Helgarpósturinn - 05.03.1987, Qupperneq 4

YFIRHEYRSLA
nafn: Þorgeir Ástvaldsson fæddur: 2.6. 1950 staða: Atvinnulaus fv. forstöðumaður Rásar 2
læun: Alls engin í dag bifreið: Saab 900 áhugamál Tónlist, góðar bækur, íþróttir o.fl.
heimilishagiR: Kona Ásta Eyjólfsdóttir. 3 börn, Kristjana Helga, Eva Rún og Kolbeinn Þór
í klemmu
Ég lenti
eftir PriSrilc Þór Guðmundsson myndir Árni Bjarnason
Porgeir Ástualdsson er hœttur hjá Rás 2 eftir fjögurra ára forstööumennsku þar. Ekki vilja
allir meina aö brottför hans hafi uerid átakalaus og telja ad Þorgeir hafi uerið ftœmdur á
brott. Nú hefur Þorgeir opinberaö þátttöku sína í nýrri útvarpsstöö og er þá um leiö kominn
i samkeppni uid fyrrum félaga á Rásinni. Þorgeir er í Yfirheyrslu í dag.
— Þú varst sem forstöðumaður tals-
vert einráður um alla uppbyggingu Rás-
ar 2. Mistókst þér að búa til skemmtilega
útvarpsstöð?
„Ég get ekki kvartað yfir því að hafa ekki
verið einráður innan vissra marka. Ætlunin
var að búa til músíkrás og þú spyrð hvort
mér hafi mistekist. Ég vil alls ekki kenna ytri
aðstæðum alfarið um og auðvitað hlýtur
maður að vera skrifaður fyrir gjörðum sín-
um. Og ég er það."
— Hver voru fyrirmælin í upphafi?
Hvað fól þáverandi útvarpsstjóri þér að
gera?
„Það voru tiltölulega einföld fyrirmæli.
Það lá fyrir nefndarálit sem menn gátu ráðið
í að væri fyrirboði þess að einkaréttur yrði
afnuminn. Nota bene, ég er ekki að tala um
einokun, ég er á móti henni og hún á sér
slæma sögu meðal íslendinga. Þar með þótti
þáverandi fyrirliðum ljóst, að það steðjaði
ákveðin hætta að RÚV, þar sem hlut-
deild tekna af augiýsingum var orðin afger-
andi. Fyrirmælin voru einföld: farðu og spil-
aðu plötur með skemmtilegum kynningum,
annað ekki.“
— Hafði útvarpsráð einhver afskipti af
þínu starfi I upphafi?
„Ég get ekki kvartað yfir því að útvarpsráð
hafi í smávægilegum atriðum hiutast til um
t.d. ráðningar á einstökum þáttagerðar-
mönnum. Eg hafði ákveðið svigrúm sam-
kvæmt skilgreiningunni og ég geri ráð fyrir
því að útvarpsráð hafi samkvæmt þeirri skil-
greiningu hvorki getað né viljað hlutast til
um það.“
— Rásin var gagnrýnd mjög fyrir aug-
lýsingamennsku mánuðina áður en
Bylgjan hóf útsendingar sínar. Lentir þú
í klemmu á milli auglýsenda og þess sem
þú vildir gera sjálfur?
„Auðvitað lenti ég í klemmu, og það var
samkvæmt því sem ég sagði áður en Rás 2
fór af stað. Þegar til samkeppninnar kemur
og eigi Rás 2 að standa í þeirri samkeppni, þá'
verður að viðurkenna viðtekna viðskipta-'
hætti í nafni ríkisins jafnt og á hinum frjálsa
markaði. Ég held að þetta komi ekki á dag--
inn, einfaidlega vegna þess að Rás 2 var og-
er ríkisfyrirtæki. Ef þú færð ekki að viðhafa
þær leikreglur, sem eru viðteknar á hinum
frjálsa markaði hverju sinni, þá þýðir auðvit-
að ekkert að tala um samkeppni."
— Lausamenn á Rásinni hafa haldið
því fram að fastráönir menn hafi verið
orðnir ansi heimaríkir og nánast litið á
Rásina sem sitt einkafyrirtæki. Ertu
sammála þessu viðhorfi?
