna fyrir íbúum hverfis-
ins og öðrum borgarbúum að við
erum nýtir þjóðfélagsþegnar, sem
vilja iifa í friði við aðra og sátt og
samlyndi við nágranna sína. Það
er mergurinn málsins. Við spillum
ekki friði í Teigahverfinu, það full-
yrði ég. Reynslan af heimilunum
fram að þessu talar Iíka sínu máli.
Þetta hefur gengið mjög vel og
vandræðalaust fyrir sig og kvart-
anir frá nágrönnum hér á Skóla-
vörðustígnum og við Ránargötuna
engar verið,“ sagði Ragnar Hall-
dórsson.
„Ekki verri
en aðrir"
— Alfreð Adolfsson,
heimilismaður á Skólavörðustig
„Við erum ekki verri menn en
aðrir," sagði Alfreð Adolfsson,
heimilismaður á Skólavörðustígn-
um. „Hvers vegna þarf fólk alltaf
að leita flísarinnar í auga náung-
ans, en'líta framhjá bjálkanum í
eigin auga?
Hér eru menn að reyna að koma
festu á líf sitt eftir misstig fyrri ára.
Þeir hafa breytt um lífsháttu, hætt
að drekka, slitið sambandi við sína
gömlu drykkjufélaga og komið
reglu á lífsmynstrið. Sumum tekst
þetta mæta vel, en aðrir hrasa á
leið sinni. Sú hrösun hefur þó ekki
komið niður á andanum í Vernd-
arhúsunum, því þá hverfa menn
snarlega á braut og sumir þeirra
fara þegar í áfengismeðferð.
Það hefur verið deilt um æski-
lega stærð heimiia af þessu tagi,“
sagði Alfreð. „Ég held samt að
festan verði meiri eftir því sem
hægt er að koma betri þ ónustu
við. Og það er auðveldara eftir því
sem einingin er stærri. Ég held því
að svona 20 manna hús eins og
hugsað er við Laugateiginn sé
mjög heppleg stærð. Reynslan hef-
ur sýnt að árangurinn er ívið betri
hér á Skólavörðustígnum en á
Ránargötunni, og það eru fleiri
heimilismenn á fyrrnefnda staðn-
um — tíu á móti sjö.“
„Munum vinna traust
okkar nýju nagranna##
— Einar Einarsson, heimilismaður á Rónargötu
„Ég hef átt í erfiðleikum vegna
áfengisneyslu minnar á síðustu
árum eins og fleiri landsmenn, en
fór í meðferð um síðustu áramót
og hef síðan í apríl dvalið á heimili
Verndar á Ránargötunni og líkað
mjög vel,“ sagði Einar Einarsson.
Hann sagði við sér hafa blasað
húsnæðisleysi, þegar hann kom úr
meðferð. „Ég átti möguleika á þvi
að komast inn hjá vinum eða fjöl-
skyldumeðlimum um stuttan
tíma, en þegar mér bauðst dvöl í
húsi Verndar, þá tók ég því boði
fegins hendi og hef ekki séð eftir
því eitt andartak, enda andinn
góður og menn samstíga á sömu
braut á leið til betra lífs.“
Einar sagðist áætla að dvelja á
heimili Verndar fram að áramót-
um, en leigja sér þá húsnæði úti i
bæ. „Annars ætla ég að sjá til, því
það er mikill styrkur af félags-
skapnum. Menn ,,peppa“ hver
annan upp, hjálpa hver öðrum.
Þann tíma sem ég hef dvalið á
Ránargötunni hefur lífið á þessu
heimili eins og flestum öðrum
gengið sinn rólega vanagang,"
sagði Einar Einarsson. „Samskipti
við nágranna hafa verið algjör-
lega vandræðalaus og við heilsum
þeim að morgni á leið til vinnu,
eins og nágrannar gera út um all-
an bæ. Þetta er eins og hvert ann-
að heimili."
Einar Einarsson kvaðst ekki
geta sagt til um það, hvers vegna
þetta húsamál í Teigahverfinu
hefði tekið þessa óvæntu stefnu.
„Það er sennilegast þekkingar-
leysi og misskilningur, sem þarna
ræður mestu um,“ sagði hann.
„Ætli fólk ímyndi sér ekki að á
heimilunum séu eintómir síbrota-
menn, á fullu í afbrotum og það sé
fyllerí upp um alla veggi. Það er
auðvitað fjarri öllum raunveru-
leika, eins og ég lýsti áður. Hins
vegar skil ég út af fyrir sig þessi
viðbrögð, því það er ekki ný bóla
að ákveðnir fordómar séu annars
vegar hjá fólki, sem iítið fylgist
með málum af þessu tagi og fær
aðeins fregnir af þeim í fjölmiðlum
— oft útblásnar og skekktar.
Ég vil alls ekki lenda upp á kant
við íbúa Teigahverfis né skattyrð-
ast við þá og vona bara af heilum
hug, að við fáum að flytjast þarna
niður á Laugateig, þannig að við
getum sannað gildi okkar og sýnt
almenningi að við viljum vera og
eru nýtir þjóðfélagsþegnar. Við
erum ósköp venjulegir menn, mis-
jafnlega breyskir eins og gengur
og gerist. Þess vegna finnst mér að
Vernd eigi að halda sínu striki og
flytja starfsemina á Laugateiginn
eins og áætlað hefur verið. Ég er
óhræddur við vandræði, því þau
verða engin, þegar til kemur.
Sterkasti leikur okkar er að vinna
traust okkar nýju nágranna í
Teigahverfinu. Og það munum við
gera,“ sagði Einar Einarsson.
HELGARPÓSTURINN 9