„Auðvitað ekki, en hins vegar hef ég
ákveðnar skoðanir á því hvernig reka eigi út-
varpið. Ég held að þessi orðrómur sé sprott-
inn af því að ég vildi, og vil, að hver og einn
fái að njóta sín í útvarpi eins og hann er og
ég ákvað það þegar við ráðningu að vera
ekki á öxlunum á fólki. Ég átti mjög gott og
farsælt samstarf við fólk og ég leyfi mér að
vona, að margir hafi notið þess að vera þeir
sjálfir og finna til sitt efni án einhverra
strangra fyrirmæla í smáatriðum. En stjórn-
mennska af þessu tagi var þannig að það var
oft kallað á mig í sambandi við þetta, að það
þyrfti að stýra iiðinu betur. En ég var einfaid-
lega þannig í sveit settur að ég átti ekki ann-
arra kosta völ. Mér þykir vænt um það, svona
til baka litið, að vingast við þá sem ég vann
með og eiga með þeim heiðarlegt samstarf
án óþarfa afskiptasemi. Það er dálitið skrítið,
þegar maður er í orði kveðnu ásakaður um
að sýna ekki af sér harðfylgni, eða stjórn-
mennsku, að þá er maður dæmdur fyrir það
úr ákveðnum áttum. En ég held fast við það
að tína ekki út fastmótaðar reglur úr ein-
hverjum stjórnsýslufræðum, þar sem maður
á að halda sig í einhverri ákveðinni fjarlægð
við þá, sem eru að vinna í þínu nafni, ein-
vörðungu af því að það búi til eitthvað
„respekt", eða virðingu. Ég bara neita því.
Við búum hér saman í þorpinu ísiandi og ég
held aö við getum aldrei meðtekið einhverj-
ar alþjóðlegar reglur um hegðan forstjóra.
Mér er alveg sama hvort ég er dæmdur fyrir
þetta og hef ákveðnar röksemdir fyrir því.“
— Því hefur verið hvíslað að þú hafir
ekki ráðið við starfið og í því sambandi
bent á uppsveiflu Bylgjunnar. Finnst þér
þetta réttmætt nú þegar Bylgjan virðist
á niðurleið, en Rásin á uppleið?
„I fyrsta lagi er ég alls ekki viss um að
Bylgjan sé á niðurleið og Rás 2 á uppleið, eða
öfugt. Viðvíkjandi minni „linku", þá svara ég
eins og áðan, að stjórnun er háð aðstæðum
hverju sinni. Ég hef áður sagt þetta; ég átti
ekki þetta fyrirtæki. Ég var háður ákveðinni
tegund af stjórnsýslu, sem ég réði ekkert við
einn en sætti mig við um tíma. Vegna þess að
enginn tróð mér í þetta, ég gerði það sjálfur.
Og síðan hitt, að ég sætti mig ekki við að
geta ekki átt félagsskap við það fólk sem
með mér vinnur og viðurkenni það fúslega
að ég sé tregur á nei-inu.“
— Talsmenn frelsis standa við stjórn-
völinn hjá RÚV, en vildu á hinn bóginn
negla niður alla stjórn innanhúss. Er að
þínu áliti samræmi í þessu?
„Þeirri stefnu hefði átt að fylgja aukið
frjálsræði stakra pósta í kerfinu við vaxandi
samkeppni — RUV er óneitanlega kerfi og
engum einum að kenna. Sama hver lendir í
því að fara inn í samverkandi spil í slíku tann-
hjólakerfi; hann er ekki nema að hluta til
vaidhafandi í ákvarðanatökunni um fram-
vindu mála, einfaldlega wgna þess að
stjórnsýslan í kerfinu, hjá RÚV, kallar á langa
boðleið frá hugmynd til framkvæmdar. Það
er ekki um að kenna einstakiingum heldur
eðli þessa fyrirkomulags sem er þungt í vöf-
um og birtist aimenningi sem óskiljanlegur
þurs.“
— Voru það samt einhverjir einstakl-
ingar í toppstöðum hjá RÚV öðrum frem-
ur sem settu hindranir fyrir þig?
„Ég held að ekki sé við einstaklinga að
sakast. Fremur fyrirkomulag hlutanna. Ég
nefni t.d. útvarpsráð. Þó þar sitji ágætt fólk
sem ég þekki vel, þá býður hlutverk ráðsins
heim stirðbusalegum stjórnunarháttum og
mun alltaf gera það. Framgangur smæstu
hugmynda er hægur út af fyrirkomulaginu.
Pólitískt kjörið útvarpsráð er fáránlegt, það
má yfirleitt ekkert vera að því að kynna sér
máiin. í dag eru fjölmiðlamál orðin það fjöl-
breytileg og margslungin að það er ekki á
færi manna sem eru að stússa í alit öðru öll-
um stundum að tjá sig um menn og málefni
sem þetta fólk hefur ekki haft tíma til að
kynna sér. Ég sé ekki minnstu skímu í fram-
tíðinni fyrir RÚV nema útvarpsráð sé aflagt."
— Þvældist ráðið fyrir þér?
„Ekki segi ég það, ég naut talsverðs frjáls-
ræðis. En menn eiga það alltaf á hættu sam-
kvæmt lögum að ráðið geti skotið þá í kaf og
það hefur gerst. Ég lít svo á að menn sem eru
valdir til að sjá um dagskrá og þætti verði að
fá að gera það og bera ábyrgð á því. Þá þarf
ekkert ráð yfir þessu. Útvarpsráð er algjör
tímaskekkja. En þar er ekki mönnunum um
að kenna, heldur því hvernig spilaborgin er
upp byggð. Þetta pólitíska toppstykki er
óþarft"
— Þú ert að fara af stað með nýja út-
varpsstöð. Ætlar þú að hefna harma
þinna, eða hver er tilgangurinn?
„Síst eru mér í hug einhverjar hefndir.
Menn verða að þekkja sinn vitjunartíma og
gott og vel; það er búið að afnema einkarétt-
inn og við þekkjum afieiðingarnar. Ýmis
tækifæri bjóðast hér og nú og það tekur sinn
tíma fyrir menn að venjast því. Það fylgja því
átök þegar hróflað er við gömlu mynstri.
Mér hefur leiðst skítalyktin af orðaskiptum
manna, sem hafa tekist á við önnur verkefni
og ég geng ekki til verks í nýrri útvarpsstöð
með það í huga að rota einhvern, einn, tveir
og þrír.“
— Þú varst í nefnd um endurskoðun á
Rás 2. Vissu RÚV-menn þa að þú værir að
hugsa um eigin stöð og ef ekki, varst þú
þá ekki óheiðarlegur í stöðu þinni? Eða
hvenær kom þetta upp hjá þér með nýju
stöðina?
„Nýja stöðin kom skyndilega upp hvað
mig varðar. Það er á hreinu að áður en þetta
kom til var ég búinn að ákveða að hætta. Ég
iýsti því yfir í nóvember að mig minnir, í
tengsium við skipulagsbreytingar innan
RÚV, að ég myndi hætta sem forstöðumaður
en taka að mér ákveðna dagskrárgerð. En
það gerðist snögglega að ég ákvað að hætta
alfarið og einfaldlega hvíla mig. Það var
ekkert dularfullt við það. Ég vissi hins vegar
af hugleiðingum manna um stofnun útvarps-
stöðvar fyrir þann tíma, en þetta tvennt, sem
lent hefur saman í dag, átti sér í raun engan
aðdraganda. Mér er sama hvort menn trúa
því eða ekki, en það eina sem fyrir mér vakti
var að láta mig hverfa af sviðinu, mér fannst
ég vera að hjakka í sama farinu og búa við
sams konar lífsmynstur dag frá degi, sem á
illa við mig. Það lá ekkert fyrir og það gerðist
með stuttum fyrirvara að mér voru boðnir
ákveðnir hlutir sem ég undir ákveðnum
kringumstæðum stökk á og ætla að vinna að
af einurð. Maður sér það sjálfsagt síðar hvort
stökkið er rétt eða ekki, það kemur í ljós.“
— Ertu að einhverju leyti bitur eða
finnst þér að þú hafir verið hafður að
leiksoppi?
„Nei. Alls ekki, en hins vegar hefði ég vilj-
að veg Rásar 2 öðruvísi, mér er engin laun-
ung á því. En þar er ekki við ákveðnar pers-
ónur að sakast heldur ákveðna framvindu í
flókinni stjórnsýslu sem framkallar svona
þankagang sem ég var kominn í. Mér þykir
fjarskalega vænt um þann stað sem ég vann
á síðustu fjögur ár og átti fyrst og fremst að
góða menn, sem studdu mig vel og án þeirra
hefði ég aldrei komist í gegnum þetta. Ég hef
ekki verið hafður að leiksoppi, þvert á móti
er það svo að framvinda mála leiðir sitthvað
af sér sem maður fær ekki við ráðið."